به زبان ساده Device Driver یا درایور دستگاه یک قطعه کوچک از نرم افزار است که به سیستم عامل و سایر نرم افزار ها می گوید که چگونه با یک قطعه سخت افزار ارتباط برقرار کند. بدون درایور ها قادر به ارسال و دریافت داده ها به سخت افزار مورد نظر مانند چاپگرها نخواهد بود و آنجاست که چاپگر شروع به چرت و پرت چاپ کردن میکند! درایور های دستگاه برای پرینتر، نمایشگر مانیتور، سی دی رام، دیسک درایو ها و غیره وجود دارد.
هنگام نصب یک سیستم عامل، بسیاری از درایورهای دستگاه در سیستم عامل نیز نصب میشوند. با این حال اگر یک دستگاه جدید مانند پرینتر خریداری کردید و به سیستم متصل کردید بایستی درایور آنرا نصب کنید. اگر چه میدانیم بسیاری از دستگاه های پرتابل نظیر حافظه های فلش ، دانگل های USB ، هارد دیسک های اکسترنال و ... با استفاده از سیستم Plug&Play در سیستم عامل ها میتوانند براحتی به کار خود ادامه دهند بدون آنکه درایور شان بصورت دستی در سیستم عامل نصب شود.
یک Device Driver اساسا دستورالعمل های ورودی / خروجی کلی سیستم عامل را به پیام هایی که دستگاه مقابل می تواند آنرا درک کند، تبدیل می کند. برخی از برنامه های ویندوز، Device Driver های مجازی هستند. این برنامه ها با Windows Virtual Machine Manager در ارتباط هستند. برای هر یک از سخت افزار های اصلی در سیستم نظیر کنترلر های هارد دیسک ، کیبورد ، پورت های سریال و موازی و ... یک virtual device driver یا دیوایس درایور مجازی وجود دارد.
virtual device driver ها برای حفظ و نگهداری از وضعیت دستگاه های سخت افزاری که تنظیمات شان پیوسته در حال تغییر است استفاده میشود. نکته اینکه Virtual device drivers ها وقفه های نرم افزاری سیستم را مدیریت میکنند نه وقفه های سخت افزاری سیستم را. در سیستم عامل های ویندوز پسوند فایل Device driver های سخت افزاری به شکل DLL و یا EXE است اما پسوند فایل virtual device driver ها به شکل VXD میباشد.
بیایید کمی مکانیزم کاری درایور های سخت افزار را به زبان ساده تر برایتان توضیح دهیم. فرض کنید ما میخواهیم با یک شخصی که زبان او را بلد نیستیم صحبت کنیم ما می آییم و یک مترجم استفاده میکنیم که حرف های ما را ترجمه کند و به شخص مقابل بگوید و حرف های شخص مقابل را ترجمه کند و به ما تحویل دهد. در این مثال مترجم همان درایور میباشد که دستورات دریافتی را از ما (سیستم عامل) ترجمه میکند (به زبان صفر و یک) و به شخص مقابل (سخت افزار) تحویل میدهد حال با توجه به اینکه شخص مقابل نیز زبان خودش را میفهمد خروجی مورد نظر را تولید میکند. امیدوام درک مفهوم Device Driver برایتان بخوبی جا افتاده باشد.