شبکه‌های کامپیوتری از تجهیزات متنوعی برای برقراری ارتباط بین دستگاه‌ها استفاده می‌کنند. دو مورد از رایج‌ترین این تجهیزات هاب (Hub) و سویچ (Switch) هستند. هر دوی این دستگاه‌ها وظیفه اتصال چندین دستگاه در شبکه را دارند، اما تفاوت‌های اساسی در عملکرد، مدیریت ترافیک و کارایی آن‌ها وجود دارد. در این مقاله، تفاوت‌های کلیدی بین هاب و سویچ را بررسی کرده و مزایا و معایب هر کدام را تحلیل می‌کنیم. برای درک بهتر مفاهیم پایه‌ای شبکه، پیشنهاد می‌کنیم دوره آموزش نتورک پلاس را مشاهده کنید.

تفاوت هاب و سویچ

2. هاب (Hub) چیست؟

هاب (Hub) یکی از ساده‌ترین دستگاه‌های شبکه است که برای اتصال چندین دستگاه به یکدیگر در یک شبکه محلی (Local Area Network - LAN) استفاده می‌شود. هاب به عنوان یک نقطه مرکزی عمل کرده و بسته‌های داده‌ای را از یک دستگاه دریافت کرده و بدون هیچگونه پردازش یا فیلترینگ، آن‌ها را به تمام دستگاه‌های متصل ارسال می‌کند.

نحوه عملکرد هاب

هاب در لایه 1 (Physical Layer) مدل OSI (Open Systems Interconnection) عمل می‌کند. به این معنا که این دستگاه هیچ اطلاعاتی درباره‌ی آدرس‌های فیزیکی یا منطقی تجهیزات شبکه ندارد و تنها یک تقویت‌کننده سیگنال محسوب می‌شود. هنگامی که یک بسته داده‌ای از یک دستگاه وارد هاب می‌شود، هاب آن را بدون در نظر گرفتن مقصد، به تمام دستگاه‌های دیگر متصل به خود ارسال می‌کند. این فرآیند باعث ایجاد ترافیک اضافی (Network Congestion) و کاهش کارایی شبکه می‌شود. برای درک ساختار عملکرد لایه های OSI به این لینک مراجعه کنید.

تفاوت هاب و سویچ

انواع هاب

هاب‌ها بسته به نوع عملکرد به سه دسته تقسیم می‌شوند:

  1. هاب غیرفعال (Passive Hub): این نوع هاب فقط سیگنال‌ها را دریافت و ارسال می‌کند، بدون اینکه آن‌ها را تقویت کند.
  2. هاب فعال (Active Hub): علاوه بر ارسال داده‌ها، سیگنال‌های دریافتی را تقویت کرده تا از کاهش کیفیت آن جلوگیری شود.
  3. هاب هوشمند (Intelligent Hub): علاوه بر قابلیت‌های هاب فعال، امکان مدیریت و نظارت بر داده‌های در حال عبور را نیز دارد.

معایب و مزایای هاب

مزایا:

✔️ ارزان بودن نسبت به سایر تجهیزات شبکه

✔️ ساده بودن نصب و استفاده

✔️ عدم نیاز به پیکربندی پیچیده

معایب:

❌ ارسال ترافیک به همه دستگاه‌ها که باعث کاهش امنیت و افزایش تأخیر شبکه می‌شود.

❌ عدم توانایی در مدیریت و بهینه‌سازی استفاده از پهنای باند.

❌ افزایش تصادم داده‌ها (Collisions) در شبکه.

تفاوت هاب و سویچ

3. سویچ (Switch) چیست؟

سویچ (Switch) دستگاهی هوشمندتر از هاب است که برای اتصال چندین دستگاه در یک شبکه محلی (LAN) استفاده می‌شود. برخلاف هاب، سویچ داده‌ها را تنها به دستگاه موردنظر ارسال می‌کند. برای درک نحوه کارکرد سویچ می توانید به مقاله طرز کار سوئیچ شبکه در این لینک مراجعه کنید.

نحوه عملکرد سویچ

سویچ در لایه 2 (Data Link Layer) مدل OSI کار می‌کند (و در برخی مدل‌های پیشرفته در لایه 3 (Network Layer) نیز عمل می‌کند). در هنگام دریافت داده، سویچ ابتدا آدرس MAC (Media Access Control Address) دستگاه مقصد را بررسی کرده و بسته را مستقیماً به آن ارسال می‌کند، در نتیجه از ایجاد ترافیک غیرضروری جلوگیری می‌شود. این ویژگی باعث می‌شود شبکه کارایی بالاتری داشته باشد و تأخیر کاهش یابد. برای درک تفاوت بین سویچ های لایه دو و سه به این لینک مراجعه کنید.

انواع سویچ

  1. سویچ مدیریتی (Managed Switch): دارای قابلیت‌های تنظیم و مدیریت پیشرفته است.
  2. سویچ غیرمدیریتی (Unmanaged Switch): نیاز به پیکربندی خاص ندارد و به‌صورت خودکار داده‌ها را هدایت می‌کند.
  3. سویچ لایه 2 و لایه 3: سویچ‌های لایه 2 در سطح MAC فعالیت دارند، اما سویچ‌های لایه 3 قادر به پردازش آدرس‌های IP و مسیریابی هستند.

معایب و مزایای سویچ

  • مزایا:
  • ✔️ ارسال هوشمند داده‌ها فقط به مقصد موردنظر.
  • ✔️ کاهش ترافیک غیرضروری شبکه.
  • ✔️ افزایش امنیت و بهینه‌سازی مصرف پهنای باند.


  • معایب:
  • ❌ قیمت بالاتر نسبت به هاب.
  • ❌ نیاز به تنظیمات و پیکربندی در مدل‌های مدیریتی.

4. مقایسه کلی هاب و سویچ

تفاوت هاب و سویچ

5. جایگاه هاب و سویچ در مدل OSI

هاب در لایه 1 (فیزیکی) عمل می‌کند، درحالی‌که سویچ‌ها بسته به نوع خود در لایه 2 (پیوند داده) یا لایه 3 (شبکه) فعالیت دارند. برای یادگیری دوره های آموزش شبکه می توانید به این لینک مراجعه کنید.

6. نتیجه‌گیری

هاب و سویچ هر دو برای اتصال دستگاه‌ها در شبکه استفاده می‌شوند، اما سویچ گزینه مدرن‌تر، هوشمندتر و بهینه‌تری است که عملکرد شبکه را بهبود می‌بخشد. درحالی‌که هاب در شبکه‌های ساده و کم‌هزینه مورد استفاده قرار می‌گیرد، سویچ به دلیل قابلیت مدیریت ترافیک و کاهش تأخیر، گزینه‌ای بهتر برای شبکه‌های حرفه‌ای محسوب می‌شود.اگر قصد دارید شبکه‌ای پایدار، امن و سریع داشته باشید، توصیه می‌شود که از سویچ به جای هاب استفاده کنید.