کابل ساتا ( SATA ) چیست؟ کابل IDE چیست؟ تفاوت کانکتورهای IDE و PATA در چیست؟ PATA چیست؟
IDE نوعی کانکشن است که برای اتصال دستگاه های ذخیره سازی قدیمی مورد استفاده قرار میگرفت.IDE مخفف Integrated Drive Electronic میباشد.به طور معمول IDE به کابل ها و پورت هایی اطلاق میشود که برای اتصال دستگاه هایی مثل هارد درایو و درایو های نوری به مادربورد کامپیوتر مورد استفاده قرار گیرد.بسیاری از تکنولوژی های جدید مثل PATA و SATA بر اساس IDE طراحی شده اند.
گاهی اوقات پیش می آید که سیستم شما از تکنولوژی جدید پشتیبانی میکند اما دستگاه های جانبی تان تکنولوژی شان قدیمی است.مثلا شما شاید هارد درایوی داشته باشید که از تکنولوژی SATA پشتیبانی میکند اما کامپیوتر شما از IDE برای اتصال دستگاه های ذخیره سازی پشتیبانی میکند.برای شما این امکان وجود دارد که هارد SATA را با کامپیوترتان که از تکنولوژی SATA پشتیبانی نمیکند سازگاری دهید.
PATA یک تکنولوژی بر پایه IDE آست که برای اتصال دستگاه های ذخیره سازی و یا درایو های نوری به مادربورد سیستم استفاده میشود.به PATA به اختصار ATA هم گفته میشود.دلیل آن این است که بعد از اینکه تکنولوژی SATA یا Serial ATA به میان آمد نام تکنولوژی ATA را PATA گذاشتند.طول کابل های PATA دراز است و شکلی صاف دارند و همانطور که در تصویر فوق مشاهده میکنید دارای کانکتوری با 40 عدد پین هستند.
یک سر کابل PATA به پورت PATA موجود در مادربورد کامپیوتر متصل میشود که معمولا IDE نشانه گذاری میشود،و یک سر دیگر کابل PATA به دستگاه ذخیره سازی مان مانند هارد دیسک وصل میشود.برخی از کابل های PATA دارای کانکتور اضافی برای اتصال به بیش از یک دستگاه ذخیره سازی مثل هارد دیسک میباشند.کابل های PATA در طراحی های 40 سیمی و 80 سیمی عرضه میشوند.
دستگاه های ذخیره سازی جدید که از استاندارد PATA پشتیبانی میکنند نیاز به طراحی 80 سیمی استاندارد PATA دارند تا سرعت قابل قبولی را به همراه داشته باشند.هر دوی کابل های PATA از نزدیک به طراحی 40 سیمی شباهت دارند و تمایز دادن بصری آنها از یکدیگر کمی سخت به نظر میرسد.اما با این وجود راهی هم برای تمایز دادن آنها از یکدیگر وجود دارد این که کانکتور های کابل های 80 سیمی به رنگ های سیاه،خاکستری و آبی هستند و کانکتور های 40 سیمی PATA تنها به رنگ سیاه هستند.
دستگاه هایی که از تکنولوژی PATA پشتیبانی میکنند از direct memory access یا DMA استفاده میکنند.DMA به دستگاه امکان میدهد تا بطور مستقیم از حافظه استفاده کنند بدون اینکه از CPU بهره ببرد که اینکار از بار پردازشی CPU میکاهد.Ultra DMA یا UDMA در ATA نسخه 4 ظاهر شد و قابلیت نرخ انتقال داده را تا 44MB/s داشت.در جدول زیر سرعت های نسخه های مختلف ATA را مشاهده میکنید.
SATA مخف کلمات Serial Advanced Technology Attachment میباشد.SATA یک استاندارد بر پایه ی IDE است که در سال 2001 به بازار عرضه شد.SATA مانند PATA برای اتصال دستگاه هایی مثل هارد درایو و درایو های نوری به مادربورد سیستم مورد استفاده قرار میگیرد.همانطور که گفته شد SATA جایگزین استاندارد PATA شد و برای اتصال دستگاه های ذخیره سازی درون کامپیوتر مورد استفاده قرار گرفت.سرعت انتقال داده در تکنولوژی SATA دو برابر بیشتر از نرخ انتقال داده تکنولوژی PATA است.
در مقایسه با PATA ، استاندارد SATA ارزان قیمت نیز هست و قابلیت Hot Swap را نیز دارد.به زبان ساده hot swap به این معنی است که شما بدون اینکه کامپیوتر خود را خاموش کنید میتوانید دستگاهی را به کامپیوتر متصل کنید و براحتی از آن استفاده کنید.دستگاه های ذخیره سازی که از استاندارد PATA پشتیبانی میکردند نیازمند این بودند که بعد از خاموش کردن کامپیوتر به کامپیوتر متصل میشدند.
یکی دیگر از مزیت های کابل های SATA این است که فضای کمی را اشغال میکنند و اتصال آنها نیز آسان تر است بر خلاف نوار های عریض کابل های PATA که شکل و ظاهر چندان خوبی هم نداشتند و هم اینکه فضای زیادی را درون کیس اشغال میکردند.همچنین اینکه هر چقدر طراحی باریک تر و ظریف تر باشد در جریان هوا و خنک نگه داشتن هوای درون کیس نقش بهتری را ایفا میکند.
همانطور که ذکر شد سرعت انتقال داده در تکنولوژی SATA بیشتر از سرعت انتقال داده در تکنولوژی PATA است.به طوریکه بیشترین سرعت انتقال داده در PATA برابر 133MBs است در حالیکه سرعت انتقال داده در تکنولوژی SATA به 600MBs هم میرسد.کم ترین سرعت انتقال داده در تکنولوژی SATA برابر 150MB/s است که از بیشترین نرخ انتقال داده تکنولوژی PATA نیز بیشتر است.
بیشترین طول کابل های PATA حدودا برابر 46 سانتی متر است.ولی درازای کابل های SATA به طول 1 متر هم میرسد.با این حال کابل های PATA میتوانند به دو دستگاه ذخیره سازی متصل شوند اما کابل های SATA در یک زمان تنها میتوانند به یک دستگاه ذخیره سازی متصل شوند.برخی از نسخه های سیستم عامل ویندوز نظیر ویندوز 95 و ویندوز 98 مرحوم از استاندارد SATA پشتیبانی نمیکنند.یکی دیگر از نکات منفی در مورد استاندارد SATA این است که بعضا نیاز به نصب درایور مخصوص به خود در سیستم عامل هستند تا داده ها بر روی آن خوانده و نوشته شوند.
کابل های SATA دارای 7 عدد پین هستند که هر دو طرف آن همانطور که در تصویر فوق مشاهده میکنید صاف و هموار است.یک سر کابل SATA به پورت موجود در مادربورد کامپیوتر که SATA نشانه گذاری شده است متصل میشود و سر دیگر کانکتور آن به پورت SATA ی هارد دیسک ها یا دیسک های SSD پشتیبانی کننده از SATA وصل میشوند.
نوع دیگری از کانکتور های SATA وجود دارد که خود از خانواده ی کابل های SATA است این نوع کابل ها که eSATA یا External SATA نام دارند میتوانند به پورت مخصوص eSATA موجود در برخی از مادربورد های گران قیمت متصل شوند از این نوع کابل ها برای اتصال مستقیم دیسک های SSD بصورت Hot Plog به لپتاپ استفاده میشود.در تصویر زیر در سمت چپ شکل یک نمونه از کابل eSATA را مشاهده میکنید.
همانطور که میدانید در مادربورد های کامپیوتر های رومیزی پورت eSATA را تعبیه نمیکنند ولی شما میتوانید با تهیه براکت آن براحتی آنرا در کیس خود جاسازی کنید.یک نمونه از آن ر در تصویر زیر مشاهده میکنید.قیمت این براکت ها کمتز از 10 دلار است و براحتی قابل تهیه هستند.
یک نکته در مورد کابل های eSATA و SATA این که کابل هر دوی آنها تنها میتوانند داده ها را از خود انتقال دهند و نمیتوانند انرژی برق مورد نیاز برای هارد درایو را فراهم کنند.به این معنی که بر خلاف دستگاه های ذخیره سازی مثل فلش مموری درایو های eSATA به پورتی مخصوص تامین انرژی برقش نیازمند است.یک نمونه کابل برق درایو های SATA را در زیر مشاهده میکنید.
سه نسل از کابل های SATA تا بحال به میان آمدند و در حال استفاده هستند در جدول زیر خلاصه ای از سه نسل از کابل SATA را بریتان قرار داده ایم.
مبدل های مختلفی برای تبدیل کابل های قدیمی به کابل SATA وجود دارد که میتوانید آنها را تهیه کنید.برای مثال اگر شما میخواهید از هارد درایو های SATA استفاده کنید و پورت SATA در کامپیوترتان پشتیبانی نمیشود میتوانید از مبدل SATA to USB adapter استفاده کنید یک نمونه از آن را در تصویر زیر مشاهده میکنید که قیمتی در حدود 11 دلار دارد.