داشتن یک نقشه راه لینوکس برای آموزش لینوکس و شروع یادگیری لینوکس بصورت حرفه ای و منظم ، یکی از مهمترین مسائل این روزهای متخصصین فناوری اطلاعات است. یادگیری لینوکس ( Linux) و اساسا آموزش لینوکس با کیفیت و کاربردی یکی از اساسی ترین نیازهای ITMAN های امروزی است. اما گم شدن در مسیر راه یادگیری Linux و رفتن راه اشتباه می تواند یکی از بدترین خاطرات و تجربیات زندگی شما باشد و شما باید بدانید که پیشگیری بهتر از درمان است.
دوره های آموزشی لینوکس متنوعی در دنیا وجود دارند ، از مهمترین دوره های لینوکس می توانیم به دوره آموزشی لینوکس موسسه LPI کانادا ، دوره های آموزشی لینوکس شرکت RedHat ، دوره آموزشی لینوکس شرکت کامپتیا با عنوان Linux Plus ، دوره های آموزشی لینوکس مجموعه Linux Foundation یا بنیاد لینوکس و دوره های لینوکس شرکت اوراکل را اشاره کرد. در این مقاله شما متوجه می شوید بهترین دوره آموزشی لینوکس که می توانید از صفر تا صد لینوکس را با آن به خوبی یاد بگیرید و دلایل بهتر بودن آن را متوجه شوید.
این روزها برای آموزش لینوکس ، تقریبا هر کسی به خودش اجازه می دهد که با یک میکروفون ، یک مترجم گوگل و چند تا کپی از ویدیوهای ایرانی و خارجی ، شروع به تدریس و آموزش دوره های لینوکس کند. فضای مجازی برای آموزش لینوکس هر چقدر که مفید بود ، بد هم بود ، خیلی از افراد به عنوان مدرس دوره های لینوکس ، بدون سابقه عملی و فقط به لطف تبلیغات و برند سازی شخصی ، بدون هیچگونه تجربه کاری در این حوزه تدریس می کنند.
اگر می خواهید واقعا تبدیل به یک متخصص لینوکس شوید ، در بخش آموزش لینوکس به حرف های محمد نصیری گوش بدید. کسیکه در بیش از 50 سازمان دولتی ، خصوصی ، نظامی و ... فعالیت داشته است و به شما مسیر راه یادگیری لینوکس را با توجه به نیاز واقعی بازار کار معرفی می کند. اگر به زمان ، انرژی و هدف خود ارزشمند هستید قطعا با محمد نصیری همراه می شوید.
این مقاله برای آموزش لینوکس به افراد معمولی که به خودشان احترام قائل نیستند ، مناسب نیست
اینکه شما بدانید اهمیت یادگیری و آموزش درست سیستم عامل لینوکس چقدر می تواند در آینده کاری شما تاثیرگذار باشد بسیار قابل تامل است. در این مطلب آموزشی من به شما با سابقه ای بیش از پانزده سال در حوزه فناوری اطلاعات و آموزش ، بیست سوال مهم و اساسی که قبل از شروع آموزش لینوکس (Linux) باید از خود بپرسید و به نتیجه برسید را مطرح می کنم و به تک تک آنها به بهترین شکل پاسخ می دهم.
لینوکس یک سیستم عامل است . سیستم عامل رابط بین کاربر که شما هستید و سخت افزار کامپیوتر است و شما به عنوان کاربر هر چیزی که به سیستم عامل بگویید برای اجرا به سخت افزار منتقل می کند. ویندوز هم یک سیستم عامل است ، اندروید هم یک سیستم عامل است و ... مهمترین تفاوت لینوکس و سایر سیستم عامل ها متن باز بودن یا Open Source بودن این سیستم عامل است
و به همین دلیل است که هر کسی می تواند این سیستم عامل را با توجه به دانشی که دارد برای خودش دستکاری کند و سیستم عامل تخصصی خودش را ایجاد کند ، این دلخواه سازی ها باعث می شوند سیستم عامل های جدیدی تولید شوند که در اصطلاح به آن توزیع یا Distribution لینوکس گفته می شود .
هرچند که اکثر افرادیکه در حوزه آموزش فعالیت می کنند هیچ پیشنیاز خاصی در خصوص یادگیری لینوکس ارائه نمی کنند و اعلام می کنند که شما در همان ابتدا که می خواهید کامپیوتر یاد بگیرید می توانید از لینوکس شروع کنید اما بنده به تجربه باور دارم که داشتن دانش در حد شناخت سیستم عامل ویندوز ، شناخت سخت افزار و کمی درک از شبکه های کامپیوتری بسیار می تواند در یادگیری موثرتر لینوکس به شما کمک کند.
اما بصورت کلی لینوکس را به عنوان یک مکمل برای افرادیکه فعالیت شبکه یا برنامه نویسی انجام می دهند معرفی می کنم . هر چند اگر شما ویدیوی زیر را مشاهده کردید و متوجه شدید که درک مفاهیمی که برای شما بیان می شود مشکلی برایتان ایجاد نمی کند ، تبریک می گوییم شما نیاز به هیچ پیشنیازی ندارید .
یادگیری لینوکس به این دلیل کمی دشوار به نظر می رسد که برخلاف اکثر سیستم عامل ها که مهم رابط گرافیکی است ، در لینوکس مهمترین چیز خط فرمان یا در اصطلاح Shell لینوکس و دستوراتی است که در آن وارد می شود. به همین دلیل افرادیکه قبلا سابقه کار کردن با سایر سیستم عامل ها را داشته باشند و بصورت ویژه با خط فرمان آنها نیز کار کرده باشند در یادگیری این سیستم عامل کمی موفق تر هستند .
در عین حال یادگیری مقایسه ای این سیستم عامل با سیستم عامل ویندوز یکی از روشهایی است که اگر شما پیش زمینه کاری با ویندوز داشته باشید فرآیند یادگیری راحت تر می شود. اما تجربه سالهای سال کار من به من نشان داده است که افرادیکه بصورت مستقیم وارد لینوکس می شوند و کامپیوتری نیستند به نسبت موفق تر از افرادی هستند که با پیش زمینه کامپیوتری اشتباه وارد یادگیری لینوکس می شوند. پیشنهاد می کنم روش درست یادگیری و تضمینی لینوکس را در دوره آموزشی Linux Essentials لینک زیر تست کنید :
خیر ، این تصور که برای یادگیری لینوکس حتما باید زبان برنامه نویسی بلد باشید اصلا درست نیست . ما دو نوع کاربری لینوکس داریم ، کاربری سرویس دهنده و شبکه ای و کاربری برنامه نویسی و توسعه که دو تخصص تقریبا مجزا هستند و الزامی به این نیست که شما لینوکس را حتما باید با یک زبان برنامه نویسی یاد بگیرید . البته بحث اسکریپت نویسی و مبحث Shell Scripting دنیای متفاوتی است که بعدا در خصوص آن صحبت می کنیم اما بصورت کل برای یادگیری لینوکس نیازی به دانستن برنامه نویسی نیست .
در مورد این موضوع می توانیم ساعت ها بحث کنیم ، در واقع این دو سیستم عامل رقبای قدیمی محسوب می شوند و تفاوت های بسیاری با هم دارند ، اگر می خواهید تفاوت اصلی آنها را بدانید پیشنهاد می کنم که حتما ویدیو و مطلب زیر را که مقایسه لینوکس و ویندوز هستند را مشاهده کنید :
شاید در ابتدا نیاز چندانی نباشد و شما با دوره های آموزشی حضوری و آنلاین بتوانید وارد دنیای لینوکس بشوید ولی در نهایت شما برای اینکه بتوانید رشد کنید و جلو بروید نیاز دارید که انگلیسی فنی ( بسیار ساده تر از انگلیسی واقعی ) را یاد بگیرید و خودتان را به روز نگه دارید. در واقع انگلیسی که برای مباحث فنی استفاده می شود بسیار راحت تر است و شما بعد از مدتی می توانید براحتی متون تخصصی فنی انگلیسی لینوکس را به خوبی درک کنید اما خودتان را گول نزنید انگلیسی یک الزام است اگر نمی خواهید هر سال سر کلاس بروید.
این بستگی به خودتان دارد ، عده ای یادگیری بصورت حضوری را ترجیح می دهند و عده ای یادگیری بصورت آنلاین ، ویدیویی و حتی با کتاب یا در اصطلاح خودخوان ( Self Study ) اما یک چیز در این بین مشترک است ، شما باید لینوکس یاد بگیرید و اینکار تنها با تکرار کردن ، تمرین کردن ، پرسش و پاسخ و استفاده از منبع قابل اعتماد ممکن است . بهترین روش یادگیری لینوکس همان روشی است که شما راحت تر با آن ارتباط می گیرید
اگر با دوره های حضوری راحت تر هستید که هیچ اگر دوره آنلاین و ویدیویی دوست دارید حتما به دنبال دوره ای تضمینی ، با کیفیت و البته دارای پشتیبانی مدرس باشید تا بتوانید سوالات خودتان را هم به خوبی جواب بگیرید. یادگیری لینوکس به دلیل استفاده زیاد از خط فرمان بسیار فرار است و شما باید لابراتوار خانگی داشته باشید و همه تمرین ها را مرتب تکرار کنید که در دوره آموزشی لینوکس ما به شما این روش را به خوبی آموزش می دهیم. اما بحث اینکه با چه دوره ای لینوکس را شروع کنیم در ادامه مطرح می شود.
از نان شب واجبتر است ، تقریبا همه چیز لینوکس همان خط فرمانش است ... اگر قرار باشد در آموزش لینوکس فقط بحث گرافیک و محیط گرافیکی را یاد بگیرید از ویندوز استفاده کنید و سمت لینوکس هم نیایید ...
پاسخ هم بله است و هم خیر ، لینوکس برخلاف ویندوز برای یک شرکت خاص نیست ، یعنی یک شرکت پشتیبان این سیستم عامل نیست و یک مفهوم عام المنفعه گونه دارد که به همین دلیل هم رایگان است . اما هم شرکت ها و هم بنیادهای عام المنفعه لینوکسی برای خودشان دوره هایی را طراحی کرده اند که شما بتوانید ساده تر این سیستم عامل را یاد بگیرید.
البته برخی از شرکت هاییکه بصورت تخصصی بر روی لینوکس های خودشان ( لینوکس ساخته خودشان ) فعالیت می کنند هم دوره هایی مبتنی بر سیستم عامل خودشان ارائه کرده اند که بر اساس آنها آموزش نیز انجام می شود. اما مهمترین و شناخته شده ترین دوره های لینوکس بین المللی که می توانید در آنها شرکت کنید شامل دوره های انیستیتو لینوکس کانادا یا LPI و پس از آن دوره های شرکت RedHat با عنوان RHCE و دوره های شرکت کامپتیا هستند که بصورت مفصل در ادامه در خصوص آنها بحث خواهیم کرد.
LPI مخفف کلمه های Linux Professional Institute است و به معنی انیستیتو حرفه ای های لینوکس است که یک بنیاد عام المنفعه در کشور کانادا فعالیت خودش را شروع کرده است و برای استاندارد کردن فرآیند آموزشی لینوکس دوره هایی را تحت عنوان دوره های LPIC یا Linux Professional Institute Certification به دنیا معرفی کرده است که یکی از بهترین مسیرهای یادگیری لینوکس در دنیاست.
دوره های آموزشی LPIC در چهار سطح ارائه می شوند که پایینترین سطح آن برای شروع دنیای لینوکس به عنوان Linux Essentials معروف است که چند سالی است به دنیا معرفی شده است و بالاترین سطح نیز به عنوان LPIC Level 3 در نظر گرفته شده است . از مهمترین فاکتورهای درست آموزشی این شرکت عدم توجه به توزیع خاصی از لینوکس است و به همین دلیل این دوره برای همه هزاران توزیع مختلف لینوکسی که در دنیا وجود دارند کاربرد دارد ، در ادامه می توانید لیست این دوره های آموزشی که در توسینسو وجود دارند را مشاهده کنید :
یکی از توزیع های بسیار مطرح لینوکس به نام ردهت یا RedHat Enterprise معروف است و شرکتی نیز با همین نام این محصول را پشتیبانی می کند ، این شرکت برای محصولات خودش هزینه دریافت می کند و RedHat جزو معدود لینوکس هایی است که بصورت پولی باید تهیه شود. این شرکت برای اینکه کاربرانش راحت تر با محصولاتش کار کنند برای این سیستم عامل دوره های تخصصی صفر تا صد طراحی کرده است ولی با محوریت فقط و فقط سیستم عامل ردهت انترپرایز ...
دوره های این شرکت با توجه به گستردگی این محصول در دنیا مخاطبان خاص خودش را دارد و اساسا بعد از RedHat بود که برخی از شرکت های توسعه دهنده لینوکس برای سیستم عامل های خودشان دوره و گواهینامه طراحی کردند ، کاری که مشابه RedHat شرکت OpenSUSE برای محصولاتش انجام داد. دوره های شرکت ردهت بصورت کلی به دسته بندی زیر تقسیم می شوند :
دوره آموزشی Linux Plus در واقع یک دوره آموزشی تحت لیسانس LPI است که شرکت CompTIA آنرا طراحی کرده است و تقریبا می توان گفت تفاوت چندانی با دوره های LPIC ندارد و یک تک دوره برای شروع یادگیری و ورود به دنیای لینوکس است ، این دوره به درد افرادی می خورد که می خواهند تا حدی دانش لینوکسی داشته باشند که نیاز روزمره خود را تامین کنند و دوره ای نیست که از طریق آن بتوان مسیر راه درست را انتخاب کرد و یک دوره پایه ای محسوب می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این دوره می توانید به لینک زیر مراجعه کنید :
اما بنیاد جهانی لینوکس یا Linux Foundation در واقع پشتیبان اصلی لینوکس در دنیا این روزها محسوب می شود و شرکت و سازمان های مختلفی امروزه حتی برای شو تبلیغاتی هم شده از این سازمان عام المنفعه حمایت می کنند تا پروژه لینوکس و Open Source را در کنار خود داشته باشند. چند سالی است که این بنیاد نیز بصورت مجزا اقدام به طراحی و معرفی دوره های تخصصی و فوق تخصصی لینوکس می کند و سطح یادگیری لینوکس را تغییر داده است .
هر چند که هنوز در ایران سرفصل های دوره های LPIC به عنوان بهترین محسوب می شوند اما دوره های Linux Foundation از لحاظ تخصص پا را فراتر از بحث مدیریت و شبکه و امنیت در لینوکس گذاشته اند و مباحثی بسیار جدید و به روز را در سرفصل های خودشان قرار داده اند ، لیست دوره های این شرکت به شرح زیر هستند :
نکته بسیار مهم در خصوص دوره های Linux Foundation این است که این دوره ها در حال حاضر فاقد کتاب ها و سرفصل های رسمی هستند و تنها و بصورت انحصاری توسط خود بنیاد لینوکس برگزار می شوند و در قالب کارگاه ها و بوت کمپ های چند روزه و با قیمت های بسیار زیاد برگزار می شوند. در عین حال دوره هاییکه ما معرفی کردیم صرفا دوره هایی است که برای شروع و تبدیل شدن به یک مدیر لینوکسی توصیه می شود و گرایش های تخصصی لینوکس و مباحث DevOps و FinOps و Kubernetes و ... را در موردش فعلا هیچ بحثی نمی کنیم.
تا اینجای کار باید متوجه شده باشید که هم از نظر منطقی و هم از نظر فنی دوره های شرکت LPI برای شروع یادگیری لینوکس بهترین گزینه در حال حاضر در دنیا محسوب می شوند و طبیعتا دوره آموزشی Linux Essentials نیز بدون شک انتخاب اول شما برای شروع یادگیری خواهد بود.
با توجه به توضیحاتی که در این مقاله ارائه کردیم شما باید بدانید که ایجاد کردن انحصار در بازار لینوکس اصلا به درد کسی که می خواهد تازه وارد دنیای لینوکس بشود توصیه نمی شود. LPIC در خصوص همه توزیع های لینوکس منجمله RedHat آموزش می دهد اما RHCE دوره ای انحصاری برای سیستم عامل ردهت است بنابراین شما با یادگیری LPIC در واقع بسیاری از مطالب RHCE را نیز یاد می گیرید.
همانطور که اشاره کردیم دوره Linux Plus یک دوره طراحی شده تحت لیسانس LPI است و در واقع اگر بخواهیم سرفصل ها را مقایسه کنیم اکثر محتوای آموزشی که شما در Linux Plus مشاهده می کنید بصورت یکجا در LPIC آموزش داده شده اند و مهمترین تفاوت آنها در این است که دو شرکت متفاوت آنها را ارائه کرده اند ، دوره Linux Plus برای شرکت CompTIA است که دوره های نتورک پلاس و سکیوریتی پلاس را هم داشته است و برای اینکه در بحث لینوکس خالی از عریضه نباشد این دوره را نیز اضافه کرده است.
همیشه کار برای متخصص وجود دارد و در هر سطحی هم وجود دارد. بازار کار لینوکس سالها بصورت خاص منظوره وجود داشت اما این روزها تخصص های متنوعی از لینوکس برای بازار کار وجود دارد و دیگر فقط در مباحث هاستینگ لینوکس کاربرد ندارد ، به جرات می توانیم بگوییم که این روزها داشتن تخصص لینوکسی در هر حوزه ای از فناوری اطلاعات به عنوان یک مزیت بسیار مناسب برای جذب نیرو در نظر گرفته می شود و بنده حداقل تا این لحظه هیچ لینوکس کاری را نمی شناسم که بلد باشد از لینوکس استفاده کند و بیکار باشد.
تا اینجای کار چند بار نام توزیع یا Distributiion لینوکس را شنیده اید . در واقع وقتی کسی لینوکس را تغییر می دهد و آنرا با توجه به نیاز خودش تغییر می دهد و یک لینوکس جدید با ظاهر و قالب و امکانات جدید می سازد در اصطلاح یک توزیع جدید ساخته است . شما به هیچ عنوان محدود به استفاده از یک توزیع خاص نیستید و برای مثال در همین دوره LPIC من در وب سایت توسینسو ما با بیش از 10 توزیع متنوع کار می کنیم .
بد نیست بدانید هزاران توزیع لینوکسی در دنیا وجود دارد که همه روزه به تعداد آنها اضافه می شود و جالب است بدانید که توزیع های ایرانی هم در این میان وجود دارد ، وب سایت زیر مرجعی برای جستجو در توزیع های مختلف لینوکس است :
کافیست به قسمت 10 همین مطلب مراجعه کنید و مسیر راه یادگیری لینوکس را با توصیه بنده با بیش از 15 هزار ساعت تدریس مشاهده کنید.
گرایش های لینوکس این روزها بسیار متنوع شده اند ، از گرایش های امنیتی و فایروال گرفته تا مجازی سازی و مباحث Cloud Computing را اگر گرایش های اصلی تصور کنیم تازه به قسمت ابزارهای لینوکسی می رسیم که در مجال این بحث نیست .
در آینده در خصوص گرایش های فوق تخصصی لینوکس و نقشه راه آموزش حرفه ای در حوزه لینوکس و متن باز هم با هم صحبت خواهیم کرد . امیدوارم مورد توجه شما قرار بگیرد هر نکته ای به نظرتان می رسید در ادامه مطرح کنید که دوستان دیگر هم بتوانند بهترین مسیر یادگیری لینوکس را برای خودشان انتخاب کنند.
یکی از قسمت های وحشتناک ماجرای یادگیری و ورود به دنیای لینوکس ، ترسیدن از ورود به این دنیاست ! اما چرا ترس ؟ چون اغلب ما تا با یک محیط خشک و خط فرمانی یا همون دستوری مواجه میشیم و از محیط های گرافیکی جدا میشیم یه مقدار مضطرب میشیم ! چرا ؟
چون عادت کردیم همه چیز رو گرافیکی انجام بدیم و موس و صفحات لمسی و کیبورد همیشه کنار دستمون بوده و حالا موس و صفحه لمسی رو از ما گرفتن و یک خط فرمان در اختیارمون گذاشتن و نمیدونیم باهاش چیکار کنیم و این از نظر خیلی ها ترسناک هست ... اما نترسید ...
روز اولی که خواستم وارد دنیای لینوکس بشم ، من هم همچین حسی داشتم . اما یک جمله از حضرت علی (ع) هست که خیلی معنی و مفهوم داره ، اون جمله این هست : هنگامی که از چیزی می ترسی، خود را در آن بیفکن، زیرا گاهی ترسیدن از چیزی، از خود آن سخت تر است .
من به زبان ساده تری این رو به شما میگم ، از هر چیزی که می ترسی ، بهش حمله کن ، خودت رو در عمل انجام شده قرار بده و متوجه میشی که بعد از مدتی به ترست غلبه کردی که هیچ !
توی اونکار یکی از بهترین ها شدی . من از لینوکس ، از کامپیوتر ، از امنیت ، از ویندوز و از هر چیز تکنولوژیکی ترس شدید داشتم ولی الان مالک بزرگترین وب سایت فناوری اطلاعات و کامپیوتر ایران هستم.
از هر چیزی مهمتر این هست که شما یک مسیر درست رو پیدا کنید . توی لینوکس هم همین هست . شما باید بدونید با چه روشی از کجا و چجوری شروع کنید و به کجا برسید . یکی ممکنه به شما بگه دوره های LPI رو بگذرونید برای لینوکس ، یکی به شما میگه دوره های RedHat رو بگذرونید برای لینوکس ، یکی دیگه میاد میگه دوره های Linux Plus شرکت کامپتیا برات خوبه ! یکی میاد میگه اصلا درگیر دوره نشو و کتاب بخون !
یکی دیگه میاد میگه بر اساس توزیع های مختلف لینوکس خودخوان یاد بگیر ! یکی میگه کلاس برو ! یکی میگه ویدیو ببین و ... امروز برای شما تشریح می کنم که حداقل تجربه موفق من تو این زمینه چی بوده و شما باید چه مسیری رو انتخاب کنید که حداقل من یکی توش موفق شدم و به شما هم توصیه می کنم از همین مسیر برید جلو ، پس به خاطر داشته باشید
ببینید دوستان ، حرف و حدیث در خصوص دوره های LPI زیاد هست که میگن سناریو یا کارهای عملی کم داره یا به درد بازار کار نمیخوره ، همه اینها رو بریزید بیرون .
شما عملا در هر دوره لینوکسی باید بعد از یادگیری برای خودتو سناریو طراحی کنید ، سرویس ها رو کنار هم بزارید و در نهایت این خودتون هستید که به دانش طراحی و سناریو انجام دادن می رسید . یکی از دوستان گفت دوره های RedHat جامع تر هست چون در قالب سناریو باهاتون آموزش داده میشه !
من از شما میپرسم که ما تو ایران RedHat داریم ؟ تحریم هستیم عزیزان از طرفی اون دوره ویژه یک توزیع خاص از لینوکس هست و محدود به همون حوزه میشه ، یعنی شما چون اختصاصی و منحصرا RedHat کار کردید خیلی سخت میشه براتون بخاین با توزیع های دیگه ای کار کنید . به هر حال من این رو توصیه نمی کنم بهتون .
وابسته به توزیع خاصی نباشید . ببینید احتمالا این سوال پیش میاد که توزیع یعنی چی ! توزیع یعنی نسخه های مختلف و متنوعی که از سیستم عامل لینوکس توی دنیا وجود داره و هر کسی میتونه برای خودش نسخه دلخواه درست کنه که الانش بیشتر از 3 هزار توزیع وجود داره ! شما باید لینوکس یاد بگیرید نه توزیع لینوکس !! پس مفاهیم رو درست متوجه بشید و بعد سراغ دستورات برید . دستورات رو از همه جا میشه پیدا کرد ولی مفاهیم رو باید درک کنید .
حالا که دیگه با لینوکس و ساختارش آشنا شدید دیگه باید برید سراغ استفاده از نرم افزارها و سرویس ها و یادگیری متنوع ترین ابزارها تا دیگه حرفه ای بشید . یاد بگیرید مثلا مانیتورینگ شبکه با Zabbix یا Cacti راه اندازی کنید . سیستم های VoIP راه اندازی کنید ، سرویس های هاستینگ راه اندازی کنید و ....
فقط نباید متوقف بشید و فراموش نکنید که قرار نیست شما دستورات رو حفظ کنید ، شما قرار هست مفاهیم رو متوجه بشید و از Manual ها یا راهنماها برای راه اندازی سرویس هاتون استفاده کنید . اگر هر سوالی هست من در خدمتتون هستم در ادامه همین مطلب می تونید مطرح کنید .