پورت چیست؟ چند نوع پورت در کامپیوتر وجود دارد؟ کاربرد پورت ها در شبکه و کامپیوتر چیست؟ همه این سوالات و بسیاری دیگر از سوالاتی که شاید در ذهن شما به وجود آمده باشد را در این مقاله پاسخ خواهیم داد . حتما برای شما هم پیش آمده است که در استفاده کردن از سرویس های مختلف اینترنتی با این جمله مواجه شده باشید که پورت آن بسته است ، یا پورت مورد نظر را باید تغییر داد ، یا اینکه گفته می شود از شماره پورت فلان برای اتصال استفاده کنید. خوب این پورت و تعریف Port واقعا چه کاری در ارتباطات انجام می دهد؟ با ما در ادامه همراه باشید.
وقتی در مورد واژه Port به انگلیسی صحبت می کنیم ، معنی و مفهوم های متنوعی از این کلمه برداشت می شود. زمانیکه شما از Port در صنعت کشتیرانی استفاده می کنید منظورتان بندر یا بندرگاه است ، زمانیکه در صنعت هوانوردی از پورت استفاده می کنید ، در مورد مسیر ورود و خروج مسافر یا در اصطلاح درگاه صحبت می کنید.
در علوم کامپیوتر هم وقتی صحبت از پورت می شود ، ترجمه درستی که می توانیم از آن داشته باشیم ، کلمه درگاه است. در مورد اینکه واژه درگاه یا Port یا پورت کامپیوتر به چه معناست در پاراگراف بعدی توضیح خواهیم داد.
-------------------------------------------------
برای دسترسی به مجموعه بهترین دوره های آموزش شبکه های کامپیوتری ( مبانی شبکه ، نتورک پلاس ، مانیتورینگ و ... ) مقدماتی تا پیشرفته با ارائه گواهینامه و فیلم رایگان همین الان کلیک کن
--------------------------------------------------
در دنیای کامپیوتر تعریف پورت (Port) به دو شکل انجام می شود. اولین تعریف به ماهیت درگاه های ارتباطی سخت افزاری کامپیوتر اطلاق می شود.
به زبان ساده تر شما روی کامپیوتر خود برای اتصال فلش مموری خود یک درگاه یا پورت USB دارید. برای اتصال کارت گرافیک به مانیتور یک پورت VGA یا پورت HDMI دارید و به همین ترتیب برای همه سخت افزارهای مختلف ، یک پورت سخت افزاری وجود دارد.
این تعریف از پورت در بحث این مقاله نیست و قبلا در توسینسو با عنوان معرفی پورت های سخت افزاری کامپیوتر در این خصوص صحبت کرده ایم . اما تعریف دوم از پورت یا درگاه ، یک چیز کاملا غیرقابل لمس است.
در تعریف دوم از پورت که در شبکه های کامپیوتری کاربرد دارد ، پورت ها وسیله ای برای تشخیص دادن نوع سرویس یا خدمات و نوع ترافیکی هستند که در شبکه منتقل می شود.
در دنیای شبکه های کامپیوتری ، کامپیوترها در قالب پروتکل ها که به نوعی مترجم و زبان مشترک بین ماشین ها هستند با هم صحبت می کنند.
هر پروتکلی برای اینکه بتواند خواسته خودش از کامپیوتر مقصد را به درستی بفهماند از یک عدد منحصر به فرد برای ارسال پیامش استفاده می کند. فرض کنید شما برای دوست خودتان تعریف کرده اید که اگر عدد 40 را برای من پیامک کنید ، یعنی نیازمند کمک هستید.
این عدد همان پورت در مفهوم شبکه های کامپیوتری است. عدد پورت ها در شبکه های کامپیوتری بین 0 تا 65535 است و به زبان ساده تر ما 65536 عدد پورت در شبکه های کامپیوتری داریم که از طریق آنها می توانیم نوع پروتکل ، نوع سرویس و نوع درخواست کامپیوترها را تشخیص بدهیم.
بگذارید با یک مثال موضوع را برای شما بیشتر باز کنم . فرض کنید شما در حال خواندن این مقاله در وب سایت توسینسو هستید. شما با استفاده از یک پروتکل به نام http مشغول اتصال به سرویس وب ای هستید که این وب سایت ارائه داده است.
پروتکل http از شماره پورت 80 برای برقراری ارتباط با شما استفاده می کند. باز هم اگر بخواهیم ساده تر بگوییم این است که زمانیکه شما درخواست بازدید از یک صفحه وب را دارید ، آن درخواست روی شماره پورت 80 برای سرور مقصد ارسال می شود.
معمولا برای استفاده از پورت ها در شبکه ، شما نیازی نیست کاری انجام دهید و خود کامپیوتر همه کارها را انجام می دهد. ارتباطات از طریق پورت ها معمولا با مشخص کردن شماره پورت ها در کنار آدرس IP انجام می شود ، فرض کنید که من قرار هست به وب سایت شما متصل شوم و فقط آدرس IP یا نام دامنه آن وب سایت را دارم ، آدرس هایی که شما می توانید با پورت از آنها استفاده کنید به شکل زیر خواهند بود :
https://tosinso.com/
http://98.99.89.111:80
همانطور که مشاهده می کنید قالب استفاده از پورت ها با آیپی ، قرار دادن علامت دو نقطه و شماره پورت مورد نظر ماست. هر چند مرورگر شما بصورت خودکار این شماره را می داند و شما نیازی نیست این شماره پورت را به این شکل وارد کنید ، مگر اینکه سرور مقصد ، شماره پورت را تغییر داده باشد. بله درست متوجه شدید ، پورت های مختلف شبکه برای سرویس های مختلف ، ثابت نیستند و قابل تغییر هستند. در دوره آموزش نتورک پلاس Network Plus در خصوص انواع پورت ها بصورت مفصل صحبت خواهیم کرد.
همانطور که گفتیم ، پورت ها در شبکه از شماره هایی برای مشخص کردن نوع پروتکل ارتباطی استفاده می کنند. این شماره ها را به عنوان پورت نامبر یا Port Number هم می شناسیم. هر پروتکل و سرویس برای خود یک یا چند Port Number دارد که از طریق آن ارتباط خود را با سایر کامپیوترهای شبکه برقرار می کند.
برخی از سرویس ها و پروتکل های شناخته شده و معروف شبکه ، از پورت نامبر یا Port Number مشخص و معروفی برای خودشان استفاده می کنند.
بدیهی است که قرار نیست شما به عنوان یک کارشناس شبکه همه پورت های شبکه را بشناسید. اما برخی از شماره پورت های سرویس های معروف را باید بشناسید تا در لحظه بتوانید نوع ترافیک و مشکلات مربوط به آن را تحلیل کنید.
به این پورت های معروف در شبکه در اصطلاح WellKnown Ports یا پورت های شناخته شده می گویند. در ادامه لیست از پروتکل ها و سرویس های معروف و شماره پورت های مورد استفاده در آنها را برای شما قرار می دهیم :
یکی از مهمترین کاربردهای پورت های شبکه در مدیریت کردن ترافیک های ورودی و خروجی به شبکه یا کامپیوتر است. این مدیریت ترافیکی از طریق بستن یا باز کردن پورت های سرویس های مربوطه در فایروال ها یا دیواره های آتش شبکه است.
برای مثال اگر قرار هست که ترافیک پروتکل انتقال فایل به نام FTP بسته باشد و کسی نتواند از این سرویس استفاده کند ، کافیست که شماره پورت مورد نظر که دو پورت 20 و 21 هستند در فایروال شبکه مسدود شود.
خوب احتمالا تا اینجای کار متوجه این موضوع شده اید که پروتکل های VPN هم دارای پورت هستند و وقتی یکی از سرویس دهنده های اینترنتی در ایران ، شماره پورت های آنها را مسدود می کند ، دیگر امکان استفاده از آن پروتکل VPN در اینترنت نخواهد بود.
شناسایی پورت های باز روی یک سرور ، می تواند مشخص کند که چه سرویسی بر روی سرور وجود دارد. برای مثال ابزارهایی با عنوان اسکنر پورت وجود دارند که پورت های باز یک سرور را به ما نشان می دهند.
اگر روی یک سرور پورت شماره 53 باز باشد یعنی سرویس DNS روی آن سرور وجود دارد ، یا اگر پورت شماره 25 روی سرور باز باشد یعنی روی سرور مورد نظر ایمیل سرور فعال وجود دارد ، اگر پورت 3389 فعال باشد یعنی با یک سرور با سیستم عامل ویندوز با قابلیت ریموت دسکتاپ مواجه هستیم و به همین ترتیب ...
این اطلاعات می تواند در فرآیند های هک و نفوذ باعث شناسایی سیستم عامل ، نسخه های سرویس ها و حتی آسیب پذیری های مورد نظر هر سرویس بر روی سرور شما شود و در نهایت ممکن است باعث نفوذ به سرور شما شود.
ساده ترین کار برای امن کردن پورت های شبکه بر روی سرورها ، محدود کردن تعداد سرویس های شبکه ، تغییر پورت های پیشفرض خطرناک ( تغییر پورت های ریموت دسکتاپ ، تغییر پورت SQL Server و ... ) می باشد. تا جای ممکن سیستم عامل خود را به آخرین نسخه به روز رسانی کرده و هیچوقت سرویس بلااستفاده در سرور خود نداشته باشید.