تفاوت RAM DDR و RAM DDR2 در چیست؟ مفهوم DDR در رم به چه معناست؟ چند نوع DDR داریم و چه تفاوتی هایی با هم دارند؟ سالها پیش اولین سیستم یا به اصطلاح خودمانی Case ای که جمع کرده بودم فقط 32 مگابایت حافظه RAM داشت . با خودم فکر می کردم که یعنی روزی می شود که من روی سیستم یک RAM با اندازی 128 مگابایت داشته باشم یا خیر ؟ در حال حاظر برای بسیاری از افراد این موضوع غیر قابل درک است ، اندازه RAM ها دیگر فقط با گیگابایت محاسبه می شود و تکنولوژی های حافظه های RAM همه روزه در حال پیشرفت است.
در این مدت برای من یک موضوع جالب بود ، واژه ای به نام DDR و شماره های مربوط به آن ، زمانیکه برای خرید حافظه RAM به یکی از مغازه های یک پاساژ رفته بودم ، فروشنده می گفت این حافظه RAM از نوع DDR2 است و این یکی از نوع DDR3 است . من در آن زمان اطلاع چندانی از این اصطلاحات فنی نداشتم اما خوب به قول یک بنده خدایی : چون این عددش بیشتره ، پس بهتره !!! بله اکثر ما زمانیکه چیزی را خریداری می کنیم اصلا به ماهیت اصلی آن توجه نمی کنیم و فقط به مدل و شماره جدیدتر توجه می کنیم ، اگر سئوالی هم پرسیده شود جواب فروشنده فقط همین است که DDR3 سرعت بهتری نسبت به DDR2 دارد. در این مقاله بصورت تخصصی تفاوت این نوع حافظه های RAM را بررسی می کنیم.
مادربوردهای مختلف بر اساس نوع CPU مورد استفاده ، نوع Chipset و تکنولوژی مورد استفاده در آنها از انواع مختلفی از RAM ها می توانند استفاده کنند. ما به عنوان یک کارشناس بایستی بدانیم که آیا نیازی به بروز رسانی حافظه RAM خود داریم یا خیر ؟ یا اگر داریم از چه نوع حافظه RAM ای می توانیم بر روی مادربود خود استفاده کنیم ؟
بیشتر کامپیوترهای دسکتاپ و Notebook ها از یکی از چهار نوع حافظه ی DRAM یا همان Dynamic Random Access Memory برای حافظه اصلی سیستم خود استفاده می کنند. بصورت کلی تفاوت اصلی بین حافظه های RAM در طی زمانهای مختلف در وهله اول تعداد پین های موجود بر روی آنها جهت بالا بردن سرعت انتقالات داده ها ، دو لایه شدن یا در اصطلاح فنی Double Side شدن برای استفاده بهینه از هر دو سمت بورد RAM و در نهایت سرعت نوسانات یا هرتز می باشد.
SDRAM ها را در واقع می توان جزو اولین نسل از حافظه های RAM امروزی تلقی کرد ، پروتکل مورد استفاده در این تکنولوژی حافظه RAM تا سال 2002 همچنان مورد استفاده بود اما بعد از آن دیگر تولید نشد و از رده خارج شد ، این پروتکل حافظه RAM امروزه منسوخ شده است.حافظه های RAM از نوع SDRAM صرفا دارای 168 عدد پین بودند و سرعتی بالغ بر 66 تا 133 مگاهرتز را برای کاربران فراهم می کردند.
خاطرم هست اولین نوع RAM ای که بر روی سیستم خود داشتم از همین نوع SDRAM بود که دیگر نه تولید می شود و نه مورد استفاده قرار می گیرد.SDRAM ها فقط روی یک طرف از بورد خود Chip پردازشی و حافظه داشتند بر خلاف نسل بعدی که در هر سمت دارای حافظه و چیپ هستند. SDRAM ها در واقع پایانی بر نسل قدیم حافظه های RAM دیروزی بودند البته با توجه به طبقه بندی که ما در اینجا از RAM ها داریم ، خود نیز در رده بندی نسل اولیه حافظه های RAM در این مقاله قرار می گیرند.
از سال 2002 به بعد بازار حافظه RAM به حافظه های RAM از نوع DDR SDRAM ها رسید ، DDR مخفف کلمه Double Data Rate یا نرخ داده دو برابر می باشد. با معرفی این نوع حافظه RAM به بازار در واقع یک انقلاب در صنعت تولید RAM های SDR به وجود آمد. مهمترین تفاوت حافظه های RAM از نوع DDR و SDR در این بود که حافظه های DDR توانایی انجام عملیات در هر پالس پایین و بالای CPU را داشتند اما حافظه های SDR فقط در یکی از این پالس ها قابلیت فعالیت داشتند .
همین استفاده بهینه از clock pulse های CPU باعث شده سرعت کارکرد حافظه های DDR دو برابر حافظه های SDR باشد. ماژول حافظه های RAM از نوع DDR دارای 184 عدد پین بود و با برخی از مادربوردهای قدیمی هم می توانست کار کند. البته هنوز بصورت کامل این نوع حافظه ها از رده خارج محسوب نمی شوند اما این پروتکل RAM هم به نوعی قدیمی محسوب می شود و کم کم به همتای قدیمی خود یعنی SDRAM می پیوندد.
اگر تعداد Option های این نوع حافظه RAM را در نظر بگیریم شاید بتوان 300 مورد را در نظر داشت اما مدل های جدید حافظه های RAM امکانات بیشتری را ارائه می دهند. همچنان این نوع حافظه های RAM مانند نسل های قبلی آن از یک کانال ارتباطی برای ارسال داده های خود استفاده می کردند که در اصطلاح به آن Single Channel نیز گفته می شود. حافظه های RAM از نوع DDR را می توان نسل میانی حافظه های RAM معرفی کرد.
پیشرفت تکنولوژی طبق معمول ادامه داشت و در اواسط سال 2004 میلادی تکنولوژی های RAM های DDR2 به بازار معرفی شد. تکنولوژی RAM های DDR2 یک پروتکل نسل جدید محسوب می شود و بیشتر برای نیازهای بازار بازی های کامپیوتری به بازار ارائه شد. سرعت این حافظه های RAM نسبت به نسل های قبلی قابل مقایسه نبود و می توانست تا پهنای باند 8 و نیم گیگابیت بر ثانیه را پشتیبانی کند. حافظه های RAM از نوع DDR2 دارای ماژول 240 پین هستند و قطعا سرعت بهتری نسبت به DDR دارند .
این نوع حافظه ها می توانند چهار انتقال داده در یک پالس زمانی CPU یا در اصطلاح فنی four data transfer per memory clock cycle داشته باشند که تقریبا سرعت را نسبت به DDR ها دو برابر می کند. حافظه های DDR2 از دو کانال ارتباطی استفاده می کنند که در اصطلاح Dual Channel نامیده می شود و با اینکار شما هم نرخ انتقال بیشتری خواهید داشت و هم سرعت بیشتری را تجربه خواهید کرد. حافظه های RAM از نوع DDR2 از مادربوردهای قدیمی پشتیبانی نمی کنند و به نوعی می توان گفت Backward Compatible نیستند .
ساختار ماژول آنها کاملا با ساختار ماژول های DDR متفاوت است و بنابراین بر روی همان اسلاتی که DDR متصل می شود نمی توان آن را قرار داد. بنابراین شما نمی توانید حافظه های DDR را به DDR2 با داشتن یک مادربورد قدیمی بروز رسانی کنید. در مقایسه با امکانات DDR در DDR2 شما 350 امکان یا Option دارید. امروزه بعد از DDR3 که در قسمت بعدی توضیح می دهیم این نوع حافظه های DDR2 بیشترین بازار عرضه و تقاضا را دارد.
آخرین نسل از تکنولوژی های حافظه که امروزه بصورت گسترده استفاده می شود به نام DDR3 است که از سال 2007 میلادی به بازار ارائه شد. حافظه های DDR3 به عنوان یک انقلاب در صنعت حافظه بعد از DDR2 معرفی می شوند ، این نوع حافظه ها از ولتاژ پایین تری نسبت به همنوع های قبلیشان استفاده می کنند ، بنابراین برق کمتری استفاده می کنند و در این میان می توانند نرخ انتقال اطلاعاتی بالغ بر 12 و 8 دهم گیگابیت در ثانیه را ارائه بدهند.
سیستم هایی که از DDR3 پشتیبانی می کنند می توانند ماژول های 1 و 2 و 3 تایی بصورت بانک در کنار هم داشته باشند. اگر سیستم شما این مورد را پشتیبانی کند ، سیستم شما می تواند چندین RAM از نوع DDR3 که هم Dual Channel هستند و هم Triple Channel را در کنار هم داشته باشند که سرعت و کارایی RAM شما را نسبت به داشتن فقط یک ماژول RAM بسیار بسیار بالاتر می برد.
حافظه های DDR3 دارای 240 پین می باشند و به همین دلیل به هیچ عنوان با مادر بورد های قبلی Backward Compatibility ندارند و شما در صورت نیاز به استفاده از این نوع حافظه ها باید مادربورد خود را نیز بروز کنید. هر کدام از اسلات های RAM از نوع DDR3 معمولا در مادربوردها براحتی 16 گیگابایت RAM را پشتیبانی می کند که برای یک سیستم خانگی یا بازی بسیار مناسب است. در حال حاظر بازار حافظه های RAM در اختیار حافظه های DDR3 است.
اگر بخواهیم بصورت عام صحبت کنیم اکثر مادربودرهای امروزی فقط یک نوع RAM را پشتیبانی می کنند. شما به هیچ عنوان نمی توانید بصورت ترکیبی از انواع RAM های SDRAM ، DDR ، DDR2 و DDR3 بر روی یک سیستم بصورت همزمان استفاده کنید و این امر در حالت معمول با توجه به ساختار مادربوردهای امروزی پشتیبانی نمی شود. آنها با هم نمی توانند کار کنندو از طرفی اصلا ساختار سوکت های مشابهی نیز ندارند که بتواند در کنار هم قرارشان داد.
نوع درست RAM ای که می توانید بر روی سیستم خود استفاده کنید کاملا به نوع مادربورد شما بستگی دارد نه به سلیقه شما ، بهترین گزینه برای دانستن اینکه چه نوع حافظه ای به درد شما می خورد این است که راهنمای مادربورد خود را مطالعه کنید و ببینید از چه نوع RAM هایی پشتیبانی می کند. از طرفی دیگر سرعت یکی از مهمترین ملاک ها برای RAM ها محسوب می شود.
اگر بخواهیم عامیانه صحبت کنیم هر چقدر چرخه حافظه کمتر ( Low Memory Cycle ) ، هر چقدر ساعت حافظه سریعتر ( Memory Clock ) باشد شما سرعت انتقال بیشتری را در RAM تجربه خواهید کرد. در زمان خرید RAM به این نکات که بر روی آن نوشته شده است بیشتر دقت کنید. امیدوارم مورد توجه شما عزیزان قرار گرفته باشد.