در دنیای دیجیتال امروز، شبکه‌های کامپیوتری نقش حیاتی در تبادل اطلاعات و اتصال افراد به یکدیگر ایفا می‌کنند. یکی از ارکان اصلی این شبکه‌ها، کابل‌های شبکه هستند که وظیفه‌ی انتقال داده‌ها را بر عهده دارند. کابل‌های شبکه در شکل‌ها و اندازه‌های مختلف وجود دارند و هر کدام برای کاربرد خاصی طراحی شده‌اند. کابل‌های شبکه به سه دسته کلی کابل‌های زوج به هم تابیده، کواکسیال و فیبر نوری تقسیم می‌شوند. در ادامه به بررسی هریک از این نوع کابل‌ها و مزایا و معایبشان خواهیم پرداخت.
مجموعه دوره آموزش شبکه های کامپیوتری - مقدماتی تا پیشرفته
انواع کابل شبکه
کابل شبکه چیست؟
کابل شبکه به مجموعه‌ای از سیم‌های مسی یا شیشه‌ای گفته می‌شود که برای اتصال و انتقال داده و اطلاعات بین دستگاه‌های مختلف در یک شبکه کامپیوتری استفاده می‌شود. این کابل‌ها وظیفه‌ی حیاتی انتقال سیگنال‌های الکتریکی یا نوری را بر عهده دارند تا تبادل اطلاعات بین کامپیوترها، روترها، سوییچ‌ها و سایر تجهیزات شبکه امکان‌پذیر شود. کابل‌های شبکه در انواع مختلفی هستند که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. انتخاب نوع کابل مناسب برای یک شبکه به عوامل مختلفی مانند سرعت مورد نیاز، طول شبکه، میزان تداخل الکترومغناطیسی و بودجه بستگی دارد.
معرفی انواع کابل شبکه
سه نوع اصلی کابل شبکه از نظر جنس وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:
1.کابل زوج به هم تابیده (Twisted Pair)
این نوع کابل رایج‌ترین نوع کابل شبکه است و از هادی‌های مسی تشکیل شده است که به صورت جفت به هم تابیده شده‌اند. این پیچ و تاب باعث کاهش تداخل الکترومغناطیسی (EMI) و نویز می‌شود. کابل‌های زوج به هم تابیده را می‌توان به دو دسته زیر تقسیم کرد:
کابل‌های زوج به هم تابیده بدون شیلد: (UTP) این نوع کابل رایج‌ترین نوع کابل زوج به هم تابیده است و برای شبکه‌های خانگی و اداری کوچک ایده آل است. کابل‌های UTP ارزان بوده و به راحتی نصب می‌شوند؛ اما مستعد EMI و نویز هستند.
کابل شبکه UTP
- کابل‌های زوج به هم تابیده محافظ دار: (STP) کابل‌های STP، نوعی از کابل‌های شبکه هستند که با دارا بودن یک لایه محافظ، در برابر تداخل الکترومغناطیسی((EMI و نویز، مقاوم‌تر از کابل‌های UTP معمولی عمل می‌کنند. این کابل‌ها دارای سرعت و پهنای باند بالایی هستند. به همین دلیل قیمت آنها معمولاً بیشتر است از کابل‌های دیگر است.
کابل شبکه STP
2.کابل کواکسیال
این نوع کابل از یک هادی مسی مرکزی که توسط یک عایق احاطه شده ساخته می‌شود. عایق توسط یک لایه هادی فلزی پوشیده شده است که به عنوان سپر عمل می‌کند. ساختار کابل کواکسیال به گونه‌ای است که از تداخل الکترومغناطیسی (EMI) و نویز محافظت می‌کند. این امر باعث می‌شود این کابل‌ها برای انتقال سیگنال‌های فرکانس بالا مانند سیگنال‌های تلویزیونی، رادیویی و داده‌های کامپیوتری ایده آل باشند. با این حال، آنها به دلیل پهنای باند محدود و حجم بزرگ، به اندازه سایر انواع کابل‌ها مانند کابل‌های فیبر نوری مدرن نیستند.
کابل‌های کواکسیال در دو نوع موجود هستند که عبارت‌اند از:
- کابل‌های کواکسیال نازک: این نوع کابل انعطاف‌پذیرتر و ارزان‌تر است؛ اما برای مسافت‌های کوتاه مناسب است.
- کابل‌های کواکسیال ضخیم: این نوع کابل ضخیم‌تر و گران‌تر است؛ اما برای مسافت‌های طولانی مناسب است.
کابل شبکه کواکسیال
3.کابل فیبر نوری
کابل فیبر نوری نوعی کابل است که از رشته‌های نازک شیشه‌ای به نام تار نوری برای انتقال نور استفاده می‌کند. این نوع کابل‌ها به دلیل سرعت و پهنای باند بسیار بالا و همچنین مسافت‌های طولانی که می‌توانند بدون افت کیفیت طی کنند، در حال حاضر محبوب‌ترین نوع کابل برای شبکه‌های کامپیوتری هستند. ساختار کابل فیبر نوری به صورت زیر است.
- هسته: هسته نازک‌ترین قسمت کابل فیبر نوری است و وظیفه‌ی انتقال نور را بر عهده دارد. هسته معمولاً از شیشه یا پلاستیک ساخته می‌شود.
- غلاف: غلاف لایه‌ای از جنس شیشه یا پلاستیک است که هسته را احاطه می‌کند. این قسمت وظیفه‌ی محافظت از هسته در برابر آسیب را بر عهده دارد.
- روکش: روکش بیرونی‌ترین لایه کابل فیبر نوری است و وظیفه‌ی محافظت از کابل در برابر عوامل محیطی مانند رطوبت و اشعه ماورای بنفش را بر عهده دارد.
دو نوع اصلی کابل فیبر نوری وجود دارد که عبارت‌اند از:
- کابل‌های تک حالته : Single-mode کابل‌های تک حالته فقط می‌توانند یک پرتو نور را در یک زمان منتقل کنند. این نوع کابل برای مسافت‌های طولانی مناسب است.
- کابل‌های چند حالته : Multimode کابل‌های چند حالته می‌توانند چندین پرتو نور را به طور هم‌زمان منتقل کنند. این نوع کابل برای مسافت‌های کوتاه‌تر مناسب است.
کابل فیبر نوری
جنس روکش و مغزی کابل‌های شبکه
جنس روکش و مغزی کابل‌های شبکه دو فاکتور مهم در تعیین کیفیت، عملکرد و کاربرد آنها هستند. در ادامه به بررسی انواع روکش و مغزی رایج در کابل‌های شبکه می‌پردازیم:
1. روکش کابل
روکش بیرونی کابل شبکه وظیفه‌ی محافظت از هادی‌های داخلی در برابر عوامل محیطی مانند رطوبت، گردوغبار، اشعه UV و آسیب‌های فیزیکی را بر عهده دارد. رایج‌ترین جنس‌های روکش کابل شبکه عبارت‌اند از:
- PVC (پلی وینیل کلرید): رایج‌ترین و ارزان‌ترین نوع روکش است که انعطاف‌پذیری بالایی دارد. با این حال، PVC در برابر آتش‌سوزی و مواد شیمیایی ضعیف است و با گذشت زمان شکننده می‌شود.
- :LSZH (Low Smoke Zero Halogen) نوعی روکش مقاوم در برابر آتش‌سوزی و دود است که برای محیط‌های حساس مانند بیمارستان‌ها، مدارس و مراکز داده مناسب است.
- PE (پلی اتیلن): روکشی با وزن کم و انعطاف‌پذیری بالا که در برابر اشعه UV مقاوم است.
- TPU (Thermoplastic Polyurethane): روکشی مقاوم در برابر سایش، روغن و مواد شیمیایی که برای مصارف صنعتی و بیرونی مناسب است.
2. مغزی کابل
مغزی کابل شبکه از رشته‌های فلزی نازکی تشکیل شده است که وظیفه‌ی انتقال سیگنال‌های الکتریکی یا نوری را بر عهده دارند. رایج‌ترین جنس‌های مغزی کابل شبکه عبارت‌اند از:
- مس: رسانایی بالایی دارد و پهنای باند و سرعت بالایی را ارائه می‌دهد. با این حال، مس گران‌تر از سایر فلزات است.
- آلومینیوم: ارزان‌تر از مس است؛ اما رسانایی پایین‌تری دارد و ممکن است تداخل الکترومغناطیسی ((EMI بیشتری ایجاد کند.
- آلیاژهای مس (: (CCA, CCS برای کاهش هزینه، از روکش مس نازکی بر روی مغزی آلومینیومی استفاده می‌کنند. عملکرد آنها به ضخامت روکش مس بستگی دارد.
- فولاد: استحکام مکانیکی بالایی دارد؛ اما رسانایی ضعیفی دارد و برای انتقال داده مناسب نیست.
انتخاب کابل شبکه با روکش و مغزی مناسب
انتخاب جنس مناسب روکش و مغزی کابل شبکه به عوامل مختلفی بستگی دارد که برخی از آنها عبارت است از:
- نوع کاربرد: برای مصارف خانگی و اداری، کابل‌های UTP با روکش PVC و مغزی مسی معمولاً کافی هستند. برای مصارف حرفه‌ای و گیمینگ، کابل‌های UTP Cat7 یا Cat8 با روکش LSZH و مغزی مسی توصیه می‌شوند. برای مسافت‌های طولانی یا در مواردی که نیاز به پهنای باند بسیار بالا است، کابل‌های فیبر نوری با روکش LSZH یا TPU و مغزی شیشه‌ای مناسب هستند.
- محیط نصب: در محیط‌های حساس مانند بیمارستان‌ها، از کابل‌های با روکش LSZH استفاده کنید. برای مصارف بیرونی، کابل‌هایی با روکش مقاوم در برابر اشعه UV مانند PE یا TPU گزینه مناسب‌تری هستند.
- بودجه: کابل‌های مسی معمولاً گران‌تر از کابل‌های آلومینیومی یا آلیاژهای مس هستند.
جنس روکش و مغزی کابل شبکه
قیمت انواع کابل شبکه
قیمت کابل شبکه به چند عامل کلیدی بستگی دارد که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم:
- نوع کابل:
- کابل:UTP ارزان‌ترین نوع کابل شبکه است که در دسته‌بندی‌های مختلف Cat5، Cat6 و Cat7 با سرعت و پهنای باند متفاوت موجود است. قیمت این نوع کابل به طور کلی بین 5 تا 50 هزار تومان برای هر متر متغیر است.
- کابل کواکسیال: این نوع کابل قدیمی‌تر است و پهنای باند محدودتری دارد. به همین دلیل قیمت آن نیز از کابل UTP کمتر است و حدود 3 تا 15 هزار تومان برای هر متر است.
- کابل فیبر نوری: این نوع کابل جدیدترین و سریع‌ترین نوع کابل شبکه است که قیمت بالاتری نیز دارد. قیمت کابل فیبر نوری به طور کلی بین 50 تا 500 هزار تومان برای هر متر است.
- متراژ: هر چه متراژ کابل بیشتر باشد، قیمت آن نیز به طور طبیعی افزایش می‌یابد.
- برند: برندهای معتبر و شناخته شده در زمینه تولید کابل شبکه، معمولاً محصولات باکیفیت‌تر و گران‌تری ارائه می‌دهند.
- جنس روکش و مغزی: روکش و مغزی کابل از موادی مانند PVC، LSZH و … ساخته می‌شوند که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند و بر قیمت کابل نیز تاثیر می‌گذارند.
- محل خرید: قیمت کابل شبکه در فروشگاه‌های مختلف و در شهرهای مختلف شاید متفاوت باشد.
6.نوع شیلد: کابل‌های شیلددار در برابر تداخل الکترومغناطیسی ((EMI مقاوم‌تر هستند و قیمت بالاتری نیز دارند.
7.تعداد زوج سیم‌ها: کابل‌های شبکه با تعداد زوج سیم‌های بیشتر، پهنای باند بالاتری دارند و قیمت آنها نیز بیشتر است.
8.گارانتی: کابل‌های شبکه دارای گارانتی، معمولاً قیمت بالاتری دارند.
نوع کابل شبکه‌ای که انتخاب می‌کنید به نیازهای خاص شما بستگی دارد. اگر به دنبال یک کابل مقرون به صرفه برای شبکه خانگی یا اداری کوچک هستید، کابل UTP یک انتخاب خوب است. اگر به دنبال یک کابل برای شبکه‌ای هستید که در محیط پر نویز قرار دارد، کابل STP را انتخاب کنید. اگر به دنبال سریع‌ترین و پهنای باند وسیع‌ترین نوع کابل هستید، کابل فیبر نوری انتخاب خوبی است.