شاید تا به حال به دنیای جذاب و قدرتمند لینوکس فکر کرده باشید. یادگیری دستورات لینوکس می تونه یکی از بهترین تصمیم ها برای شما باشه. با تسلط بر این دستورات، می تونید به راحتی سیستم خودتون رو مدیریت کنید و تجربه ای متفاوت از کار با کامپیوتر داشته باشید. در این مقاله، قصد داریم به شما نشون بدیم چطور با فرمان های پایه و پیشرفته لینوکس آشنا بشید و ازشون بهره برداری کنید.
لینوکس به عنوان یک سیستم عامل متن باز (Open Source)، امکانات زیادی رو برای کاربران فراهم می کنه. از مدیریت فایل ها و دایرکتوری ها گرفته تا ایجاد و حذف کاربران، همه چیز در دست شماست. با یادگیری دستورات لینوکس، نه تنها مهارت های فنی خودتون رو تقویت می کنید، بلکه به دنیای جدیدی از امکانات و ابزارها وارد می شید.
این مقاله به شما کمک می کنه تا با مبانی و دستورهای مختلف لینوکس آشنا بشید. ما سعی داریم محتوایی کاربردی و مفید ارائه بدیم که بتونید به راحتی ازش تو زندگی روزمره استفاده کنید. بی صبرانه منتظریم که شما رو در این سفر هیجان انگیز همراهی کنیم. پس بیاید با هم شروع کنیم! مقاله رو تا انتها دنبال کنید تا با بهترین روش ها و نکات کلیدی در مورد دستورات لینوکس آشنا بشید.
X 
دوره آموزش لینوکس اسنشیالز ( Linux Essentials ) یادگیری مبانی لینوکس مشاهده آموزش
لینوکس به عنوان یکی از سیستم عامل های متن باز که خیلی ها ازش استفاده می کنن، به کاربران این امکان رو می ده تا با استفاده از خط فرمان (Command Line) به ابزارها و امکانات قوی دسترسی پیدا کنن. تو این بخش از مقاله، می خواهیم درباره مفهوم لینوکس و اهمیت یادگیری خط فرمان صحبت کنیم. همچنین با ویژگی ها و قابلیت های خاص این سیستم عامل آشنا می شید.
X تفاوت Kernel و Shell در چیست؟ به زبان ساده مشاهده مقاله یادگیری نحوه کار با خط فرمان لینوکس نه تنها به شما کمک می کنه که با سیستم خود بهتر ارتباط برقرار کنید، بلکه به شما این امکان رو می ده که کارهای پیچیده تری رو هم انجام بدید. در ادامه، جزئیات بیشتری درباره چگونگی دسترسی به ترمینال لینوکس و مزایای اون رو بررسی می کنیم. اگر شما هم دوست دارید بدونید چطور می تونید از این ابزار قدرتمند استفاده کنید، این بخش رو از دست ندید.
لینوکس یک سیستم عامل متن باز (open-source) هست که به خاطر امکانات فوق العاده، امنیت بالا و انعطاف پذیریش، به یکی از انتخاب های محبوب برای کاربران و توسعه دهندگان تبدیل شده. این سیستم عامل بر اساس هسته لینوکس ساخته شده و به کاربرها اجازه می ده تا به صورت رایگان ازش استفاده کنن و در صورت نیاز، تغییرات دلخواه رو روش اعمال کنن. یکی از ویژگی های بارز لینوکس، تنوع توزیع هاش (distributions) هست که هر کدوم برای نیازهای خاصی طراحی شدن، مثل Ubuntu، Fedora و CentOS.
X اوبونتو چیست؟ معرفی لینوکس توزیع Ubuntu به زبان بسیار ساده مشاهده مقاله X Fedora چیست؟ معرفی لینوکس توزیع فدورا به زبان بسیار ساده مشاهده مقاله X CentOS چیست؟ معرفی لینوکس توزیع سنت او اس به زبان بسیار ساده مشاهده مقاله استفاده از لینوکس واقعاً مزایای زیادی داره. مثلاً این سیستم عامل امنیت بالایی داره و کمتر در معرض ویروس ها و بدافزارها قرار می گیره. علاوه بر این، محیط کاری لینوکس به کاربرها این امکان رو می ده که با استفاده از خط فرمان (Command Line) کنترل بیشتری روی سیستم خودشون داشته باشن و کارهای پیچیده رو سریع تر انجام بدن. واقعاً یادگیری لینوکس می تونه به شما کمک کنه تا مهارت های فنی و حرفه ای خودتون رو تقویت کنید.
در دنیای فناوری اطلاعات (IT)، آشنایی با لینوکس یک مزیت بزرگ به حساب میاد. خیلی از سرورها و خدمات ابری (cloud services) بر پایه این سیستم عامل کار می کنن. بنابراین، اگه شما هم به دنبال تقویت مهارت هاتون در زمینه فناوری اطلاعات هستید، یادگیری لینوکس و کار کردن باهاش می تونه یک قدم مثبت باشه.
خط فرمان لینوکس (Command Line) یک ابزار بسیار کارآمده که به کاربران اجازه می ده تا به طور مستقیم و سریع تر با سیستمشون ارتباط برقرار کنن. به جای اینکه همیشه با رابط کاربری گرافیکی سر و کله بزنید، می تونید با وارد کردن دستورات متنی، کارهای مختلفی رو انجام بدید. یکی از کاربردهای اصلی این خط فرمان، مدیریت فایل ها و دایرکتوری هاست. با استفاده از دستورات درست، می تونید فایل ها رو ایجاد، ویرایش، حذف یا جابجا کنید.
X تفاوت KDE و Gnome در چیست؟ به زبان بسیار ساده مشاهده مقاله علاوه بر مدیریت فایل ها، خط فرمان این امکان رو به شما می ده که نرم افزارها رو نصب و به روزرسانی کنید، تنظیمات سیستم رو تغییر بدید و حتی اسکریپت های خودکار برای انجام کارهای تکراری بسازید. مثلاً با استفاده از دستورات مناسب می تونید بسته های نرم افزاری رو از مخازن لینوکس نصب کنید یا فایل ها رو به صورت دسته ای پردازش کنید.
برای کاربران حرفه ای تر هم، خط فرمان امکان مانیتورینگ سیستم و پردازش ها رو فراهم می کنه. شما می توانید با استفاده از دستورات خاص، وضعیت پردازش ها و مصرف منابع سیستم رو چک کنید و اگر لازم شد، اقداماتی مثل متوقف کردن پردازش های غیرضروری یا تنظیم زمان بندی وظایف خودکار انجام بدید. تو ادامه مقاله، به بررسی جزئیات بیشتری درباره دستورات مختلفی که می تونید در خط فرمان لینوکس استفاده کنید خواهیم پرداخت.
برای شروع کار با لینوکس، یکی از اولین کارهایی که باید انجام بدید اینه که به ترمینال (Terminal) دسترسی پیدا کنید. ترمینال به شما این امکان رو میده که به خط فرمان دسترسی داشته باشید و انواع دستورات رو اجرا کنید. بسته به توزیع لینوکسی که دارید، روش های مختلفی برای باز کردن ترمینال وجود داره.
در بیشتر توزیع های لینوکس، شما می تونید با فشار دادن کلیدهای Ctrl + Alt + T ترمینال رو به راحتی باز کنید. همچنین می تونید با جستجوی "Terminal" یا "Konsole" در منوی برنامه ها یا داشبورد خود، بهش دسترسی پیدا کنید. برای مثال، در توزیع هایی مثل Ubuntu، معمولاً ترمینال در بخش ابزارها یا سیستم قرار داره.
بعد از اینکه ترمینال رو باز کردید، با یک خط فرمان ساده روبرو می شید که آماده دریافت دستورات شماست. در این محیط، می تونید دستورات مختلف رو وارد کرده و سریعاً نتایج رو ببینید. تو ادامه مقاله، به شما یاد می دیم که چطور از دستورات پایه لینوکس استفاده کنید و با امکانات بیشتری آشنا بشید.
یادگیری دستورات پایه لینوکس یکی از مهم ترین مراحل برای هر کسیه که می خواد با این سیستم عامل کار کنه. این دستورات به شما کمک می کنن تا به راحتی با فایل ها و دایرکتوری ها (directories) ارتباط برقرار کنید و وظایف مختلف رو به سادگی انجام بدید. در این بخش از مقاله، چند دستور پایه ای رو معرفی می کنیم که برای شروع کار با لینوکس ضروری هستن.
این دستورات شامل نمایش مسیر جاری، لیست کردن فایل ها و پوشه ها، تغییر دایرکتوری و ایجاد یا حذف فایل ها و پوشه ها می شن. آشنایی با این دستورات به شما این امکان رو می ده که به سرعت به اطلاعات مورد نیازتون دسترسی پیدا کنید و مدیریت سیستم خودتون رو بهبود ببخشید.
در ادامه مطلب، هر یک از این دستورات رو دقیق تر بررسی می کنیم. همچنین مثال هایی هم ارائه می دیم تا نحوه استفاده از اون ها رو بهتر درک کنید و بتونید به راحتی در عمل پیاده سازی کنید. پس با ما همراه باشید تا با این دستورات پایه ای و کاربردی بیشتر آشنا بشید.
دستور pwd (Print Working Directory) یکی از ساده ترین و در عین حال خیلی کاربردی ترین دستورات در لینوکس به حساب میاد. این دستور به شما این امکان رو میده که مسیر فعلی خودتون رو توی سیستم فایل ببینید. وقتی که توی دایرکتوری های مختلف جابجا می شید، این دستور خیلی به کارتون میاد و به شما نشون میده که کجا هستید.
برای استفاده از این دستور، فقط کافیه ترمینال رو باز کنید و pwd رو تایپ کنید، بعد کلید Enter رو فشار بدید. پس از اجرای این دستور، سیستم مسیری رو به شما نمایش میده که موقعیت فعلی شما رو توی ساختار دایرکتوری نشون میده. مثلاً اگر توی دایرکتوری خانگی تون باشید، ممکنه خروجی شبیه زیر باشه:
/home/username
استفاده از دستور pwd به شما کمک می کنه همیشه بدونید کجای سیستم فایل قرار دارید و از این طریق می تونید دستورات بعدی تون رو با اطمینان بیشتری وارد کنید. این ابزار واقعاً مفیدی برای مدیریت فایل ها و دایرکتوری ها در لینوکس هست. در ادامه مقاله، به بررسی دستورات دیگه ای خواهیم پرداخت که به شما کمک می کنند تا با دایرکتوری های مختلف کار کنید.
X آموزش حذف تاریخچه دستورات لینوکس بدون دستور clear مشاهده مقاله
دستور ls یکی از دستورات مهم و پرکاربرد در لینوکس به حساب میاد که به شما اجازه میده تا فایل ها و پوشه های موجود در دایرکتوری فعلی تون رو ببینید. با استفاده از این دستور، می تونید به راحتی متوجه بشید که چه فایل ها و پوشه هایی در دایرکتوری شما هست و اطلاعات مهمی درباره شون کسب کنید.
برای استفاده از دستور ls، فقط کافیه ترمینال رو باز کنید و کلمه ls رو تایپ کنید، بعد هم کلید Enter رو بزنید. با این کار، لیستی از نام تمام فایل ها و پوشه های موجود در دایرکتوری فعلی شما نمایش داده میشه. به عنوان مثال، اگر تو دایرکتوری خانگی تون باشید، خروجی چیزی شبیه به این خواهد بود:
Documents Downloads Music Pictures Videos
علاوه بر این، دستور ls گزینه های مختلفی داره که می تونید برای نمایش اطلاعات بیشتر ازشون استفاده کنید. مثلاً:
ls -l: نمایش لیست طولانی با جزئیات بیشتر شامل مجوزها، مالکیت و تاریخ آخرین تغییر.ls -a: نمایش فایل های مخفی (فایل هایی که با نقطه شروع میشن).ls -h: نمایش اندازه فایل ها به صورت قابل خواندن برای انسان (مثلاً کیلوبایت یا مگابایت).این گزینه ها به شما کمک می کنن تا اطلاعات دقیق تری درباره فایل ها و پوشه های موجود در دایرکتوری خودتون بدست بیارید. در ادامه مقاله، ما به بررسی دستورات دیگه ای خواهیم پرداخت که به شما کمک می کنن تا با مدیریت فایل ها و دایرکتوری ها در لینوکس بهتر آشنا بشید.
دستور cd (تغییر دایرکتوری) یکی از دستورات کلیدی و مهم در لینوکس هست که به شما اجازه میده تا بین دایرکتوری ها جابجا بشید. با این دستور، می تونید به راحتی به دایرکتوری های مختلف در سیستم فایل خود دسترسی پیدا کنید و کارهای مورد نظرتون رو انجام بدید. این دستور به ویژه زمانی که در دایرکتوری های مختلف مشغول به کار هستید، خیلی کاربردی میشه.
برای استفاده از دستور cd، فقط کافیه نام دایرکتوری مورد نظرتون رو بعد از این دستور بنویسید. مثلاً اگر بخواید به دایرکتوری "Documents" برید، باید این دستور رو وارد کنید:
cd Documents
اگر بخواید به دایرکتوری بالاتر (پدر) برید، می تونید از .. استفاده کنید:
cd ..
علاوه بر این، اگر بخواید به دایرکتوری خانگی خود برگردید، می تونید فقط cd رو تایپ کنید یا از cd ~ استفاده کنید. این ویژگی ها باعث میشن که مدیریت دایرکتوری ها در لینوکس خیلی راحت و سریع باشه.
در نهایت، با یادگیری نحوه استفاده از دستور cd می تونید به راحتی در ساختار دایرکتوری های لینوکس حرکت کنید و به فایل ها و پوشه های مورد نیازتون دسترسی پیدا کنید. در ادامه مقاله، ما به بررسی دستورات دیگه ای خواهیم پرداخت که کمک تون می کنن تا با مدیریت فایل ها و دایرکتوری ها در لینوکس بهتر آشنا بشید.
X آموزش فعال کردن تاریخچه دستورات (History) در TCSH لینوکس مشاهده مقاله
دستورات touch و mkdir ابزارهای بسیار مهم و کاربردی در لینوکس هستن که به شما این امکان رو میدن تا فایل ها و پوشه های جدید بسازید. با یادگیری این دستورات، می تونید به راحتی ساختار فایل های خودتون رو مدیریت کنید و به نیازهای مختلف پاسخ بدید.
دستور touch برای ایجاد یک فایل خالی جدید به کار میره. کافیه نام فایل مورد نظرتون رو بعد از دستور وارد کنید. مثلاً، برای ایجاد یک فایل متنی به اسم "example.txt"، باید این دستور رو بزنید:
touch example.txt
این دستور یک فایل خالی به نام "example.txt" در دایرکتوری فعلی شما ایجاد می کنه. اگه فایلی با همون نام قبلاً وجود داشته باشه، دستور touch فقط تاریخ آخرین تغییرات اون رو به روز می کنه.
از طرف دیگه، دستور mkdir برای ساخت پوشه های جدید استفاده میشه. مثلاً، اگه بخواید یک پوشه جدید به اسم "my_folder" بسازید، باید از این دستور استفاده کنید:
mkdir my_folder
این دستور یک پوشه خالی به نام "my_folder" در دایرکتوری فعلی شما می سازه. همچنین می تونید با استفاده از گزینه -p چندین پوشه رو به صورت همزمان و در ساختار دایرکتوری های تو در تو بسازید:
mkdir -p parent_folder/child_folder
با یادگیری نحوه استفاده از دستورات touch و mkdir، شما می تونید به سادگی فایل ها و پوشه های جدیدی رو بر اساس نیاز خودتون بسازید. تو ادامه مقاله، به بررسی دستورات دیگه ای خواهیم پرداخت که کمک می کنن تا با مدیریت فایل ها و دایرکتوری ها در لینوکس بیشتر آشنا بشید.
دستورات rm و rmdir ابزارهایی هستند که به شما این امکان رو میدن تا فایل ها و پوشه های اضافی رو از سیستم تون پاک کنید. این دستورات به ویژه وقتی که می خواهید فضای ذخیره سازی خودتون رو آزاد کنید یا فایل های قدیمی رو دور بریزید، خیلی کارآمدن. اما یادتون باشه که حذف فایل ها و پوشه ها به صورت غیرقابل برگشتی انجام میشه، پس باید با احتیاط ازشون استفاده کنید.
دستور rm برای پاک کردن فایل ها استفاده می شه. مثلاً اگر بخواهید فایلی به نام "example.txt" رو حذف کنید، فقط کافیه این دستور رو وارد کنید:
rm example.txt
این دستور، فایل مورد نظر رو به طور دائمی از دایرکتوری جاری شما پاک می کنه. اگر بخواهید چندین فایل رو همزمان حذف کنید، می توانید نام اونها رو بعد از دستور rm بنویسید:
rm file1.txt file2.txt file3.txt
از طرف دیگه، دستور rmdir برای حذف پوشه های خالی استفاده میشه. اگر بخواهید یک پوشه خالی به نام "my_folder" رو پاک کنید، باید از دستور زیر استفاده کنید:
rmdir my_folder
به این نکته توجه داشته باشید که اگر پوشه حاوی فایل یا دایرکتوری های دیگه باشه، دستور rmdir نمی تونه اون رو حذف کنه. در این موارد می تونید از دستور rm -r (که -r به معنی "بازگشتی" هست) استفاده کنید تا تمام محتویات پوشه و خود پوشه رو به طور همزمان پاک کنید:
rm -r my_folder
با یادگیری نحوه استفاده از دستورات rm و rmdir، شما می تونید به راحتی فایل ها و پوشه های اضافی رو از سیستم تون پاک کنید. در ادامه مقاله، ما به بررسی دستورات دیگه ای خواهیم پرداخت که به شما کمک می کنند تا با مدیریت فایل ها و دایرکتوری ها در لینوکس بهتر آشنا بشید.
مدیریت فایل ها و دایرکتوری ها در لینوکس یکی از مهارت های اساسی ای هست که هر کاربر باید بهش مسلط بشه. با یاد گرفتن چگونگی کار با فایل ها و دایرکتوری ها، می تونید به راحتی اطلاعات خودتون رو سازماندهی کنید، فایل های لازم رو پیدا کنید و از فضای ذخیره سازی تون به بهترین شکل استفاده کنید. در این بخش، به بررسی دستورات و تکنیک هایی می پردازیم که به شما کمک می کنه مدیریت بهتری روی فایل ها و دایرکتوری ها داشته باشید.
X آموزش ایجاد Alias (نام مستعار) برای دستورات در لینوکس مشاهده مقاله
دستورات اصلی که در این زمینه استفاده می شوند شامل کپی کردن، جابجایی و تغییر نام فایل ها هستن. با استفاده از این دستورات خاص، می تونید فایل ها رو به دایرکتوری های دیگه منتقل کنید یا اون ها رو کپی کنید. همچنین، دیدن محتوای فایل ها هم خیلی مهمه؛ چون به شما کمک می کنه تا محتوای یک فایل رو بررسی کنید و تصمیمات بهتری بگیرید.
در ادامه، جزئیات بیشتری درباره دستورات مختلفی که برای مدیریت فایل ها و دایرکتوری ها در لینوکس استفاده می شوند، ارائه خواهیم داد. همچنین مثال هایی برای نشون دادن نحوه استفاده از این دستورات در عمل خواهیم داشت. پس با ما همراه باشید تا با این تکنیک های مفید بیشتر آشنا بشید.
دستور cp (کپی) یکی از ابزارهای ضروری در لینوکس به حساب میاد که به شما اجازه میده فایل ها رو به راحتی کپی کنید. با این دستور، می تونید فایل های موجود رو به دایرکتوری های دیگه منتقل کنید یا ازشون نسخه پشتیبان بگیرید. یاد گرفتن چطور از این دستور استفاده کنید، می تونه کمک بزرگی به مدیریت فایل های شما بکنه.
برای استفاده از دستور cp، فقط کافیه نام فایل مورد نظرتون رو همراه با مسیر مقصد وارد کنید. مثلاً، اگه بخواهید فایلی به نام "example.txt" رو به دایرکتوری "backup" کپی کنید، باید دستور زیر رو بنویسید:
cp example.txt backup/
این دستور یک نسخه از فایل "example.txt" در دایرکتوری "backup" ایجاد می کنه. حالا اگه بخواهید فایل رو با یک اسم جدید کپی کنید، می تونید اسم جدید رو در مسیر مقصد مشخص کنید:
cp example.txt backup/new_example.txt
علاوه بر این، اگه قصد دارید چندین فایل رو همزمان کپی کنید، می تونید نام فایل ها رو قبل از مسیر مقصد قرار بدید:
cp file1.txt file2.txt backup/
همچنین، گزینه -r (بازگشتی) برای کپی کردن دایرکتوری ها و محتویاتشون وجود داره. برای مثال، اگه بخواهید دایرکتوری "my_folder" و تمام محتویاتش رو کپی کنید، از دستور زیر استفاده کنید:
cp -r my_folder/ backup/
با یادگیری نحوه استفاده از دستور cp، به راحتی می تونید فایل ها و دایرکتوری های خودتون رو کپی کرده و مدیریت بهتری بر روی اطلاعاتتون داشته باشید. در ادامه مقاله، ما به بررسی دستورات دیگه ای خواهیم پرداخت که کمک می کنه تا با مدیریت فایل ها و دایرکتوری ها در لینوکس بهتر آشنا بشید.
دستور mv (Move) یکی از ابزارهای کلیدی در لینوکس است که به شما این امکان رو میده تا فایل ها رو جابجا کنید یا نامشون رو عوض کنید. این دستور به خصوص وقتی که نیاز دارید فایل ها رو به یک دایرکتوری دیگه منتقل کنید یا نامشون رو آپدیت کنید، خیلی کاربردیه.
برای اینکه یه فایل رو به دایرکتوری دیگه منتقل کنید، کافیه نام فایل و مسیر مقصد رو مشخص کنید. مثلاً اگر بخواهید فایلی به نام "example.txt" رو به دایرکتوری "Documents" بفرستید، دستور زیر رو وارد کنید:
mv example.txt Documents/
این دستور فایل "example.txt" رو از دایرکتوری فعلی شما به دایرکتوری "Documents" منتقل می کنه. اگر هم بخواهید نام یک فایل رو تغییر بدید، می تونید نام جدید رو در مسیر مقصد مشخص کنید:
mv example.txt new_example.txt
با این دستور، نام فایل "example.txt" به "new_example.txt" تغییر پیدا می کنه. اگر بخواهید چند تا فایل رو همزمان تغییر نام بدید، می تونید از الگوهای wildcard استفاده کنید. برای مثال:
mv *.txt backup/
این دستور تمام فایل های متنی با پسوند ".txt" رو به دایرکتوری "backup" منتقل می کنه.
دستور mv همچنین امکانات خوبی برای مدیریت دایرکتوری ها هم داره. با استفاده از این دستور، می تونید دایرکتوری ها رو جابجا کرده یا نامشون رو عوض کنید. مثلاً برای تغییر نام دایرکتوری "old_folder" به "new_folder"، می تونید از دستور زیر استفاده کنید:
mv old_folder new_folder
با یادگیری نحوه استفاده از دستور mv، شما قادر خواهید بود تا فایل ها و دایرکتوری های خودتون رو به راحتی جابجا کرده و نظم بهتری روی اطلاعات تون داشته باشید. در ادامه مقاله، ما به بررسی دستورات دیگه ای خواهیم پرداخت که کمک می کنن تا با مدیریت فایل ها و دایرکتوری ها در لینوکس بهتر آشنا بشید.
برای دیدن محتوای فایل ها در لینوکس، سه دستور اصلی به نام های cat، less و more وجود داره که هر کدوم ویژگی ها و مزایای خاص خودشون رو دارند. با استفاده از این دستورات، می تونید به راحتی محتوا رو بررسی کنید و اطلاعاتی که نیاز دارید رو پیدا کنید.
دستور cat (Concatenate) برای نمایش محتوای یک یا چند فایل به صورت پشت سر هم استفاده می شه. مثلاً اگه بخواید محتوای فایلی به نام "example.txt" رو ببینید، فقط کافیه این دستور رو وارد کنید:
cat example.txt
این دستور محتوای فایل رو به طور کامل در ترمینال نشون می ده. ولی اگه فایل شما خیلی بزرگ باشه، ممکنه محتوا سریعاً از دید شما خارج بشه.
در اینجا، دستورات less و more به کار میان. این دو دستور به شما اجازه می دن تا محتوا رو صفحه به صفحه ببینید. دستور less این امکان رو فراهم می کنه که به جلو و عقب در محتوای فایل حرکت کنید. برای مشاهده یک فایل با استفاده از less، دستور زیر رو وارد کنید:
less example.txt
بعد از باز شدن فایل، می تونید با استفاده از کلیدهای جهتی یا کلیدهای Page Up و Page Down به جلو یا عقب برید. برای خروج از حالت less کافیه کلید q رو فشار بدید.
دستور more هم مشابه less عمل می کنه، ولی امکاناتش کمتره و فقط می تونید به جلو حرکت کنید. برای استفاده ازش، کافیه این دستور رو وارد کنید:
more example.txt
با یادگیری نحوه استفاده از این دستورات، شما می تونید به راحتی محتوای فایل ها رو ببینید و اطلاعات مورد نیازتون رو بررسی کنید. در ادامه مقاله، ما به بررسی دستورات دیگه ای خواهیم پرداخت که کمک می کنه تا با مدیریت فایل ها و دایرکتوری ها در لینوکس بهتر آشنا بشید.
جستجوی فایل ها در لینوکس یکی از کارهای اساسی و ضروری هست که می تونه به شما تو مدیریت بهتر اطلاعات کمک کنه. دو دستور اصلی که برای این کار به کار می رن، find و locate هستن. هر کدوم از این دستورات ویژگی ها و مزایای خاص خودشون رو دارن و بسته به نیازی که دارید، می تونید ازشون استفاده کنید.
دستور find به شما این امکان رو می ده که با جستجوی دقیق تر، فایل ها و دایرکتوری ها رو بر اساس نام، نوع، اندازه یا تاریخ آخرین تغییرات پیدا کنید. مثلاً اگه بخواید فایلی به نام "example.txt" رو تو دایرکتوری جاری و زیر دایرکتوری های اون جستجو کنید، می تونید از دستور زیر استفاده کنید:
find . -name "example.txt"
در اینجا، نقطه . نشون دهنده دایرکتوری جاریه. همچنین با استفاده از گزینه های مختلف می تونید جستجوی خودتون رو محدودتر کنید. مثلاً برای پیدا کردن فایل هایی که در 7 روز اخیر تغییر کرده اند:
find . -mtime -7
دستور locate هم برای جستجوی سریع فایل ها به کار می ره و معمولاً نتایج اون سریع تر از find هست. این دستور به یک پایگاه داده از فایل های موجود در سیستم وابسته است که مرتب به روز می شه. برای جستجو با locate، فقط کافیه نام فایل مورد نظرتون رو وارد کنید:
locate example.txt
اگه پایگاه داده به روز نباشه، ممکنه نتایج دقیقی دریافت نکنید. پس برای به روز کردن پایگاه داده می تونید دستور زیر رو اجرا کنید:
sudo updatedb
با یادگیری نحوه استفاده از دستورات find و locate, شما قادر خواهید بود تا به راحتی فایل های مورد نظر خود را در سیستم پیدا کنید و زمان خود را صرفه جویی کنید. در ادامه مقاله، ما به بررسی دستورات دیگری خواهیم پرداخت که به شما کمک می کنند تا با مدیریت فایل ها و دایرکتوری ها در لینوکس بهتر آشنا بشید.
مدیریت کاربران و مجوزها در لینوکس یکی از جنبه های حیاتی برای امنیت و سازماندهی سیستم به حساب میاد. با یادگیری چگونگی ایجاد، حذف و مدیریت کاربران و همچنین تنظیم مجوزهای دسترسی به فایل ها و دایرکتوری ها، می تونید کنترل بهتری بر روی محیط کار خود داشته باشید. در این بخش از مقاله، ابزارها و دستورات اصلی که برای مدیریت کاربران و مجوزها در لینوکس استفاده می شن رو بررسی می کنیم.
لینوکس به شما این امکان رو می ده که چندین کاربر با سطوح دسترسی متفاوت بسازید. هر کاربر می تونه مجوزهای خاصی برای دسترسی به فایل ها و دایرکتوری ها داشته باشه. این ویژگی نه تنها امنیت سیستم رو بالا می بره، بلکه به کاربران اجازه می ده تا بدون تداخل با همدیگه به کارهاشون ادامه بدن. در ادامه، با دستورهای اصلی مثل useradd، userdel و passwd آشنا خواهیم شد که کمک تون می کنن تا کاربران رو مدیریت کنید.
همچنین، تنظیم مجوزهای دسترسی با استفاده از دستورهای chmod، chown و chgrp هم خیلی مهمه. این دستورات به شما این امکان رو می دن که مشخص کنید کدوم کاربر یا گروه می تونه به فایل ها و دایرکتوری ها دسترسی پیدا کنه. در ادامه مقاله، جزئیات بیشتری درباره نحوه استفاده از این دستورات بررسی خواهیم کرد تا بتونید محیط کار خودتون رو به بهترین شکل مدیریت کنید.
پس با ما همراه باشید تا بیشتر با تکنیک های مؤثر مدیریت کاربران و مجوزها در لینوکس آشنا بشیم و مهارت های خودمون رو در این زمینه تقویت کنیم.
دستورات useradd و userdel از ابزارهای کلیدی برای مدیریت کاربران در لینوکس به حساب میاد. با این دستورات می تونید کاربران جدیدی به سیستم اضافه کنید یا اونا رو حذف کنید. یادگیری کار با این دستورات به شما کمک می کنه تا کنترل بیشتری روی محیط کار خودتون داشته باشید.
برای اضافه کردن یک کاربر جدید به سیستم، می تونید از دستور useradd استفاده کنید. مثلاً برای ایجاد یک کاربر به نام "newuser"، کافیه دستور زیر رو وارد کنید:
sudo useradd newuser
اما یادتون باشه که دستور useradd فقط کاربر رو ایجاد می کنه و هیچ رمزی برایش تعیین نمی کنه. برای تعیین رمز عبور، باید از دستور passwd استفاده کنید:
sudo passwd newuser
بعد از وارد کردن این دستور، باید رمز عبور جدید رو وارد کرده و تأیید کنید. حالا کاربر "newuser" با رمز عبور مشخص شده آماده استفاده است.
برای حذف یک کاربر از سیستم، می تونید از دستور userdel بهره ببرید. برای مثال، اگه بخواید کاربر "newuser" رو حذف کنید، باید از دستور زیر استفاده کنید:
sudo userdel newuser
اگه بخواید همراه با حذف کاربر، دایرکتوری خانگی اون هم پاک بشه، می تونید از گزینه -r استفاده کنید:
sudo userdel -r newuser
این دستور علاوه بر حذف کاربر، دایرکتوری خانگی او را هم پاک می کند. با یادگیری نحوه استفاده از دستورات useradd و userdel، شما قادر خواهید بود تا به راحتی کاربران رو مدیریت کرده و محیط کار خودتون رو سازماندهی کنید. در ادامه مقاله، به بررسی دیگر جنبه های مدیریت کاربران و مجوزها خواهیم پرداخت.
تغییر رمز عبور کاربران در لینوکس با استفاده از دستور passwd انجام می شه. این دستور به شما این امکان رو می ده که رمز عبور یک کاربر خاص رو عوض کنید و همچنین خود کاربر هم می تونه ازش برای تغییر رمز عبور خودش استفاده کنه. این فرآیند خیلی ساده و با چند مرحله انجام می شه.برای تغییر رمز عبور یک کاربر خاص، اول باید با دسترسی مدیریتی (sudo) وارد بشید. بعد، برای تغییر رمز عبور کاربری به نام "username"، این دستور رو وارد کنید:
sudo passwd username
بعد از اینکه این دستور رو وارد کردید، سیستم از شما می خواد که رمز عبور جدید رو وارد کنید. شما باید رمز عبور جدید رو تایپ کنید و سپس اون رو دوباره برای تأیید وارد کنید. اگر هر دو رمز عبور یکی باشن، پیغام موفقیت آمیز بودن تغییر رمز عبور نمایش داده می شه.
همچنین، کاربران خودشون هم می تونن با استفاده از دستور passwd بدون نیاز به دسترسی مدیریتی، رمز عبور خودشون رو عوض کنن. برای این کار، کافیه فقط دستور passwd رو در ترمینال تایپ کنن:
passwd
سیستم بعد از اون ازشون می خواد که رمز عبور فعلی شون رو وارد کنن و بعدش هم باید رمز عبور جدید رو مشخص کنن. این روش به کاربران این امکان رو می ده که امنیت حساب های خودشون رو حفظ کنن.
با یادگیری نحوه استفاده از دستور passwd، شما می تونید به راحتی رمز عبور کاربران رو مدیریت کنید و امنیت سیستم خودتون رو افزایش بدید. در ادامه مقاله، ما به بررسی دیگر جنبه های مدیریت کاربران و مجوزها خواهیم پرداخت.
مدیریت گروه ها در لینوکس یکی از ارکان اصلی برای ساماندهی کاربران و کنترل دسترسی به منابع به حساب میاد. با استفاده از دستورهای groupadd و groupdel، می تونید گروه های جدید بسازید یا گروه های موجود رو حذف کنید. وقتی با این دستورات آشنا بشید، می تونید مدیریت بهتری روی کاربران و مجوزهای اون ها داشته باشید.
برای ایجاد یک گروه جدید، کافی ست از دستور groupadd استفاده کنید. به عنوان مثال، اگه بخواهید گروهی به نام "developers" بسازید، باید از دستور زیر استفاده کنید:
sudo groupadd developers
با اجرای این دستور، گروه "developers" به سیستم اضافه میشه و شما می تونید کاربران رو به این گروه اضافه کنید. برای افزودن یک کاربر به گروه، از دستور usermod بهره برداری می کنید:
sudo usermod -aG developers username
در اینجا، -aG به معنی اضافه کردن کاربر به گروه بدون اینکه او از سایر گروه ها حذف بشه، هست.
حالا اگه بخواهید یک گروه رو حذف کنید، می تونید از دستور groupdel استفاده کنید. برای مثال، اگه تصمیم دارید گروه "developers" رو پاک کنید، باید از دستور زیر کمک بگیرید:
sudo groupdel developers
فقط یادتون باشه که قبل از حذف یک گروه، مطمئن بشید هیچ کاربری به اون گروه وابسته نیست. وگرنه ممکنه با خطا مواجه بشید.
با یادگیری نحوه کار با دستورات groupadd و groupdel، شما قادر خواهید بود تا مدیریت موثرتری روی گروه ها و کاربران داشته باشید و امنیت سیستم خودتون رو بالا ببرید. در ادامه مقاله، ما به بررسی دیگر جنبه های مدیریت کاربران و مجوزها خواهیم پرداخت.
تنظیم مجوزهای دسترسی در لینوکس یکی از جنبه های کلیدی امنیت سیستم به حساب میاد. با استفاده از دستورات chmod، chown و chgrp، می تونید به طور دقیق کنترل کنید که چه کاربرانی به فایل ها و دایرکتوری ها دسترسی داشته باشند. در ادامه، به بررسی هر کدوم از این دستورات و چگونگی استفاده ازشون خواهیم پرداخت.
دستور chmod (تغییر حالت) برای تغییر مجوزهای دسترسی به فایل ها و دایرکتوری ها به کار میره. این مجوزها به سه دسته تقسیم میشن: مالک (User)، گروه (Group) و سایرین (Others). مثلاً اگر بخواید مجوز خواندن، نوشتن و اجرای یک فایل رو برای مالک و گروه تعیین کنید، می تونید از دستور زیر استفاده کنید:
chmod ug+rwx filename
در اینجا، ug به معنی "مالک و گروه" هست و +rwx یعنی اضافه کردن مجوزهای خواندن (r)، نوشتن (w) و اجرا (x). همچنین می تونید با استفاده از اعداد هم مجوزها رو تنظیم کنید. به عنوان مثال:
chmod 755 filename
اینجا، عدد 7 نشون دهنده خواندن، نوشتن و اجرای مالک، 5 نشون دهنده خواندن و اجرا برای گروه و 5 هم برای سایرین هست.
دستور chown (تغییر مالک) برای تغییر مالک یک فایل یا دایرکتوری استفاده میشه. اگر بخواید مالک یک فایل رو به کاربر جدیدی تغییر بدید، از دستور زیر بهره ببرید:
sudo chown newuser filename
اگر بخواید همزمان مالک و گروه رو تغییر بدید، می تونید این دستور رو استفاده کنید:
sudo chown newuser:newgroup filename
در نهایت، دستور chgrp برای تغییر گروه یک فایل یا دایرکتوری کاربرد داره. مثلاً:
sudo chgrp newgroup filename
با یادگیری نحوه کار با دستورات chmod، chown و chgrp، می تونید مجوزهای دسترسی رو به صورت دقیق تنظیم کنید و امنیت سیستم خودتون رو تقویت کنید. در ادامه ی این مقاله، به بررسی جنبه های دیگه ای از مدیریت کاربران و مجوزها خواهیم پرداخت.
مدیریت پردازش ها در لینوکس یکی از جنبه های کلیدی کار با این سیستم عامل به حساب میاد. پردازش ها به برنامه ها و وظایفی اشاره دارن که الان در حال اجرا هستن و توانایی شما در مدیریت شون می تونه تأثیر زیادی بر روی عملکرد سیستم شما بذاره. تو این بخش از مقاله، می خواهیم ابزارها و دستورات اصلی که برای مدیریت پردازش ها در لینوکس استفاده می شن رو بررسی کنیم.
دستورات اصلی که برای مشاهده، متوقف کردن و مدیریت پردازش ها به کار می رن شامل ps، top و kill هستن. با استفاده از این دستورات، می تونید اطلاعات دقیقی درباره پردازش های در حال اجرا به دست بیارید، وضعیت اون ها رو بررسی کنید و اگر نیاز بود، اقداماتی مثل متوقف کردن یا حذف شون رو انجام بدید.
حالا در ادامه، جزئیات بیشتری درباره نحوه استفاده از هر یک از این دستورات رو بررسی می کنیم. همچنین مثال هایی برای نشون دادن نحوه کار با اون ها ارائه خواهیم داد تا شما بتونید به راحتی پردازش های خودتون رو مدیریت کنید. پس با ما همراه باشید تا با تکنیک های مؤثر مدیریت پردازش ها در لینوکس بیشتر آشنا بشیم.
![آموزش دستورهای لینوکس : دستور top](data:image/svg+xml;utf8,<svg xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" width="784" height="160"></svg>)
دستورات ps و top از ابزارهای کلیدی برای رصد پردازش های فعال در لینوکس به حساب میاد. با کمک این دستورات، می تونید اطلاعات دقیق تری درباره پردازش های در حال اجرا به دست بیارید و وضعیت سیستم خودتون رو بهتر مدیریت کنید.
دستور ps (وضعیت پردازش) به شما این امکان رو میده که لیستی از پردازش های فعلی رو ببینید. اگر فقط ps رو در ترمینال وارد کنید، به طور پیش فرض فقط پردازش های مربوط به کاربر فعلی نمایش داده میشن:
ps
برای اینکه جزئیات بیشتری ببینید و تمام پردازش ها رو مشاهده کنید، می تونید از گزینه -aux استفاده کنید:
ps aux
این دستور لیستی شامل تمام پردازش های فعال رو با اطلاعاتی مثل شناسه پردازش (PID)، مصرف CPU و RAM، زمان شروع و نام برنامه نشون میده.
از طرف دیگه، دستور top یک رابط کاربری تعاملی برای نظارت بر پردازش ها فراهم می کنه. با وارد کردن top در ترمینال، به یک صفحه زنده منتقل می شید که وضعیت تمامی پردازش ها رو به صورت لحظه ای نشون میده:
top
در این صفحه، می تونید ببینید کدام پردازش ها بیشترین منابع سیستم رو مصرف می کنند. همچنین با استفاده از کلیدهای P و M می تونید ترتیب نمایش پردازش ها رو بر اساس مصرف CPU یا RAM تغییر بدید. برای خروج از حالت top کافیه کلید q رو بزنید.
با یادگیری نحوه استفاده از دستورات ps و top، به راحتی می تونید وضعیت پردازش های فعال در سیستم خودتون رو زیر نظر داشته باشید و در صورت نیاز اقداماتی انجام بدید. در ادامه مقاله، ما به بررسی جنبه های دیگه ای از مدیریت پردازش ها خواهیم پرداخت.
گاهی اوقات پیش میاد که لازم باشه پردازش های فعال رو متوقف کنیم، به ویژه وقتی که یک پردازش به طور غیرمنتظره ای از کار می افته یا منابع سیستم رو بیش از حد مصرف می کنه. در لینوکس، دو دستور اصلی برای متوقف کردن پردازش ها داریم: kill و pkill.
دستور kill به شما این امکان رو می ده که یک پردازش خاص رو با استفاده از شناسه پردازش (PID) متوقف کنید. برای این کار، اول باید PID پردازش مورد نظرتون رو پیدا کنید. می تونید از دستور ps یا top برای این کار استفاده کنید. بعد از شناسایی PID، می تونید با دستور زیر پردازش رو متوقف کنید:
kill PID
به عنوان مثال، اگه PID پردازش 1234 باشه، دستور شما به شکل زیر خواهد بود:
kill 1234
حالا اگر پردازش به طور عادی متوقف نشه، می تونید با استفاده از گزینه -9 یک سیگنال قهری ارسال کنید:
kill -9 1234
این گزینه باعث می شه که پردازش فوراً متوقف بشه، اما ممکنه منجر به از دست رفتن داده ها بشه. بنابراین بهتره اول سعی کنید بدون گزینه -9 پردازش رو متوقف کنید.
دستور pkill هم مشابه kill عمل می کنه، اما به جای استفاده از PID، شما می تونید نام پردازش رو وارد کنید. این ویژگی به شما اجازه می ده که چندین پردازش با نام مشابه رو به راحتی متوقف کنید. مثلاً:
pkill processname
اگه بخواید همه پردازش های مربوط به "firefox" رو متوقف کنید، کافیه:
pkill firefox
با یادگیری نحوه استفاده از دستورات kill و pkill، شما قادر خواهید بود تا به راحتی پردازش های غیرضروری رو مدیریت کرده و عملکرد سیستم خودتون رو بهبود ببخشید. در ادامه مقاله، ما به بررسی جنبه های دیگه مدیریت پردازش ها خواهیم پرداخت.
در لینوکس، ممکنه بخواهید برنامه هایی رو در پس زمینه اجرا کنید تا بتونید به کارهای دیگه تون ادامه بدید یا از قطع شدنشون در صورت بسته شدن ترمینال جلوگیری کنید. دو ابزار خوب برای این کار، nohup و علامت & هستن.
دستور nohup (No Hang Up) به شما این امکان رو می ده که یک برنامه رو طوری اجرا کنید که حتی اگه ترمینال بسته بشه، همچنان در حال اجرا بمونه. برای استفاده از این دستور، فقط کافیه nohup رو قبل از نام برنامه بنویسید. مثلاً اگه بخواهید اسکریپت bash به نام "script.sh" رو اجرا کنید، دستور زیر رو تایپ کنید:
nohup bash script.sh &
با این کار، برنامه در پس زمینه اجرا می شه و خروجی اش به طور پیش فرض در فایلی به نام nohup.out ذخیره می شه. اگه بخواهید خروجی رو به یک فایل خاص هدایت کنید، می تونید از علامت > استفاده کنید:
nohup bash script.sh > output.log 2>&1 &
در اینجا، خروجی استاندارد و خطا به فایل "output.log" منتقل می شه.
علامت & هم برای اجرای یک دستور در پس زمینه کاربرد داره. با اضافه کردن & به انتهای دستور، می تونید اون رو در پس زمینه اجرا کنید و کنترل ترمینال تون رو آزاد کنید. مثلاً:
python myscript.py &
این دستور برنامه "myscript.py" رو در پس زمینه اجرا می کنه و شما می توانید بلافاصله دستورات دیگه ای رو وارد کنید.
با یادگیری نحوه استفاده از nohup و &، شما قادر خواهید بود تا برنامه های خودتون رو به راحتی در پس زمینه اجرا کرده و کنترل بیشتری بر روی فعالیت هایتون داشته باشید. در ادامه مقاله، ما به بررسی جنبه های دیگه مدیریت پردازش ها خواهیم پرداخت.
نصب و مدیریت بسته های نرم افزاری در لینوکس یکی از مهارت های کلیدی برای هر کاربر یا مدیر سیستم به حساب میاد. با استفاده از سیستم های مدیریت بسته، می تونید نرم افزارهای مورد نیازتون رو به راحتی نصب، به روزرسانی و حذف کنید. در این بخش از مقاله، به بررسی ابزارها و دستورات اصلی که برای مدیریت بسته های نرم افزاری در توزیع های مختلف لینوکس به کار می رن، خواهیم پرداخت.
بسته به توزیع لینوکسی که استفاده می کنید، سیستم مدیریت بسته ممکنه متفاوت باشه. برای توزیع های مبتنی بر Debian مثل Ubuntu، از apt (Advanced Package Tool) استفاده می شود. در حالی که توزیع های مبتنی بر Red Hat مثل CentOS و Fedora از yum یا dnf برای مدیریت بسته ها بهره می برند. در ادامه این مطلب، نحوه نصب، به روزرسانی و حذف بسته ها با استفاده از این ابزارها رو بررسی می کنیم.
در ادامه مقاله، جزئیات بیشتری درباره دستورات مختلفی که برای نصب و مدیریت بسته ها در لینوکس استفاده می شوند ارائه خواهیم داد. همچنین چند مثال جذاب برای نشون دادن چگونگی کار با این دستورات مطرح می کنیم تا بتونید به راحتی نرم افزارهای مورد نیازتون رو مدیریت کنید. پس با ما همراه باشید تا با تکنیک های مؤثر نصب و مدیریت بسته های نرم افزاری در لینوکس بیشتر آشنا بشید.
نصب بسته های نرم افزاری در توزیع های مبتنی بر Debian، مثل Ubuntu، خیلی راحت و سریع با استفاده از ابزار apt-get انجام می شه. apt-get یه سیستم مدیریت بسته است که به شما این امکان رو می ده تا نرم افزارها رو به سادگی نصب، به روزرسانی و حذف کنید. بیایید مراحل نصب بسته های نرم افزاری با استفاده از apt-get رو بررسی کنیم.
برای شروع، اول باید ترمینال رو باز کنید. بعد برای نصب یک بسته جدید، از دستور زیر استفاده کنید:
sudo apt-get install package_name
در اینجا، package_name نام بسته ایه که می خواهید نصب کنید. مثلاً اگر بخواهید ویرایشگر متن "vim" رو نصب کنید، دستور شما به شکل زیر خواهد بود:
sudo apt-get install vim
بعد از وارد کردن این دستور، سیستم از شما تأیید می خواد. با زدن Y و فشار دادن کلید Enter، فرآیند نصب شروع میشه.
همچنین، قبل از اینکه بخواهید یک بسته جدید رو نصب کنید، می تونید برای به روزرسانی لیست بسته های موجود در مخازن از دستور زیر استفاده کنید:
sudo apt-get update
این دستور جدیدترین نسخه های بسته ها رو از مخازن دانلود می کنه و اطمینان حاصل می کنه که همیشه آخرین نسخه ها رو نصب می کنید.
اگر بخواهید یک بسته موجود رو حذف کنید، می توانید از دستور زیر استفاده کنید:
sudo apt-get remove package_name
برای مثال:
sudo apt-get remove vim
با یادگیری نحوه استفاده از apt-get، شما به راحتی می توانید بسته های نرم افزاری رو در توزیع های مبتنی بر Debian نصب و مدیریت کنید. در ادامه مقاله، ما به بررسی نحوه نصب بسته ها در توزیع های مبتنی بر Red Hat خواهیم پرداخت.
نصب بسته های نرم افزاری در توزیع های مبتنی بر Red Hat مثل CentOS و Fedora با استفاده از ابزارهای yum یا dnf انجام می شه. هر دو این ابزارها به شما اجازه می دن تا نرم افزارها رو راحت نصب، به روز رسانی و حذف کنید. حالا بیایید نگاهی به مراحل نصب بسته های نرم افزاری با هر کدوم از این ابزارها بندازیم.
اول از همه، ترمینال رو باز کنید. اگر از yum استفاده می کنید، برای نصب یه بسته جدید، باید دستور زیر رو وارد کنید:
sudo yum install package_name
مثلاً اگه بخواید ویرایشگر متن "vim" رو نصب کنید، دستور شما اینجوری خواهد بود:
sudo yum install vim
بعد از وارد کردن این دستور، سیستم از شما تأیید می خواد. با زدن Y و فشار دادن کلید Enter، فرآیند نصب شروع می شه.
حالا اگر از dnf (که در نسخه های جدیدتر توزیع های مبتنی بر Red Hat به عنوان جایگزین yum استفاده می شه) استفاده می کنید، مراحل تقریباً همونطوریه. برای نصب یک بسته با dnf، از دستور زیر کمک بگیرید:
sudo dnf install package_name
به عنوان مثال:
sudo dnf install vim
برای به روز رسانی لیست بسته های موجود در مخازن قبل از نصب یک بسته جدید هم می توانید از دستور زیر استفاده کنید:
sudo yum update
یا برای dnf:
sudo dnf check-update
اگر بخواید یک بسته موجود رو حذف کنید، می تونید از دستور زیر استفاده کنید:
sudo yum remove package_name
یا برای dnf:
sudo dnf remove package_name
با یادگیری نحوه استفاده از yum و dnf, شما به راحتی می تونید بسته های نرم افزاری رو در توزیع های مبتنی بر Red Hat مدیریت کنید. در ادامه مقاله، ما به بررسی نحوه حذف بسته ها و مدیریت به روز رسانی ها خواهیم پرداخت.
حذف بسته های نرم افزاری در لینوکس کار ساده ای است که به شما این امکان رو می ده تا نرم افزارهای غیرضروری یا قدیمی رو از سیستم خود پاک کنید. بسته به توزیع لینوکسی که استفاده می کنید، روش حذف بسته ها ممکنه کمی متفاوت باشه. در ادامه، می خواهیم نحوه حذف بسته های نرم افزاری رو در توزیع های مبتنی بر Debian و Red Hat بررسی کنیم.
برای توزیع های مبتنی بر Debian مثل Ubuntu، می تونید از دستور apt-get یا apt استفاده کنید. برای حذف یک بسته، فقط کافیه دستور زیر رو وارد کنید:
sudo apt-get remove package_name
برای مثال، اگه بخواید بسته "vim" رو حذف کنید، دستور شما به این شکل خواهد بود:
sudo apt-get remove vim
اگر همچنین می خواهید دایرکتوری های پیکربندی مربوط به اون رو هم پاک کنید، می تونید از گزینه --purge استفاده کنید:
sudo apt-get purge vim
این دستور تمام فایل ها و پیکربندی های مربوط به بسته رو هم حذف خواهد کرد.
در توزیع های مبتنی بر Red Hat مثل CentOS و Fedora، برای حذف بسته ها از دستور yum یا dnf استفاده می شه. برای حذف یک بسته با yum، از دستور زیر استفاده کنید:
sudo yum remove package_name
برای مثال:
sudo yum remove vim
برای dnf هم روش مشابهی هست:
sudo dnf remove package_name
با یادگیری نحوه حذف بسته های نرم افزاری در لینوکس، می تونید سیستم خودتون رو به طور مؤثری مدیریت کرده و فضای ذخیره سازی خودتون رو آزاد کنید. همچنین با پاک کردن نرم افزارهای غیرضروری، امنیت سیستم خودتون هم افزایش پیدا می کنه. در ادامه این مقاله، به بررسی نحوه مدیریت به روزرسانی ها و سایر ابزارهای مفید خواهیم پرداخت.
مدیریت شبکه در لینوکس یکی از مهارت های کلیدی برای هر کاربر یا مدیر سیستم به حساب میاد. وقتی که یاد بگیرید چطور اتصالات شبکه رو پیکربندی و مدیریت کنید، می تونید به راحتی به اینترنت وصل بشید، تنظیمات شبکه رو بررسی کنید و مشکلات شبکه رو عیب یابی کنید. در ادامه این مقاله، به بررسی ابزارها و دستورات اصلی که برای مدیریت شبکه در لینوکس استفاده می شوند، خواهیم پرداخت.
دستورات اصلی که در این زمینه به کار می روند شامل ifconfig، ip، ping و netstat هستند. با استفاده از این دستورات، می تونید اطلاعات دقیقی درباره اتصالات شبکه، آدرس های IP و وضعیت پورت ها به دست بیارید. همچنین یادگیری نحوه تست ارتباطات شبکه ای با دستور ping به شما کمک می کنه تا مشکلات اتصال رو شناسایی کنید.
در ادامه مطلب، جزئیات بیشتری درباره نحوه استفاده از هر یک از این دستورات رو بررسی می کنیم. همچنین مثال هایی برای نشون دادن چگونگی کار با اون ها ارائه خواهیم داد تا بتونید به راحتی تنظیمات شبکه خودتون رو مدیریت کنید. پس همراه ما باشید تا با تکنیک های مؤثر مدیریت شبکه در لینوکس بیشتر آشنا بشیم.
برای بررسی اتصالات شبکه ای در لینوکس، دو دستور اصلی وجود داره: ifconfig و ip. این دستورات به شما این امکان رو می دن که اطلاعات دقیقی درباره پیکربندی شبکه، آدرس های IP و وضعیت اتصالات فعلی به دست بیارید.
دستور ifconfig (Interface Configuration) یکی از قدیمی ترین ابزارها برای نمایش اطلاعات شبکه است. وقتی این دستور رو تو ترمینال وارد کنید، می تونید لیستی از تمامی رابط های شبکه موجود در سیستم خودتون به همراه آدرس های IP و وضعیتشون رو ببینید:
ifconfig
اما یادتون باشه که در بعضی از توزیع های جدیدتر لینوکس، ممکنه ifconfig به طور پیش فرض نصب نباشه و به جای اون از دستور ip استفاده بشه. برای دیدن اطلاعات مشابه با استفاده از دستور ip، می تونید از دستور زیر استفاده کنید:
ip addr show
این دستور هم لیستی از رابط های شبکه رو نشون می ده و شامل اطلاعاتی مثل آدرس IP، آدرس MAC و وضعیت هر رابط هست. اگر فقط بخواید آدرس IP رو ببینید، می تونید از این دستور استفاده کنید:
ip -4 addr show
این دستور فقط آدرس های IPv4 رو نشون می ده. همچنین، با استفاده از گزینه link می تونید اطلاعات مربوط به لینک های شبکه رو مشاهده کنید:
ip link show
در کل، هر دو دستور ifconfig و ip ابزارهای مفیدی برای بررسی اتصالات شبکه ای هستن. با یادگیری نحوه استفاده از این دستورات، شما قادر خواهید بود تا به راحتی وضعیت شبکه خودتون رو مدیریت کرده و مشکلات احتمالی رو شناسایی کنید. در ادامه مقاله، ما به بررسی دیگر جنبه های مدیریت شبکه خواهیم پرداخت.
دستور ping یکی از ابزارهای کارآمد و پرطرفدار در دنیای لینوکس است که برای بررسی ارتباطات شبکه ای و دسترسی به یک آدرس IP یا دامنه به کار می رود. این دستور به شما این امکان رو می ده تا بفهمید آیا سیستم شما می تونه به یک سرور یا دستگاه دیگه در شبکه وصل بشه یا نه.
برای استفاده از دستور ping، کافیه ترمینال رو باز کنید و دستور زیر رو وارد کنید:
ping hostname_or_IP_address
به عنوان مثال، اگر بخواهید ارتباط با گوگل رو تست کنید، می تونید از این دستور استفاده کنید:
ping google.com
وقتی که این دستور اجرا می شه، سیستم شما بسته های داده (ICMP Echo Request) رو به سرور هدف ارسال می کنه و پاسخ هایی (ICMP Echo Reply) از اون دریافت می کنه. اطلاعاتی که در حین اجرای دستور ping نشون داده می شه شامل زمان تأخیر (latency) بین سیستم شما و سرور مقصد هست. اگر ارتباط برقرار باشه، خروجی چیزی شبیه به این خواهد بود:
PING google.com (172.217.14.206) 56(84) bytes of data. 64 bytes from 172.217.14.206: icmp_seq=1 ttl=115 time=14.6 ms 64 bytes from 172.217.14.206: icmp_seq=2 ttl=115 time=13.8 ms
برای اینکه تست ping رو متوقف کنید، فقط کافیه کلید Ctrl + C رو فشار بدید. بعد از این کار، یه خلاصه از نتایج شامل میانگین زمان تأخیر و درصد از دست دادن بسته ها نمایش داده می شه.
اگر بخواهید تعداد مشخصی از بسته ها رو ارسال کنید، می تونید از گزینه -c استفاده کنید. برای مثال، برای ارسال ۴ بسته:
ping -c 4 google.com
با یادگیری نحوه استفاده از دستور ping، شما به راحتی می تونید ارتباطات شبکه ای خودتون رو تست کرده و مشکلات اتصال رو شناسایی کنید. در ادامه مقاله، ما به بررسی دیگر جنبه های مدیریت شبکه خواهیم پرداخت.
دستور netstat (Network Statistics) یکی از ابزارهای کاربردی در لینوکس هست که به شما این امکان رو میده تا اطلاعات دقیقی درباره اتصالات شبکه، پورت های باز و وضعیت شبکه سیستم خودتون ببینید. با استفاده از این دستور، می تونید به راحتی بررسی کنید که کدوم پورت ها در حال حاضر مشغول کارند و چه اتصالاتی به سیستم شما وصل شده.
برای دیدن وضعیت همه اتصالات و پورت های باز، کافیه دستور زیر رو در ترمینال وارد کنید:
netstat -tuln
در اینجا:
خروجی این دستور شامل لیستی از اتصالات فعال، پروتکل های مورد استفاده، آدرس محلی و آدرس های دور (Remote Address) است. برای مثال:
Proto Recv-Q Send-Q Local Address Foreign Address State tcp 0 0 0.0.0.0:22 0.0.0.0:* LISTEN udp 0 0 0.0.0.0:123 0.0.0.0:*
در این خروجی، می تونید ببینید که پورت 22 (که معمولاً برای SSH استفاده میشه) در حال گوش دادن است.
اگر بخواید اطلاعات بیشتری درباره اتصالات فعلی و فرآیندهای مرتبط با اون ها ببینید، می تونید از گزینه -p هم استفاده کنید:
netstat -tulnp
این دستور علاوه بر اطلاعات قبلی، شناسه فرآیند (PID) و نام برنامه ای که هر پورت رو اشغال کرده هم نشون میده.
با یادگیری نحوه استفاده از دستور netstat, می تونید به راحتی وضعیت شبکه تون رو بررسی کنید و مشکلات احتمالی رو شناسایی کنید. تو ادامه مقاله، به بررسی جنبه های دیگه مدیریت شبکه خواهیم پرداخت.
انتقال داده بین سیستم ها یکی از کارهای رایج در مدیریت شبکه به حساب میاد و در دنیای لینوکس، دو ابزار فوق العاده برای این کار وجود داره: scp (پروتکل کپی امن) و rsync. هر کدوم از این ابزارها به شما اجازه می ده که فایل ها و دایرکتوری ها رو به صورت امن از یک سیستم به سیستم دیگه منتقل کنید، اما هرکدوم ویژگی های خاص خودشون رو دارن.
دستور scp برای انتقال فایل ها و دایرکتوری ها بین سیستم های مختلف با استفاده از SSH طراحی شده. برای استفاده از این دستور، فقط کافیه به شکل زیر عمل کنید:
scp source_file username@remote_host:/path/to/destination
به عنوان مثال، اگه بخواید فایلی به نام "example.txt" رو از سیستم محلی خودتون به دایرکتوری "/home/user" در یک سرور دور با آدرس IP 192.168.1.10 منتقل کنید، دستور شما باید به شکل زیر باشه:
scp example.txt username@192.168.1.10:/home/user/
در اینجا، username نام کاربری شما در سرور دور هست. بعد از اینکه این دستور رو وارد کردید، سیستم از شما رمز عبور می خواد و بعد از وارد کردنش، فایل منتقل می شه.
حالا بریم سراغ rsync. این ابزار هم برای انتقال داده هاست، اما با قابلیت های بیشتری مثل همگام سازی (synchronization) فایل ها و دایرکتوری ها. یکی از ویژگی های خوبش اینه که فقط تغییرات رو منتقل می کنه و می تونه سرعت بالاتری نسبت به scp داشته باشه. برای استفاده از rsync، دستور زیر رو وارد کنید:
rsync -avz source_file username@remote_host:/path/to/destination
در اینجا:
برای مثال، اگه بخواید همون فایل "example.txt" رو با استفاده از rsync منتقل کنید، می تونید از دستور زیر استفاده کنید:
rsync -avz example.txt username@192.168.1.10:/home/user/
با یادگیری نحوه استفاده از دستورات scp و rsync, شما به راحتی می تونید داده ها رو بین سیستم های مختلف منتقل کرده و مدیریت مؤثرتری بر روی فایل های خود داشته باشید. در ادامه مقاله، ما به بررسی جنبه های دیگه ای از مدیریت شبکه خواهیم پرداخت.
برای کاربرانی که تو دنیای لینوکس حرفه ای تر هستن، تسلط بر دستورات پیشرفته می تونه به طرز چشمگیری کارایی و بهره وری رو افزایش بده. این دستورات به شما اجازه می دن که کارهای پیچیده تری رو انجام بدید و مدیریت سیستم رو به شکل مؤثرتری انجام بدید. در ادامه این مقاله، می خوایم به بررسی تعدادی از این دستورات پیشرفته بپردازیم که می تونن برای کاربران حرفه ای بسیار مفید باشن.
دستورات مثل cron برای زمان بندی کارهای خودکار، tar برای فشرده سازی و آرشیو کردن فایل ها، و htop برای مانیتورینگ سیستم، از جمله ابزارهایی هستن که می تونن به شما در مدیریت بهتر سیستم کمک کنن. همچنین یادگیری نحوه استفاده از grep برای جستجوی الگوها در فایل ها و find برای جستجوی فایل ها بر اساس شرایط خاص هم اهمیت زیادی داره.
در ادامه، جزئیات بیشتری درباره هر یک از این دستورات بررسی خواهیم کرد. همچنین مثال هایی برای نشون دادن نحوه کار با اون ها ارائه می دیم تا شما بتونید به راحتی این تکنیک های پیشرفته رو تو کارهای روزمره تون پیاده سازی کنید. پس با ما همراه باشید تا بیشتر با دستورات پیشرفته تر لینوکس آشنا بشیم و مهارت های خودمون رو ارتقا بدیم.
دستور cron یکی از ابزارهای فوق العاده در دنیای لینوکس به شمار میاد که به شما این امکان رو می ده تا کارهای اتوماتیک رو در زمان های مشخص برنامه ریزی کنید. با استفاده از cron، می تونید اسکریپت ها یا دستورات خاصی رو به صورت دوره ای اجرا کنید، بدون اینکه هر بار لازم باشه دستی اون ها رو راه بندازید. این ویژگی تو مدیریت سرورها و انجام کارهای تکراری واقعاً کمک بزرگی می کنه.
برای شروع کار با cron، اولین قدم اینه که باید یک کاربر cron (crontab) بسازید. برای ویرایش crontab خودتون، کافیه دستور زیر رو تو ترمینال وارد کنید:
crontab -e
این دستور ویرایشگر پیش فرض شما رو باز می کنه و می تونید کارهای جدیدی اضافه کنید. هر خط تو فایل crontab نمایانگر یک وظیفه است و فرمتش به شکل زیر هست:
* * * * * command_to_execute
تو اینجا، هر ستاره نمایانگر یک زمان خاصه:
حالا فرض کنید بخواید هر روز ساعت 3 صبح یک اسکریپت به نام "backup.sh" رو اجرا کنید؛ برای این کار خط زیر رو به crontab خود اضافه کنید:
0 3 * * * /path/to/backup.sh
همچنین می تونید از کاراکترهای خاص مثل , برای جدا کردن مقادیر یا - برای تعیین بازه استفاده کنید. مثلاً اگه بخواید هر دو ساعت یک بار یک فرمان اجرا بشه، می تونید بنویسید:
0 */2 * * * command_to_execute
بعد از اضافه کردن وظایف دلخواه، فقط کافیه فایل crontab رو ذخیره کنید و ببندید. سیستم به صورت خودکار وظایف شما رو طبق زمان بندی مشخص شده اجرا خواهد کرد.
با یادگیری نحوه کار با cron, می تونید به راحتی وظایف اتوماتیک رو زمان بندی کرده و مدیریت مؤثرتری روی سیستم خود داشته باشید. در ادامه مقاله، ما به بررسی دستورات پیشرفته تر خواهیم پرداخت.
خلاصه این مقاله به بررسی دستورات و تکنیک های اساسی و پیشرفته لینوکس می پردازد که می تواند به شما کمک کند تا به عنوان یک کاربر مبتدی یا حرفه ای، سیستم خود را بهتر مدیریت کنید. از آشنایی با دستورات پایه مثل ls و cd گرفته تا ابزارهای پیشرفته تری مانند cron و rsync، هر یک از این موارد به شما این امکان را می دهد تا کارهای روزمره خود را با سرعت و دقت بیشتری انجام دهید.
این اطلاعات برای شما بسیار مهم و کاربردی هستند، زیرا بهبود مهارت های شما در استفاده از خط فرمان لینوکس می تواند تأثیر چشمگیری بر روی کارایی و بهره وری شما بگذارد. یادگیری چگونگی مدیریت کاربران، پردازش ها، بسته های نرم افزاری و شبکه به شما این امکان را می دهد که به عنوان یک کاربر مستقل و توانمند در دنیای فناوری اطلاعات فعالیت کنید.
اگر در جستجوی پاسخ به سوالات یا حل مشکلاتی هستید که ممکن است در حین کار با لینوکس با آن ها مواجه شده باشید، این مقاله راهکارهای واضح و موثری را ارائه می دهد که می توانید به راحتی از آن ها استفاده کنید. حالا وقتشه که این دانش رو در عمل پیاده سازی کنید.
بعد از خواندن این مقاله، پیشنهاد می کنم که به ترمینال خود سر بزنید و دستورات مختلف را امتحان کنید. همچنین می توانید با مطالعه مقالات دیگر در سایت ما، اطلاعات بیشتری درباره موضوعات مرتبط با لینوکس کسب کنید. نظرات و تجربیات خود را در استفاده از دستورات لینوکس با ما در میان بگذارید. بیایید سفر یادگیری تان ادامه پیدا کند!
چون باعث سرعت، دقت و تسلط بیشتر روی لینوکس و سرورها می شه و واسه مدیریت سرور واجبه.
دستورات ls ،cd ،cp ،mv ،rm ،chmod ،ps ،grep و sudo جزو پرکاربردترین ها هستن.
اصلاً سخت نیست و نیازی به برنامه نویسی هم نداری؛ کافیه کاربرد دستورات رو بلد باشی.
دستورات ساده ای مثل cp برای کپی، mv برای جا به جایی، rm برای حذف و mkdir برای ساخت پوشه.
با دستور chmod دسترسی ها (خواندن، نوشتن و اجرا) بهراحتی قابل تغییرن.
دستور ps برای مشاهده فرآیندها و kill برای توقف فرآیندها مهم ترین هستن.
بیشتر دستورات لینوکس توی ترمینال اجرا می شه، ولی محیط های گرافیکی مثل Gnome هم کمک می کنن.
دستورات کاربردی مثل top ،htop و df برای مانیتور کردن سیستم استفاده می شن.
ساختار دستورات کمی متفاوته، ولی با کمی تمرین، انتقال از ویندوز به لینوکس آسونه.
دستورات رو تو یه فایل متنی می نویسی و با دستور bash script.sh به سادگی اجراش می کنی.
![محمد نصیری](data:image/svg+xml;utf8,<svg xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" width="120" height="120"></svg>)