بنیانگذار انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران ، هکر کلاه خاکستری ، کارشناس امنیت اطلاعات و ارتباطات
تفاوت Adware و Spyware در چیست؟ مقایسه جاسوس افزار و تبلیغ افزار
امروزه اینترنت و صفحات وب جزو جدایی ناپذیر زندگی ما شده اند ، تقریبا همه کارهایی که فکرش را بکنید اعم از خرید کالاهای اینترنتی ، مشاوره پزشکی و ... همه و همه را از این زیرساخت ارتباطی تهیه می کنیم ، فقط کم مانده که همین روزها چای بیاورد و نان هم بگیرد که بعید هم نیست به این سطح از استفاده از زیرساخت شبکه اینترنت هم دست پیدا کنیم. شما کارهای خودتان را می توانید بدون توجه به بعد زمان و مکان انجام دهید و هر جای دنیا که باشید می توانید کارهای معمول خود را در اینترنت انجام دهید. اما هر چقدر هم که این تکنولوژی و نرم افزارهای مربوط به آن پیشرفته تر می شود طبیعتا معضلات و مشکلات مربوط به آن نیز گسترش پیدا می کنند.
دوره های شبکه، برنامه نویسی، مجازی سازی، امنیت، نفوذ و ... با برترین های ایران
سرفصل های این مطلب
نرم افزارهای مزاحم و آلوده همه روزه در اینترنت گسترش پیدا می کنند و از جمله آنها می توانیم به Spyware ها و Adware ها اشاره کنیم. این دو مورد نرم افزار هستند ، آنها هم برای سرویس دهی برنامه نویسی شده اند با این تفاوت که برای سرویس دهی به مزاحمین و مخربین و آزار رساندن به کاربران اینترنتی تعریف شده اند. ما به اینگونه نرم افزارهای مخرب در اصطلاح بدافزار یا Malware می گوییم که قبلا در انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران در این خصوص صحبت کرده ایم اما امروز می خواهیم بصورت ویژه در خصوص تفاوت های موجود در Adware و Spyware صحبت کنیم.
تبلیغ افزار یا Adware چیست ؟
Adware مخفف Advertisement Software یا نرم افزار تبلیغاتی است. هر نرم افزاری یا برنامه ای که از وجود تبلیغات در کنارش استفاده کند به عنوان تبلیغ افزار یا Adware شناخته می شود. Adware ها به اشکال مختلفی می توانند فعالیت کنند ، از صفحات Popup گرفته که در مرورگرهای اینترنتی مشاهده می شود تا تبلیغاتی که در محیط یک نرم افزار قرار گرفته است ، برای مثلا شما از بازار یک نرم افزار برای گوشی اندرویدی خود دانلود می کنید و در حین کار کردن با آن انواع و اقسام تبلیغات را در کنار این نرم افزار مشاهده می کنید که در واقع ماهیت Adware بودن نرم افزار را نشان می دهد.
برنامه های Adware ممکن است تبلیغات خود را در حین فرآیند نصب نرم افزار به شما نمایش بدهند و حتی ممکن است در حین فرآیند نصب به شما امکان این را بدهند که نرم افزارهای جانبی تبلیغاتی بر روی سیستم شما نصب شود ، حتما دیده اید که برخی نرم افزارها در حین فرآیند نصب نرم افزار انواع و اقسام نوار ابزارها را به شما پیشنهاد می دهند و شما نیز بعضا بدون توجه فقط Next را می زنید و بعدا متوجه می شوید که این نرم افزار یک نوار ابزار تبلیغاتی به همراه داشته است. برخی از انواع Adware ها در حین فرآیند نصب نرم افزار به شما لینک های اینترنتی می دهند که به آنها مراجعه کنید و نرم افزارهای مکملی را نصب کنید. برای مثال در خصوص نصب نوار ابزارها حتما نوار ابزار Ask.com را دیده اید که تقریبا روی همه نرم افزارهای Freeware موجود در بازار بصورت اشانتیون قرار گرفته است و یا برای هایپرلینک معمولا آنتی ویروس ها در کنار فرآیند نصب به شما پیشنهاد استفاده از ابزارهایی مثل TuneUp Utilities را می دهند.
یکی از مهمترین و اصلی ترین روش هایی که Adware ها خودشان را به آن شکل در می آورند ترکیب کردن خودشان با نرم افزارهای Freeware و Shareware است. نرم افزار Shareware در هنگام اجرا یا startup سیستم یک صفحه وب را بصورت خودکار باز می کند که به یک تبلیغ اینترنتی منتهی می شود ، برای مثال شما Daemon Tools را نصب می کنید و بعد از اجرا مشاهده می کنید که صفحه تبلیغاتی نرم افزار Astroburn بصورت خودکار برایتان باز می شود و تبلیغات این نرم افزار را شاهد خواهید بود. در نرم افزارهای Freeware بعضا تاز زمانیکه صفحه تبلیغاتی مورد نظر نرم افزار را باز نکنید برخی از امکانات نرم افزار برای شما فعال نخواهند شد .
برای مثال AVG به شما می گوید که باید در صفحه TuneUp ثبت نام کنید تا همه امکانات در اختیار شما قرار بگیرد و یا حتی ممکن است بگویند حتما فلان نرم افزار را خریداری کنید تا امکانات این نرم افزار فعال شود. در بیشتر اوقات این نرم افزارها و برنامه ها هیچگونه صدمه و تخریبی بر روی سیستم شما ایجاد نمی کنند اما به هر حال ممکن است Adware هایی وجود داشته باشند که به سیستم شما صدمه بزنند. بنابراین هدف اصلی اینگونه نرم افزارها فقط تبلیغات است و این موضوع اگر زیاد شود باعث ایجاد مزاحمت برای کاربران می شود. اگر Adware ای موجود باشد که به سیستم صدمه بزند این Adware در رده بندی بدافزارها و Malware ها قرار می گیرد.
جاسوس افزار یا Spyware چیست ؟
Spyware مخفف دو کلمه Spy و Software به معنی نرم افزار جاسوسی یا جاسوس افزار است. همانطور که از نامش هم پیداست این نرم افزار برای اهداف جاسوسی و سرقت اطلاعات شخصی و سازمانی مورد استفاده قرار می گیرد و در طبقه بندی بدافزارها یا Malware ها قرار می گیرد. با نصب شدن یک spyware بر روی یک کامپیوتر همیشه سیستم مورد نظر از نظر امنیتی در معرض تهدید قرار دارد و اطلاعات کاربر در هر لحظه ممکن است به سرقت رفته و به افراد غیر مجاز تحویل شوند. معمولا Spyware ها بصورت پنهان و به دور از دید کاربر سیستم بر روی کامپیوتر نصب می شوند و بصورت کاملا مخفی فعالیت های خود را انجام می دهند ، اینگونه بدافزارها اطلاعات مورد نیاز در خصوص فعالیت های کاربر بر روی سیستم و یا هرگونه اطلاعات مورد نیاز را جمع آوری و در زمان مناسب برای شخص دیگری ارسال می کنند.
Spyware ها معمولا با فریب دادن کاربران در اینترنت بر روی سیستم آنها نصب می شوند ، معمولا از طریق ایمیل و یا کاربری که به سیستم شما دسترسی داشته باشد و یا تحت شبکه از سیستم دیگر بر روی سیستم کاربر نصب می شوند. Spyware ها بصورت معمول اطلاعاتی در خصوص فعالیت های یک کاربر بر روی سیستم اعم از پسوردها ، اطلاعات کارت های اعتباری و سایر اطلاعات امنیتی از قبیل کلید های فشرده شده توسط کیبورد و ... را جمع آوری می کنند. ممکن است تمام اطلاعات جستجوهای شما در اینترنت ، چت ، ایمیل ها و یا اطلاعات شخصی شما در این فرآیند توسط spyware منتقل شوند.
برخی از انواع جاسوس افزارها یا Spyware ها خودشان را درون نرم افزارهای Shareware و یا Freeware مخفی می کنند. برای نصب شدن این بدافزارها از روش های معمول نصب استفاده نمی کنند بلکه با استفاده از نقاط ضعفی که در جاوا اسکریپت ، اینترنت اکسپلورر و یا خود سیستم عامل ویندوز وجود دارد فرآیند نصب خود را انجام می دهند. زمانیکه نصب شدند حذف کردن آنها از سیستم کار ساده ای نیست ، با توجه به اینکه این بدافزارها بر روی رجیستری ویندوز تغییرات زیادی اعمال می کنند و معمولا در زمان Startup سیستم هم اجرا می شوند بعضا حذف کردن آنها می تواند منجر به تخریب کامل سیستم عامل شما شوند. طبیعی است که spyware ها نرم افزارهای مخربی هستند و برای جاسوسی طراحی شده اند و بعضا تخریب هم ایجاد می کنند.
تفاوت بین Spyware و Adware چیست ؟
- Adware اهداف تبلیغاتی دارد و Spyware اهداف جاسوسی دارد
- Adware ها بصورت مشهود قابل مشاهده هستند و Spyware ها مخفی و غیرقابل مشاهده هستند
- Adware ها معمولا به عنوان یک تهدید در کامپیوتر دیده نمی شوند اما Spyware ها به عنوان کد مخرب و آسیب زننده شناخته می شوند.
مباحث تبلیغ افزارها و جاسوس افزارها جزو دسته بندی مباحث امنیت اطلاعات و شبکه می شوند که در دوره های آموزشی امنیت اطلاعات به آنها پرداخته می شوند. در پایان اگر می خواهید در مورد این مباحث بیشتر بدانید به شما عزیزان توصیه می کنم که برای یادگیری و ورود به دنیای امنیت شبکه و اطلاعات با دوره آموزش سکیوریتی پلاس Security+ شروع کنید و سپس وارد دوره آموزش CEH یا دوره آموزشی هک قانونمند شوید تا دید بازتر و بهتری نسبت به امنیت تدافعی و تهاجمی داشته باشید. اگر برای شما این پیشنهاد جای سوال دارد ، پیشنهاد می کنم حتما مقاله چگونه هکر شویم را مطالعه کنید و مسیر راه یادگیری هک و امنیت را به خوبی درک کنید.