قبلاً در انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران در خصوص BIOS در کجای سیستم ذخیره شده است ؟ صحبت شده است ، بایوس یک تراشه ی نسبتاً كوچکی است که روی مادربورد قرار دارد این قطعه توسط یک باطری اطلاعات مادربورد را ذخیره میکند که البته در لینک فوق اطلاعات بهتری را کسب خواهید کرد ، زمانی که سیستم شما روشن میشود بایوس اقدام به تست قطعات سخت افزاری كامپیوتر می كند
و در صورت سالم بودن قطعات دستوری به Buzzer ارسال میکند که یک بوق کوتاه بزند (بازر یا Buzzer یک اسپیکر بسیار کوچکی است که بر روی بدنه مادربورد وصل میشود و وظیفه اش پخش انواع بوق ها هست که هر بوق یک رویداد را به دنبال دارد) این بوق کوتاه نشانه سلامتی سیستم است البته این بوق ها ممکن است با صدا های مختلف و ممتد بودنشان خطر هایی را به گوش ما برسانند که این بوق ها را در لینک زیر میتوانید مطالعه کنید
بر میگردیم سراغ بایوس پس از بوت اولیه به سراغ RAM و سلول های آن و سپس H.D.D یا هارد دیسک و DVD-Rom و البته تمامی قطعاتی که به صورت کابل IDE به مادربورد وصل هست میرود و آنها را شناسایی و اطلاعات را بارگزاری خواهد کرد (کابل IDE یک نوع کابل رابط بین هارد دیست یا Cd DVD - Rom هست ) پس وظیفه یک BIOS بایوس این است که اطمینان پیدا کند تمام قطعات و اجزاى سخت افزارى یک کامپیوتر به صورت یکپارچه و در کنار یکدیگر بدون هر گونه خطا و به درستى کار کند.
در ابتدا BIOS وظیفه مهمتری از آنچه گفته شد را دارد و آن ها اجراى سیستم عامل است همانطور که میدانید زمانی که سیستم روشن میشود میکروپروسسور میخواد اولین دستورات را برای بالا آوردن سیستم اجرا کند اجرای دستوراتی که باعث میشود سیستم عامل بوت شود ولی مشکل اینجاست که این واحد نمیداند از کجا شروع کند و سیستم عامل کجا قرار دارد در این لحظه BIOS دستورات اولیه را براى این دسترسى به میکروپروسسور اعلام مى کند.
تصویر Buzzer در PC
نمونه تصویر کابل IDE
تصویر فوق یک کابل IDE و کابلی از نوع SATA را نشان میدهد ، کابل های SATA به روز تر و جدید تر هستند نسبت به کابل های IDE ، البته لازم به ذکر هست موقع خرید POWER باید به این قسمت دقت داشته باشید که پاور یا منبع تغذیه از این نوع کابل ها پشتیبانی کند که البته در قسمت POWER در سخت افزار انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران مفصل صحبت خواهیم کرد.
ضمناً مدیریت ابزارهاى ورودى و خروجى سیستم مانند موس و کیبورد و صفحه نمایش و ... همچنین فعال نمودن (VGA) یا کارت گرافیکى نیز به عهده واحد بایوس می باشد . بایوس وظیفه این را دارد که کنترل کند آیا سیستم ریست شده است یا تازه روشن شده است که اگر تازه روشن شده باشد تمام مراحل از ابتدا شروع به کار خواهند کرد ، RAM با Read و Write اطلاعات از تمام آدرس هاى حافظه چک مى شود Port هاى مختلف (USB , PS / 2 ) برای دستگاه های ورودی خروجی کنترل و چک میشود سپس کارت های PCI کنترل میشوند و ادامه ماجرا ولی اگر سیستم ریست شده باشد کمی از وظائف بایوس کمتر میشود هرچند اکثر این موارد در حین فرایند بوت کنترل میشود.
در حافظه ROM مادربورد سه قسمت مختلف و یا سه برنامه محتلف ذخیره شده است که عبارتند از ( BIOS , Setup , POST ) که این سه برنامه در همان تراشه ذخیره شده اند ، هنگامی که سیستم را روشن می کنید برنامه post یا Power On Self Test اجرا می شود و زمانی که کامپیوتر روشن است و حافظه درگیر محاسبات است ، POST وظیفه شارژ و پشتیبانی حافظه را بر عهده دارد ، تشخیص نوع سخت افزار ها و بررسی جهت مشکل داشتن آنها و ارسال یک بوق به Buzzer به عهده این قسمت از تراشه می باشد .
برنامه setup نیز آشنای قدیمی شما هست همان قسمتی که با فشردن کلیدی مانند Del یا F2 وارد میشوید که این قسمت وظیفه تنظیمات و پیکربندی مادربرد را عهده دار می باشد ، که البته در خصوص برنامه Bios به زودی مطلبی کامل در سایت قرار خواهد داد. پس با این احتساب میتوان گفت به روز رسانی BIOS به معنی ارتقاء برنامه های ذخیره شده در حافظه ROM مادربرد می باشد و با آپدیت این موضوع شما هر سه برنامه فوق الذکر را ارتقاء میدهید .
در خصوص به روز رسانی بایوس میتوانید به مقاله زیر مراجعه کنید ولی معمولاً لازم است هر چند وقت یک بار بایوس سیستم را آپدیت کنید که این کار مستلزم این است که آن شرکت نسبت به سخت افزار های تولید شده آیا نسخه جدیدی را برای کاربران در دسترس قرار داده است یا خیر ، نوشتن بر روی بایوس به راحتی امکان پذیر نیست
معمولاً لازم است یک نرم افزار مخصوص دیگری برای این منظور داشته باشید که البته این گونه نرم افزار ها بر روی سایت سازنده همان مادربورد یافت میشود سپس هم نرم افزار و هم آپدیت جدید را روی یک دیوایس بوت شونده ای مثل USB یا CD یا خدابیامرز فلاپی ریخته سیستم را توسط آن دیوایس بوت کرده و اقدام به به روز رسانی بایوس کنید ولی فقط یادتان باشد عاقبت این کار به عهده خودتان است چون ممکن است با یک اشتباه کوچک سیستم بالا نیاید پس جانب احتیاط فراموش نشود.
اگر میخواهید آپدیت کنید میتوانید روش این کار را از وبسایت سازنده بایوس بپرسید به سایت های زیر رفته و اقدام به کسب اطلاعاتی در این خصوص کنید ، شركت های مختلفی Bios می سازند و برخی از این شرکت ها نیز خودشان مادربورد هم تولید میکنند از جمله این شرکت ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد
ضمناً برای اپدیت ورژن BIOS باید ورژن بایوس را بدانید تشخیص نوع ورژن بایوس به سادگی امکان پذیر است در سیستم های قدیمی در زمان بوت شدن سیستم نوع ورژن را میشود ملاحضه نمود اما در سیستمهای جدید تر، بایوس ها به صورتی تنظیم شده اند تا هر اطلاعاتی را دیگران نبیند و خیلی ساده و به قول معروف ساکت بوت میشوند و معمولاً نتایج POST Power On Self Test یا (خود آزمایی زمان روشن شدن سیستم ) را نمیتوان دید ولی ورژن بایوس را میتوان ردر خود ویندوز دید برای این منظور System Information را از آدرس زیر باز کنید و بایوس را از Find What سرچ کنید.
Start\All Programs\Accessories\System Tools\System information
البته روش های دیگری برای پیدا کردن اطلاعاتی در مورد بایوس در لینک های زیر توسط دوستان مهندس کیاستی عزیز و آقای گلستانی فر تهیه شده است که در ادامه میتوانید آنها را مطالعه کنید.