Jitter چیست؟ چند روز پیش مطلبی در خصوص IP SLA در وب سایت توسینسو منتشر کردیم که یکی از دوستان در خصوص واژه ای به نام Jitter که در آن مطلب عنوان شده بود سئوال پرسیدند و امروز می خواهیم مفهوم Jitter را به شما توضیح بدهیم. به زبان بسیار بسیار ساده Jitter تفاوت زمانی است که بسته اطلاعاتی ما از لحظه ارسال درشبکه تا زمان رسیدن به مقصد سپری می کند.
یک مثال ساده تر می زنیم ، ببینید دو کامپیوتر چه در یک شبکه داخلی و چه در شبکه ای با ابعاد بسیار گسترده جهانی زمانی که می خواهند با هر وسیله ارتباطی اعم از Tablet ای Telephone یا حتی وب سایت با هم ارتباط برقرار کنند ، ارتباط آنها از طریق انتقال بسته های اطلاعاتی انجام می شود ، این بسته های اطلاعاتی برای اینکه از مبدا به مقصد برسند یک مدت زمان در شبکه باقی می مانند ، هر بسته اطلاعاتی حاوی یک Header و Footer و شماره است که به بسته قبلی و بعدی متصل شود.
-------------------------------------------------
برای دسترسی به مجموعه بهترین دوره های آموزش شبکه های کامپیوتری ( مبانی شبکه ، نتورک پلاس ، مانیتورینگ و ... ) مقدماتی تا پیشرفته با ارائه گواهینامه و فیلم رایگان همین الان کلیک کن
--------------------------------------------------
به مدت زمانی که این بسته اطلاعاتی در شبکه باقی می ماند تا به مقصد برسد در اصطلاح Latency یا تاخیر گفته می شود ، اما همیشه بسته های اطلاعاتی ما پشت سر هم و به ترتیب در مقصد دریافت نمی شوند بلکه ممکن است بسته های اطلاعاتی بصورت پس و پیش به هم برسند و از طرفی ممکن است برخی از بسته های اطلاعاتی با تاخیر 20 میلی ثانیه و برخی دیگر با تاخیر 60 میلی ثانیه به مقصد برسند ، خوب این تاخیر در شبکه های عادی وجود دارد و هیچ مشکلی هم ایجاد نمی کند ، یعنی شما اگر در حال مشاهده یک خبر آنلاین هستید یا مطالعه می کنید برای شما 20 میلی ثانیه و 60 میلی ثانیه چندان تفاوتی ندارد و به راحتی می توانید مطالعه کنید.
تا اینجای کار مشکلی نیست اما در برخی از انواع ارتباطات حتی همین چند میلی ثانیه هم می تواند بسیار تاثیرگذار باشد و ارتباط شما کیفیت مطلوب را ارائه ندهد ، پروتکل TCP//IP خودش وظیفه مقابله با تاثیر Jitter در شبکه ها را بر عهده دارد ، در شبکه هایی که برای ارتباطات VoIP استفاده می شود Jitter بسیار حیاتی است ، اگر شما بسته های اطلاعاتی را در فواصل زمانی 10 میلی ثانیه ارسال و دریافت می کنید این تاخیر نباید بیشتر شود چون کیفیت صدا بسیار پایین می آید و از طرفی صدای طرف مقابل بصورت پس و پیش شنیده می شود.
در واقع اینجاست که Jitter معنی پیدا می کند و اهمیت آن به عنوان یک عنصر مشکل ساز مشخص می شود. Jitter زمانی مهم می شود که تاخیر در ارتباط مهم می شود ، هر چقدر تاخیر کمتر باشد کیفیت سرویس شما نیز بهتر خواهد شد. در واقع شما وقتی می خواهید اطلاعاتی را از نقطه A به سمت نقطه B ارسال کنید این اطلاعات در قالب بسته های اطلاعاتی از نقطه A به B در فواصل زمانی معین ارسال می شوند .
ممکن است یک بسته اطلاعاتی در 20 میلی ثانیه و یک بسته اطلاعاتی در 10 میلی ثانیه و بعدی در 60 میلی ثانیه از A به B برسد یعنی تنوع زمانی انتقال اطلاعات در شبکه ، این همان Jitter است ، به Jitter در برخی اوقات Packet Delay Variation هم گفته می شود که به معنی تنوع اندازه تاخیرها در بسته های اطلاعاتی می باشد.
خوب تا اینجای کار حداقل مفهوم Jitter را متوجه شدید اما به نظر شما چطور می توان Jitter را در شبکه های VoIP کاهش داد ؟ برای اینکه بتوانیم در شبکه های VoIP کاهش Jitter را داشته باشیم ما از مکانیزمی به نام Jitter Buffer استفاده می کنیم ، قبلا در خصوص Buffer در انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران صحبت کرده ایم ام بصورت خلاصه Buffer یک متناسب کننده و تنظیم کننده سرعت است ، زمانیکه بسته های اطلاعاتی VoIP از مبدا به مقصد می رسند ابتدا Jitter Buffer یک برآورد از حداکثر و حداقل میزان Jitter برآورد می کند
و بر همین اساس محاسبات خودش را انجام می دهد و یک میانگین از این Jitter ها محاسبه می کند و در Jitter Buffer قرار می دهد که باعث می شود کیفیت سرویس صدا تا حدود زیادی بهتر شود ، لازم به ذکر است که بسته های اطلاعاتی VoIP بسیار سبک و قابل انعطاف هستند. البته دقت کنید که jitter Buffer همیشه هم نمی تواند موفق باشد ، برخی اوقات که میزان Jitter در شبکه بسیار بالا است حتی این روش هم نمی تواند باعث افزایش کیفیت صدا شود. هر چقدر اندازه Jitter Buffer بیشتر باشد کیفیت صدا پایینتر خواهد بود.
از طرفی قرار هم نیست همه بسته های اطلاعاتی که Jitter آنها بزرگ یا بالا است در Jitter Buffer قرار بگیرند و اینگونه بسته های اطلاعاتی بایستی drop شوند تا اندازه بسته های Buffer تغییر ناگهانی نکند. اگر از تجهیزات سیسکو استفاده می کنید می توانید با استفاده از قابلیتی به نام RTP timestamps در Cisco IOS مقدار Jitter موجود در شبکه خودتان را برآورد کنید.
Cisco IOS بصورت پیشفرض این بافرها را مثل یک Dynamic Queue در نظر گرفته است ، این صف یا Queue بصورت مداوم بر اساس اندازه زمانبندی بسته های اطلاعاتی که در مسیر مبدا و مقصد رد و بدل می شود مرتب تغییر می کند.امیدوارم مورد توجه شما قرار گرفته باشد اگر در خصوص Jitter مطلب یا موضوعی دارید که می تواند به دانش بنده کمک کند خوشحال می شویم در ادامه همین مطلب نظرهای خودتان را قرار بدهید. در عین حال فراموش نکنید که زمانیکه شما در خصوص مفهومی مثل جیتر در شبکه صحبت می کنید ، حتما پیشنیازهای یادگیری شبکه های کامپیوتری و دوره آموزش نتورک پلاس را بلد هستید ، در غیر اینصورت در درک این مفاهیم به مشکل خواهید خورد.