عزیزانی که در زمینه شبکه فعالیت دارند حتما با سرویس DHCP آشنایی دارند ، این سرویس امکان تعریف خودکار آدرس IP ، آدرس Default Gateway ، Subnet Mask و آدرس DNS و دیگر تنظیمات مورد نیاز کامپیوتر های سرویس گیرنده (Client) را بصورت اتوماتیک فراهم میکند . در صورت افزایش تعداد کامپیوتر های سرویس گیرنده (Client) در شبکه مدیریت این شبکه ها بسیار سخت تر و زمان بر خواهد بود ومدیریت و تعریف تنظیمات آدرس IP این کامپیوترها نیز به طبع سخت خواهد شد .
سرویس DHCP این امکان را به مدیر شبکه میدهد تا تمامی این تنظیمات و آدرسهای مورد نیاز که باید به سرویس گیرنده ها تعلق گیرد در Server به صورت متمرکز انجام دهد ، مسلما برای اینکه کلاینتها از سرویس DHCP بتوانند آدرس IP دریافت کنند میبایست DHCP سرور روشن و آماده سرویس دهی باشد ، در صورتی که DHCP Server به هر دلیل قادر به آدرس دهی نباشد کلاینتها موفق به دریافت آدرس IP نمیشوند و همین خود باعث بروز مشکلات بسیار میشود .
برای رفع این مشکل ما میتوانیم یک ویندوز سرور دیگر را در شبکه خود در نظر بگیریم و بوسیله Split-Scope که در ادامه توضیح میدهیم میزان درصدی از آدرسهای اختصاص داده شده در Scope ایجاد شده را به DHCP Server دیگر بدهیم پس از آن در صورتی که کارکرد یک DHCP Server در شبکه ما مختل شد DHCP Server دیگر بتواند عملیات آدرس دهی را انجام دهد ، به دلیل اینکه انتخاب 80 درصد آدرسهای IP اختصاص داده شده در یک Scope برای DHCP Server اولی و 20 درصد باقی مانده برای DHCP Server دومی انتخاب مناسبی به نظر میرسد اصطلاحا به آن قانون 20 80 هم گفته میشود ولی انتخاب میزان سهم هر DHCP Server کاملا اختیاری هست و ما میتوانیم براحتی آن را تغییر دهیم
برای انجام این کار در مرحله اول DHCP Server اول را نصب و راه اندازی میکنیم ( بدلیل مرتبط نبودن آموزش راه اندازی اولین DHCP Server آموزش آن را در مقالات بعدی قرار میدهیم ) و بعد از آن یک Scope ایجاد کرده و یک محدوده IP را در آن ایجاد میکنیم به عنوان مثال از 192.168.1.100 الی 192.168.1.200 ( در این سناریو ما IPv4 را مثال زده ایم ).
بعد از آن یک کامپیوتر دیگر را در شبکه خود به عنوان DHCP Server دوم یا ثانویه در نظر گرفته و تنها در آن رول DHCP را نصب میکنیم و آن را به دومین Join میکنیم ، دقت داشته باشید که در سرور DHCP Server ثانویه فقط رول DHCP را نصب میکنیم و لازم به ایجاد Scope در آن نیست. بعد از آن به DHCP Server اول رفته بر Scope ساخته شده راست کلیک کرده و از منو Advanced گزینه Split-Scope را انتخاب میکنیم ، به شکل زیر نگاه کنید :
بعد در مرحله اول با پنجره زیر مواجه میشویم ، Next را زده و به مرحله بعد میرویم
در مرحله دوم یعنی Additional DHCP Server شما باید نام سرور دوم یا ثانویه را که عضو دومین کرده اید وارد کنید برای اینکار بر روی Add server کلیک کنید
در پنجره باز شده میبایست نام سرور دوم مد نظر خود را وارد کنید ، برای سهولت در انجام کار میتوانید از Browse استفاده کنید
بعد از وارد کردن نام سرور OK کرده و در ادامه با زدن Next وارد مرحله بعدی یعنی Percentage of Split میشویم ، این مرحله یکی از مهمترین مراحل در انجام Split-DHCP میباشد و در آن میزان درصد اختصاص داده شده ی IP به DHCP Server اولیه و DHCP Server ثانویه تعیین میشود به تصویر زیر نگاه کنید :
در این تصویر مشاهده میکنید که Host DHCP Server به عنوان سرور هاست یعنی سرور اولیه و Added DHCP Server به عنوان سرور ثاویه میباشد و برای هر کدام از آنها موارد زیر را مشاهده میکنیم
با توجه به نیاز شما میتوانید این اعداد را تغییر داده و در نهایت سهم هر سرور را تغییر دهید ، همچنین برای راحتی کار میتوانید از اسکرولی که در بالای تصویر مشاهده میکنید استفاده کنید که با تغییر آن بصورت گرافیکی میتوانید سهم هر دو DHCP Server را مشخص کنید ، در ادامه Next را میزنیم ...
در این مرحله تاخیر در پاسخگویی سرورها را مشخص میکنیم ، آیا تا به حال به این مورد فکر کرده اید که اگر این DHCP Serverها هر دو روشن و آماده سرویس دهی باشند اگر یک کلاینت بخواهد از آنها IP بگیرد کدامیک از سرورها برای آی پی دادن در اولویت هستند ؟؟؟؟ اینجاست که ما از Delay DHCP Offer استفاده میکنیم که بر حسب میلی ثانیه است ، DHCP Serverای که تاخیر بیشتری داشته باشد در اولویت کمتری قرار دارد برای مثال در این تصویر سرور ثانویه با 500 میلی ثانیه تاخیر در اولویت دوم قرار دارد و هر کلاینتی که بخواهد آی پی دریافت کند در درجه اول از سرور اول این تنظیمات را دریافت خواهد کرد و در صورتی که سرور اول به هر دلیلی آماده سرویس دهی نباشد این تنظیمات از سرور دوم دریافت خواهد شد.
در ادامه Next میزنیم و در نهایت در آخرین مرحله یک اطلاعات کلی درمورد تنظیماتی که قرار است انجام شود در اختیار ما گذاشته میشود که در صورتی که در آنها مغایرتی وجود داشت میتوانیم با زدن Back به مراحل قبلی بازگردیم و آن را اصلاح کنیم
در پایان Finish را میزنیم تا تنظیمات انجام شده و بر سرور دوم ارسال شود و عملیات پایان یابد ،
درواقع اگر بخواهیم ببینیم که چه عملیاتی انجام شده به بیان ساده میتوان گفت که این Scope از سرور اول به سرور دوم ارسال شده و در سرور اول با توجه با سناریو ما ( میزان IP اختصاص داده شده در سرور اول 80 درصد و در سرور دوم 20 درصد بوده ) ، در سرور اول 20 درصد آن Exclusion میشود همچنین از Scope ارسال شده در سرور دوم 80 درصد آن Exclusion میشود ( در ویندوز سرور 2008 این عملیات بصورت خودکار انجام میشود ) در تصویر زیر میتوانید نتیجه ی این عملیات را در سرور اولیه و سرور ثانویه ( Additional ) مشاهده میکنید :
و در پایان به این نکته توجه داشته باشید که در سرور دوم در ابتدا این Scope غیر فعال بوده و برای فعالسازی آن میبایست در سرور ثانویه روی Scope راست کلیک کرده و Activate را بزنید
همانطور که اشاره شد استفاده از این قابلیت یا به اصطلاح استفاده از قانون 20 80 در ویندوز سرور 2003 با سرور 2008 بسیار متفاوت بوده ، در سرور 2008 اجرای آن بسیار ساده تر بوده و تمامی این تنظیمات با رابط کاربری ساده ای انجام شده و کار بسیار ساده است ولی در ویندوز سرور 2003 ، Split-DHCP وجود نداشت و برای انجام این کار شما میبایست در یک سرور ، یک Scope ایجاد میکردید و با محاسباتی که خود انجام میدادید میزان درصدی به عنوان مثال 20 درصد از آن را جدا کرده و آن آی پی ها را Exclusion میکردید همچنین در سرور دوم رفته و در آن هم Scope دیگری با همان رنج میساختید و بعد 80 در صد باقی مانده را Exclision میکردید ، اما در Windows Server 2008 مشاهده میکنید که با استفاده از مراحل ویزارد مربوطه و با کمک گیری از یک اسکرول براحتی توانسته اید Split-DHCP ایجاد کنید.
نتیجه گیری :
همانطور که گفته شد بطور پیشفرض در صورتی که در شبکه کلاینتها قادر به دریافت IP نباشند آی پی Apipa دریافت میکنند و همین باعث میشود کلاینتهای شما نتواند از منابع شبکه استفاده کند که این موضوع ممکن از یکی از مشکلات بزرگ برای مدیران شبکه باشد چون تا پایان رفع این مشکل ، کلاینتها قادر به دریافت آی پی نخواهند بود و از منابع شبکه نمیتوانند استفاده کنند ، استفاده از Split-DHCP انتخاب مناسبی برای رفع این مشکل خواهد بود و بوسیله آن در صورتی که DHCP Server اول به هر دلیل قادر به سرویس دهی نبود DHCP Server ثانویه عملیات آی پی دهی خود را بصورت خودکار انجام خواهد داد در این مقاله روش پیاده سازی Split-DHCH ارائه شده که در آن رویکرد ما بیشتر به سمت Windows Server 2008 بوده ، امیدواریم که مفید واقع شده باشد.