در سیستم عامل لینوکس بصورت کلی سه نوع حساب کاربری وجود دارد که به کاربران مدیر یا Administrator یا root ، کاربران عادی و کاربران سرویس طبقه بندی می شوند. زمانیکه شما سیستم عامل لینوکس را نصب می کنید کاربر root یا administrator بصورت خودکار ایجاد می شود و این کاربر تمامی سرویس ها و جزئیات سیستم عامل لینوکس را می تواند مدیریت کند ، این کاربر دسترسی تمام و کمال به همه منابع سیستم عامل لینوکس دارد ، به کاربر root کاربر super user هم گفته می شود. اگر بخواهیم با ویندوز مقایسه کنیم در سیستم عامل ویندوز کاربری که به نام Administrator و Built-in در سیستم عامل به وجود می آید را می توانیم با root در لینوکس مقایسه کنیم.
یکی دیگر از تعاریفی که برای کاربر root یا super user وجود دارد این است که کاربری است که تمامی دسترسی های لازم بر روی سیستم عامل برای دستکاری برنامه ها و سرویس ها را دارد. Super user می تواند بر روی سیستم عامل کاربران جدید ایجاد کند و همچنین دسترسی های سایر کاربران سیستم را نیز محدود و یا کنترل کند. دسترسی های این کاربر آنقدر بالا است که در صورتیکه نتوانید به درستی از آن استفاده کنید و اشتباهی انجام دهید می تواند منجر به صدمه دیدن Kernel سیستم عامل شود. این حساب کاربری بسیار حساس است و ممکن است هر اتفاقی در هنگام استفاده از آن بیافتد بنابراین در استفاده از آن دقت کنید.
دسته بعدی کاربران عادی یا Regular Accounts هستند که این دسته از کاربران صرفا می توانند به سیستم عامل لینوکس login کنند و کارهای روزمره و استانداردی مثل استفاده از پردازشگرهای متنی ، استفاده از پایگاه های داده و مرورگرهای وب و ... را داشته باشند. در واقع کارهایی که به یک کاربر عادی داده می شود و نیاز به پیکربندی های فنی ندارد معمولا با استفاده از این نوع کاربران انجام می شود. هر کدام از این کاربران برای خودشان یک پوشه خانگی یا home directory دارند که می توانند درون این home directory فایل های خودشان را ذخیره کنند ، با توجه به اینکه کاربران عادی معمولا دارای دسترسی های مدیریتی نیستند ، نمی توانند بصورت تصادفی فایل های حساس سیستم عامل را حذف یا دستکاری کنند. در دوره آموزش لینوکس اسنشیالز در خصوص انواع کاربران صحبت می کنیم.
در مقایسه با سیستم عامل ویندوز هم اگر دقت کرده باشید ما گروهی به نام users داریم که هر کسی که صرفا عضو این گروه باشد نمی تواند هیچکاری به غیر از کارهای معمول سیستم را انجام دهد ، گروه users که ما آن را با کاربران عادی لینوکس مقایسه می کنیم توانایی نصب و حذف هیچ نرم افزاری را ندارد ، توانایی تغییر تنظیمات سیستم عامل را ندارد و از طرفی توانایی حذف کردن هیچ فایلی در سیستم عامل به غیر از فایل های موجود در پروفایل که همان home directory کاربر در ویندوز است را ندارد. به این دسته از کاربران Normal Users هم گفته می شود.
دسته بندی بعدی انواع کاربران سیستم عامل لینوکس کاربران سرویس یا Service Accounts هستند. همانطور که از اسم این نوع کاربران هم پیدا است از این نوع کاربران در لینوکس برای ارائه خدمات یا سرویس استفاده می شود ، سرویس هایی مثل وب سرور آپاچی ، کش سرور Squid ، ایمیل سرورها ، سرویس های DNS ، بازی و حتی پرینت برای انجام فرآیند های خود در سیستم عامل هر کدام به یک کاربر سرویس نیاز دارند تا بتوانند اجرا شوند و به منابع مورد نیاز خود در سیستم دسترسی پیدا کنند. این نوع حساب های کاربری در واقع واسط بین سرویس های شما و کامپیوتر هستند تا سرویس و کامپیوتر بتواند با هم صحبت کنند.
در سیستم عامل ویندوز هم مشابه همین نوع حساب کاربری وجود دارد ، برای مثال حساب کاربری که برای سرویس هایی مثل وب سرور IIS ، یا SQL سرور استفاده می شود از این نوع حساب کاربری هستند. دقت کنید که برخی از خدماتی که توسط این سرویس ها انجام می شود فقط برای سیستم عامل Local و برخی دیگر برای شبکه ارائه می شود ، برخی از کاربران Service Account می توانند فعالیت های شبکه را مانیتور و مدیریت کنند ، به دلیل فعالیت این کاربران Service در شبکه از آنها به عنوان Network Account یا حساب کاربری شبکه ای هم یاد می شود.
بعد از اینکه سیستم عامل لینوکس را نصب کردید ، علاوه بر کاربر root که عنوان کردیم یک نام کاربری از شما سئوال می شود تا بتوانید برای کارهای روزمره خود و قبل از ایجاد کردن هر نوع کاربر دیگر استفاده کنید. این کاربر نه دسترسی های کامل کاربر root را دارد و نه به اندازه کاربران عادی محدودیت دارد ، این کاربر اولین کاربری است که بعد از ایجاد شدن کاربر root در سیستم عامل ایجاد می شود و می تواند به برخی از برنامه های امنیتی و تنظیمات سیستم عامل دسترسی پیدا کرده و آنها را تغییر بدهد. اگر یک کاربر عادی بخواهد این کارها را انجام دهد نیاز به دسترسی های بالاتر و احراز هویت شدن در سطح بالاتر را دارد.
این نوع کاربر در واقع یک نوع کاربر محسوب نمی شود ، یک نوع کاربر واسط است که این امکان را می دهد که شما بتوانید در حال حاضر از دسترسی های کاربر بالاتر برای اجرای برنامه ها استفاده کنید و یا با دسترسی دیگری سرویس یا دستور خود را اجرا کنید. از Pseudo به عنوان یکی کپی از کاربر root نام برده می شود هر چند این موضوع چندان هم درست نیست. زمانیکه شما دسترسی هایی شبیه به کاربر root برای اجرای برنامه خود داشته باشید می توانید از قابلیت های Pseudo استفاده کنید. قبلا در انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران در خصوص تفاوت بین دستورهای su و sudo صحبت کرده ایم ، در صورت نیاز می توانید به این مطلب مراجعه کنید و اطلاعات بیشتری کسب کنید. امیدوارم مورد توجه شما عزیزان قرار گرفته باشد ، در صورتیکه نکته نظر خاصی به ذهنتان می رسد خوشحال می شویم در ادامه مطرح کنید.