سیستم عامل چیست؟ معرفی توزیع های پر کاربرد لینوکس | لینوکس برای دسکتاپ | لینوکس برای کامپیوترهای قدیمی | لینوکس برای هک و امنیت | آموزش، معرفی و بررسی سیر تکاملی کامپیوتر از جمله دسته بندی هایی هست که در این مطالب به اونها می پردازیم. در دوره آموزش لینوکس اسنشیالز بصورت مفصل در خصوص مفهوم و کاربرد سیستم عامل صحبت می کنیم و در عین حال در دوره نتورک پلاس شما با کار کردن با سیستم عامل های مختلف بصورت مقدماتی آشنا می شوید.
به مجموعه ای از سخت افزارها و نرم افزارها در کنار هم، کامپیوتر میگیم. تلفن های همراه، لپ تاپ و کامپیوترهای خونگی شما، همگی یک کامپیوتر هستند و حتی در ابعاد کوچیک تر، صفحات نمایشگر در ماشین ها و لوازم برقی مثل یخچال و ماشین لباس شویی ها هم نوعی از کامپیوتر هستند.
سخت افزار، همون قطعات قابل لمسی هستند که معمولا درون یک محفظه و یا کیس در کامپیوتر از دید شما مخفی شدند، مثل مادربورد، حافظه رم، سی پی یو و نرم افزار همون برنامه هایی هست که از طریق صفحات نمایشگر با اونها کار می کنیم و وظیفه دریافت دستورات شما، تجزیه و تحلیل و قابل درک کردن برای سخت افزارها رو به عهده دارند. پس کامپیوترها از دو بخش سخت افزار و نرم افزار تشکیل شدند که با کنار هم قرار گرفتن اونها، کامپیوتر را تشکیل میدند.
سخت افزار قطعاتی هست که با بردهای الکترونیکی، ترانزیستور، مقاومت، خازن، اتصالات سیمی و الکتریسیته در کارخونه ها طراحی و به صورت بسته بندی شده و آماده در بازار ارائه میشند، مثل هارد دیسک، کارت گرافیک، حتی کیبورد و ماوس.
نرم افزار برنامه هایی هستند که توسط برنامه نویس ها با مجموعه ای از قوائد و دستورات طراحی و نوشته میشند که از منابع قطعات سخت افزارها استفاده می کنند و به شما خدمات مختلفی رو مثل ایمیل، وب گردی و بازی ارائه میدند.
در زمان های قدیم، برنامه نویس ها یک برنامه خاص رو طراحی می کردند و بعد اون رو با مجموعه ای از سخت افزارها هماهنگ میکردند. بعد از اون، سخت افزار و نرم افزار رو در غالب یک جعبه خوشگل و تزئین شده به مردم ارائه می کردند؛ مثلا یک ماشین حساب با یکسری سخت افزار خاص طراحی و در غالب یک کامپیوتر کوچیک ارائه میشد و یا یک نرم افزار حسابداری با چندین سخت افزار هماهنگ میشد و در غالب یک کامپیوتر به فروش می رسید، به صورتی که شما یک کامپیوتر داشتید که عملیات حسابداری شرکت رو انجام می داد.
اگه نیاز به ماشین حساب هم داشته باشید، باید یک کامپیوتر، که ماشین حساب داره خریداری می کردید و به این صورت، هر کامپیوتر یک نرم افزار خاص داشت و اگه شما به چندین نرم افزار نیاز داشتید باید چندین کامپیوتر خریداری می کردید. بعد از چند سال، روی هر سخت افزار چندین نرم افزار نصب کردند، مثلا شما اگه میخواستید بازی کنید، یک کامپیوتر تهیه میکردید که روش چندین بازی نصب شده و یا اگه میخواستید امور مالی خودتون رو مدیریت کنید، یک کامپیوتر تهیه می کردید که شامل مجموعه ای از نرم افزارهای حسابداری بود.
اما باز هم یک مشکل وجود داشت، و شما باید برای هر حوضه کاری، یک کامپیوتر جداگانه خریداری می کردید. مثلا برای بازی، حسابداری، امور آموزشی و غیره باید کامپیوتری رو بگیرید که نرم افزارهای مورد نیاز شما را داره و عملا امکان نصب همه برنامه ها کنار هم و روی یک کامپیوتر وجود نداشت، چون برنامه نویس ها نرم افزارهای خودشون رو با مجموعه ای از سخت افزارهای خاص طراحی میکردند و بعد در غالب یک بسته بندی و جعبه، به عنوان کامپیوتر به فروش می رسوندند و عملا همکاری خاصی بین مهندس ها نبود و هرکسی تلاش میکرد تا با کامپیوترهای شخصی و دست ساز خودش، سهمی از فروش بازار رو بدست بگیره.
این وضعیت ادامه داشت تا کاربران و مردم از این موضوع ناراضی شدند چرا که باید برای هر نیازشون، یک کامپیوتر جداگانه تهیه می کردند. این وسط چندتا مهندس و نابغه به فکرشون رسید که چرا ما باید برای هر نرم افزار، یک کامپیوتر داشته باشیم؟ نمیشه یک کامپیوتر رو طوری بسازیم که هر چقدر نرم افزار نیاز داشتیم، بتونیم روش نصب کنیم؟
با به وجود اومدن این سوالات، سازمان ها و ایده هایی برای انجام و حمایت از این فعالیت شکل گرفت که طراح های نرم افزار و سخت افزار را از سراسر دنیا به صورت مشتاقانه داوطلب کرد تا در این پروژه شرکت کنند و انقلابی را در صنعت کامپیوتر رقم بزنند. بعد از چندین سال تلاش و کار تیمی، بالاخره این ایده محقق و یک نرم افزار، به اسم سیستم عامل طراحی شد.
وظیفه سیستم عامل به این صورت بود که برنامه نویس ها و طراح های نرم افزار، برنامه های مختلفی رو طراحی و به سیستم عامل می دادند، حالا این نرم افزار وظیفه درک برنامه های دریافتی و اجرای اون ها به واسطه سخت افزار را به عهده داره.
در حال حاضر دیگه هر برنامه برای یک سری سخت افزار خاص طراحی نمیشه. برنامه ها بدون این که به سخت افزار ارتباطی داشته باشند، ساخته میشند و اصلا کاری به سخت افزارها ندارند، و بعد از ساخت به سیستم عامل فرستاده میشند. وظیفه سیستم عامل این هست که اون برنامه هارو تجزیه و تحلیل کنه و با سخت افزار هماهنگشون کنه تا بتونند اجرا بشند؛ و سیستم عامل واسطی شد بین نرم افزارهای مختلف و سخت افزارهای مختلف، که اون هارو با هم مرتبط می کنه تا هر نرم افزاری بدون وابستگی به سخت افزار خاص، روی هر کامپیوتری قابل اجرا باشه.
در اون دوره، که نرم افزارهای سیستم عامل به تازگی معرفی شده بودند و مورد توجه زیادی قرار گرفتند، سازندگان از کاربرها حق اشتراک و یا حق استفاده درخواست کردند و محدودیت های زیادی رو در برنامه هاشون اعمال کردند تا کسانی که سیستم عامل رو خریداری نکردند، توانایی استفاده درست از برنامه هارو نداشته باشند.
مهندس ها و شرکت ها شروع به ساخت سیستم عامل های مختلف و منحصر به فرد کردند و اون هارو در قبال دریافت هزینه های اشتراک به کاربران عرضه می کردند، از طرفی به خاطر حفظ تجارت و فروش، دسترسی های مختلف رو از کاربر سلب می کردند و کاربران حق تغییر چیزی رو نداشتند و نرم افزارها، مطابق سلایق و استاندارد شرکت ها خدمات رسانی می کردند و مشتری، حق اظهار نظر و یا دخالت در امور اون هارو نداشت.
با گذشت زمان و شکل گرفتن بازار داغ تجارت سیستم عامل ها، مردم و کاربرها از این موضوع استقبال نکردند، چون سیستم عامل ها خیلی ابتدایی و فقط پاسخگوی برخی از نیازها بود و از طرفی هم قیمت خیلی بالایی داشت که هر شخصی توانایی خرید و استفاده رو نداشت و همینطور پشتیبانی شرکت ها درباره برنامه هاشون خوب نبود و از طرفی هم برای استفاده از هر سیستم عامل، کاربرها باید دوره های آموزشی مختلفی رو سپری می کردند تا از عهده کارهای خودشون بر بیاند.
بعضی از افراد به نشانه اعتراض به وضعیت موجود، گردهمایی و کمپین های مختلفی راه اندازی کردند تا یک سیستم عامل یکپارچه و استاندارد رو طراحی کنند به صورتی که کاربرها حقوق مختلفی از جمله تغییر و ارائه راه حل برای بهبود برنامه های خودشون رو داشته باشند.
سرانجام این مراکز و فعالیت ها مورد توجه زیادی از رسانه ها، مردم و مهندس های کامپیوتر قرار گرفت به صورتی که افراد زیادی از سراسر دنیا حاضر شدند تا داوطلبانه در این ایده ها فعالیت و در ساخت سیستم عامل جدید مشارکت داشته باشند.
بعد از چندین سال، بالاخره این سیستم عامل به صورت کامل طراحی و با نام گنو/لینوکس (در نام گذاری اون همیشه بین علما اختلاف هست) به صورت رایگان در اینترنت منتشر شد و کاربران زیادی اون رو دانلود و با یک آموزش مقدماتی در کامپیوترهای شخصی خودشون نصب کردند. سیستم عامل لینوکس خیلی پر سرعت نبود و یا نسبت به سیستم عامل های موجود، قابلیت های بزرگ و عجیبی نداشت ولی چندین تا مزایای مهم داشت که باعث شده بود کاربران اون رو نسبت به سایر سیستم عامل ها ترجیح بدند.
تفاوت و مزایای اول این بود که به صورت رایگان و متن باز ارائه شده بود، یعنی هرکسی می تونست اون رو از اینترنت دانلود و مطابق با شرایط و سلیقه خودش، تغییرش بده و اونجوری که دوست داره، ازش استفاده کنه. مبحث بعدی این بود که چون یک سیستم عامل استاندارد طراحی شده بود، در خیلی از مراکز شروع به استفاده شدن کرد به صورتی که شما اگه یک بار لینوکس رو یاد میگرفتی، می تونستی در دانشگاه، مراکز دولتی، خدماتی و غیره هم ازش استفاده کنی و نیازی به گذروندن و یاد گرفتن سیستم عامل های مختلف رو نداشتی و می تونستی این سیستم عامل رو در هر کامپیوتری، بدون هیچ محدودیتی نصب و استفاده کنی.
همینطور که گفتیم، هر کسی می تونست لینوکس رو تغییر بده و سیستم عامل مورد نظر خودش رو اونجوری که دوست داره، بسازه و ازش استفاده کنه. شما این آیکن هارو دوست ندارید؟ میخواید وقتی کامپیوتر روشن شد بهتون سلام کنه؟ شما فلان آپشن رو دوست ندارید؟ خوب توی لینوکس می تونید اون رو به صورت کلی تغییر بدید و جوری بسازید که دوست دارید (این کار در سیستم عامل های تجاری مثل ویندوز امکان پذیر نبود، شرایط و قوانین مطابق چیزی هست که شرکت ماکروسافت تعیین کرده ولی توی لینوکس همه چیز دست خودتونه).
در نهایت این تنوع باعث شد که سیستم عامل های لینوکسی بیشتری ساخته بشه، یعنی یک نفر لینوکس رو دانلود و مجموعه ای از نرم افزارهای حسابداری رو با اون هماهنگ می کرد و بعد کل سیستم عامل رو در غالب یک لینوکس برای حسابداری، ارائه میکرد و یا یک شخصی لینوکس رو تا حد امکان سبک می کرد و برنامه های اضافی رو حذف میکرد، بنابرین شما می تونستید روی کامپیوترهای خیلی قدیمی خودتون هم، از لینوکس استفاده کنید.
به همین ترتیب، کلی لینوکس مختلف برای کلی کاربرد مختلف طراحی و ارائه شد، برعکس سیستم عامل های تجاری که فقط یک نوع و یک شکل دارند و حرف فقط حرفه سازنده هاشونه. خوب تا اینجا کلی بحث کردیم که بریم و انواع لینوکس و کاربرد اون هارو در زمینه های مختلف باهم بررسی کنیم.
در این بخش به معرفی سیستم عامل هایی از لینوکس می پردازیم که در زمینه دسکتاپ ارائه شدند، یعنی شما می تونید برای کارهای روزمره و شخصی خودتون مثل وب گردی، فیلم و موسیقی، بازی، فتوشاپ، برنامه نویسی و غیره از اونها استفاده کنید. همچنین سیستم عامل های لینوکسی زیادی برای کاربرد دسکتاپ ارائه شده که در اینجا به معرفی ۵ نوع از پر کاربردترین اون ها می پردازیم.
یکی از پر کاربرد ترین سیستم عامل های لینوکسی، اوبونتو هست که دارای پکیج کاملی از نرم افزار های مختلف، مثل مرورگرها، نرم افزارهای صدا و تصویر، لایبرآفیس (همون آفیس ویندوزه، مثل ورد، اکسل، اکسس، پاورپوینت و غیره) و دارای یک محیط تمام گرافیکی هست به صورتی که کاربرها بعد از سوییچ از ویندوز به لینوکس، وقتی برای اولین بار از اوبونتو استفاده می کنند، شاید تفاوت زیادی رو احساس نکنند و این سیستم عامل به صورتی طراحی شده که پیکربندی و انجام تنظیمات و تغییر خیلی از چیزها، به صورت گرافیکی رو امکان پذیر می کنه. اوبونتو هر ۶ ماه یک بار یک نسخه جدید از خودش رو ارائه میده که تا ۹ ماه هم پشتیبانی داره و هر ۲ سال یکبار هم، یک نسخه ای رو منتشر می کنه که تا ۵ سال پشتیبانی داره.
سازنده اوبونتو شخصی به نام مارک شاتلورث بود که در سال ۲۰۰۴ میلادی، همون زمان هایی که استفاده از لینوکس داشت توی دنیا فراگیر میشد، اومد و یک شرکتی رو به اسم کنونیکال تاسیس کرد که هدف اون ها، طراحی و ارائه یک سیستم عامل لینوکسی برای کاربردهای خونگی و دسکتاپ بود. این برنامه دارای قابلیت های زیادی هست که باعث میشه از سایر رقبا، پیشی بگیره:
در نهایت، شما می تونید از لینک زیر جدید ترین نسخه اوبونتو رو دانلود کنید و از لینک زیر ترش می تونید یک آموزش مفید و مختصری رو درباره نصب و راه اندازی اوبونتو مشاهده کنید:
و اما لینوکس بعدی که قصد داریم معرفیش کنیم، لینوکس دبیان (Debian) هست که در ساخت اوبونتو، از دبیان الگو برداری شده و با تغییر اون یک اوبونتو ساخته شده.
دبیان برای اولین بار در سال ۱۹۹۳ میلادی توسط گروه های داوطلب و برنامه نویس، طراحی و معرفی شد و یکی از قدیمی ترین سیستم عامل ها بر پایه لینوکس هست به صورتی که خیلی از سیستم عامل های لینوکسی از جمله اوبونتو، با الگو گرفتن از دبیان طراحی و ساخته شدند.
این سیستم عامل دارای نرم افزارهای کاربردی از جمله مرورگرها، لایبرآفیس، پخش کننده های صدا و فیلم و دارای یک محیط گرافیکی می باشد که شما می تونید بسیاری از کارهای خودتون رو به صورت گرافیکی و با کلیک کردن، انجام بدید. هدف انتشار دبیان، ساخت و طراحی یک سیستم عامل آزاد، استاندارد و جهانی بود به صورتی که در بسیاری از زمینه ها مورد استفاده قرار بگیره.
دبیان همچنین یک قابلیتی رو به اسم Live طراحی و ارائه کرد به صورتی که شما می تونید بدون نصب این سیستم عامل بر روی کامپیوتر خودتون، اون رو از طریق یک سی دی/دی وی دی و یا فلش اجرا کنید و از امکانات اون استفاده کنید و هر زمان که خواستید، اون رو از سیستمتون جدا کنید، بدون اینکه اثری از خودش بر روی کامپیوتر شما به جا بزاره.
دبیان تقریبا هر ۲ سال یکبار یک آپدیت کلی از خودش میده و به نسخه های بالاتر ارتقا پیدا می کنه. در آخر هم شما می تونید از لینک زیر جدید ترین نسخه اون رو دانلود و از لینک زیرینش یک آموزش ویدیویی از نحوه نصب و راه اندازی دبیان رو مشاهده کنید:
لینوکس بعدی که میخوایم معرفیش کنیم، لینوکس مینت هست که این باز با الگو گرفتن از اوبونتو و دبیان طراحی و ارائه شده و کاربرد های مختلفی رو در زمینه دسکتاپ داره.
هدف ارائه و طراحی مینت، یک سیستم عامل خوشگل و راحت بود که کاربران بتونند در یک محیط گرافیکی کارهای زیاد و سطح بالایی رو (مثلا کار با شبکه ها) انجام بدند و از محیط اون لذت ببرند. همچنین سعی کردند تا یک محیط نصب خیلی ساده ای رو طراحی کنند تا کاربرانی که برای اولین بار از لینوکس استفاده می کنند، در مراحل راه اندازی و استفاده از لینوکس، گیج نشدند.
لینوکس مینت هم مشابه با دبیان، توسط جامعه و برنامه نویس های مختلفی به صورت داوطلبانه طراحی و در سطح اینترنت ارائه شده است. مینت یکسری قابلیت هایی رو هم به خودش اضافه کرده، از جمله:
به صورت کلی مینت نسخه های خاصی رو برای نصب و آپدیت ارائه نمیده و معمولا به صورت مداوم مشکلات رو حل و آپدیت های امنیتی رو برای سیستم عامل هاش ارائه میده. شما می تونید از لینک زیر مینت رو دانلود و از لینک بعدیش هم یک آموزش برای نصب و راه اندازی اون ببینید:
لینوکس بعدی که قصد داریم اون رو معرفی کنیم، پاپ او اس (PoP-OS) هست که مخفف سیستم عامل محبوب و یا PoPulat Operating System میشه که با الگو گرفتن از اوبونتو طراحی و ساخته شده.
این سیستم عامل توسط شرکت system 76 در سال 2017 میلادی طراحی شد. این برنامه با الگوگیری از لینوکس اوبونتو طراحی و ارائه شده و هدف سازندگان اون ها، ساخت یک سیستم عامل متن باز و رایگان با محیط گرافیکی کاربر پسند بوده و همچنین از قابلیت های این سیستم عامل میشه به موارد زیر اشاره کرد:
سیستم عامل PoP-OS مبتنی بر اوبونتو هست و مثل اون، هر شش ماه یکبار آپدیت های مختلف خودش رو ارائه می کنه و هر دو سال یکبار هم، آپدیت های بزرگتر خودش رو ارائه می کنه که تحت عنوان (Long Time Support) و یا LTS معرفی و به مدت ۵ سال هم پشتیبانی میشه.
شما می تونید آخرین نسخه این سیستم عامل رو از لینک زیر دانلود کنید و در لینک بعدی هم، نحوه نصب و آموزش ویدیو اون رو می تونید مشاهده کنید:
لینوکس بعدی که قصد داریم درباره اون صحبت کنیم، سیستم عامل فدورا هست که یکی از محبوب ترین و پرکاربرد توزیع های لینوکسی به شمار میره و در مبحث بعدی قراره که به معرفی اون بپردازیم.
یک نکته رو هم قبل از اینکه به مبحث بعدی بریم بهتون بگم: سیستم عامل یک نرم افزار بود. این نرم افزار شامل دو بخش میشه:
در واقع هسته (kernel) وظیفه هماهنگ سازی دستورات داده شده به سیستم عامل با سخت افزار رو داره. کرنل دستگاه های مختلف رو مثل ماوس، کیبورد، فلش، کارت گرافیک و غیره رو شناسایی می کنه و اون هارو به سخت افزار معرفی می کنه و واسطی بین سخت افزار و برنامه های مختلف هست، تا نرم افزارهای دیگه بتونند به راحتی اجرا بشند.
نرم افزارهای مختلف و پیرامون هم شامل محیط گرافیکی، محیط ورود به سیستم، ساعت، ماشین حساب و هر برنامه ای که در سیستم عامل شما فعالیت می کنه میشه و به این ترتیب، یک سیستم عامل شامل کرنل و نرم افزارهای مختلف هست. کرنل همیشه ثابته و یکسری از دستورات و کارهارو برای ما انجام میده. نرم افزارها رو هم که ما نصب می کنیم و کرنل میاد و برای اینکه اون ها به راحتی اجرا بشند، با سخت افزارها هماهنگشون می کنه. حالا برگردیم سر مبحث اصلی خودمون.
در واقع هر کسی که برنامه نویسی یاد می داشت و یا مهندس کامپیوتر بود، می تونست نرم افزارهای مختلفی رو برای کامپیوترها طراحی کنه، ولی مشکل اصلی ما چی بود؟ هر نرم افزار باید توسط سخت افزارها اجرا بشه دیگه! درسته؟ پس وقتی یک مهندس نرم افزاری رو طراحی میکرد، اون رو با یکسری سخت افزار هماهنگ و ارائه می کرد، بنابرین وقتی شما میخواستید از یک برنامه استفاده کنید، باید سخت افزارهای مورد نیاز اون برنامه رو خریداری کنید، بنابرین اگه شما میخواستید از ۱۰ تا نرم افزار روی کامپیوتر خودتون استفاده کنید، باید ۱۰ تا سخت افزار جدا هم برای اجرای اون نرم افزارها خریداری می کردید.
یک مهندس باهوش اومد و گفت ما بیایم و همه این نرم افزارهارو با یک سخت افزار هماهنگ کنیم! که همشون با یک نوع از سخت افزار هم قابل اجرا باشند، پس یک برنامه ای طراحی شد به اسم کرنل، و کارش اینه که میاد و منابع سخت افزاری مورد نیاز هر نرم افزار رو دریافت می کنه، سپس به سخت افزارهای شما اطلاع میده و برنامه هارو با همدیگه هماهنگ می کنه تا هر نوع نرم افزاری بتونند روی یک نوع سخت افزار اجرا بشند.
حالا لینوکس هم یک کرنل بود. لینوکس رو طراحی و توسعه دادند تا ما بتونیم هرچند تا نرم افزار رو بر روی کامپیوترهای خودمون اجرا کنیم. خوب حالا لینوکس عملا یک برنامه خام بود و چیزی که ما انتظارش رو داریم، مثل برنامه های گرافیکی و پنجره و نرم افزار و اینا نبودش، فقط یکسری وظیفه داشت. در این بین یکسری از افراد و یا گروه ها نرم افزارهای مورد نیاز و مختلفی رو (مثل مرورگرها، پخش کننده های صدا و تصویر و غیره) در کنار کرنل قرار دادند، و خروجی کار یک سیستم عامل شد که ما می تونیم اون رو به راحتی نصب و از برنامه های گرافیکی اون استفاده کنیم.
پس در واقع تمامی سیستم عامل های معرفی شده در این مقاله، یک توزیع از لینوکس هستند، یعنی یکسری برنامه و نرم افزار کنار کرنل لینوکس قرار گرفته و یک سیستم عامل رو به وجود آورده. خوب بریم سراغ مبحث و معرفی سیستم عامل لینوکسی بعدی.
فدورا یک توزیع لینوکسی هست که توسط یک پروژه به اسم فدورا (Fedora) و توسط گروهی از برنامه نویس های داوطلب در سطح اینترنت طراحی و نوشته شده است و توسط شرکت هایی مثل ردهت هم پشتیبانی میشه. هدف این سیستم عامل، ارائه و طراحی یک برنامه چند منظوره بوده به صورتی که بشه از فدورا در زمینه های مختلفی مثل دسکتاپ، سرور، سوپرکامپیوتر و غیره استفاده کرد.
فدورا برای اولین بار در سال ۲۰۰۳ معرفی شد و به صورت کلی هر ۶ ماه یکبار نسخه جدید و آپدیت خودش رو منتشر می کنه. همچنین از قابلیت های اون هم میشه به موارد زیر اشاره کرد:
شما می تونید آخرین نسخه لینوکس فدورا رو از لینک زیر دانلود کنید و آموزش نصب و استفاده اون رو در لینک بعدی مشاهده کنید:
امروزه سیستم عامل های زیادی در دنیا وجود دارند و با توجه به پیشرفت و ارتقای اون ها، نیاز به سخت افزارهای جدید و قوی تری برای نصب دارند. اما امروزه، توزیع های لینوکسی مختلفی برای استفاده و نصب در کامپیوترهای قدیمی و سخت افزارهای ضعیف تر، طراحی و ارائه شدند. به این ترتیب شما می تونید یک لینوکس رو حتی در کامپیوترهای ۵۰ سال پیش هم نصب و از امکانات مختلفی استفاده کنید. در این مبحث، به معرفی ۳ سیستم عامل لینوکسی برای استفاده در کامپیوترهای قدیمی پرداخته می شود.
لوبونتو بر پایه سیستم عامل اوبونتو طراحی شده، به صورتی که در سخت افزارهای ضعیف و یا کامپیوترهای قدیمی تر، به خوبی پاسخگوی نیاز کاربرها هست. لوبونتو در سال ۲۰۱۱ با هدف “سبک تر، کم مصرف تر” معرفی و ارائه شد که برای نصب اون، تنها به ۱۲۸ مگابایت رم و ۲ گیگابایت حافظه نیاز دارید. همچنین از قابلیت های این سیستم عامل میشه به موارد زیر اشاره کرد:
سیستم عامل لوبونتو، یکی از اعضای خانواده اوبونتو هست و بر پایه و اساس اون توسعه و طراحی شده است. شما می تونید از لینک زیر آخرین نسخه لوبونتو رو دانلود کنید و از لینک بعدی اون، آموزش ویدیویی نصب و راه اندازی اون رو مشاهده کنید:
لینوکس بعدی که قصد معرفی و نصب اون رو داریم، توزیع پاپی هست که بر مبنای اوبونتو طراحی و ارائه شده. یک سیستم عامل سبک و مناسب برای کارهای روزانه.
پاپی لینوکس یکی از توزیع هایی هست که به صورت لایو و یا زنده بر روی کامپیوتر شما اجرا میشه و نیازی به نصب اون نیست. شما می تونید از امکانات این توزیع با استفاده از یک سی دی/دی وی دی استفاده کنید و نیازی به طی کردن مراحل نصب نیست. این توزیع در سال ۲۰۰۵ معرفی و با هدف “یک لینوکس سبک برای یک کامپیوتر سبک” عرضه شد که حده اقل رم مورد نیاز برای اجرای اون ۶۴ مگابایت هست و فقط ۱ گیگابایت از حافظه و یا هارد دیسک شما رو اشغال می کنه. همچنین از قابلیت های اون هم میشه به موارد زیر اشاره کرد:
یک نکته ای رو هم توی پرانتر اشاره کنم که سبک بودن و یا حجم کم این توزیع ها، به معنی بی کیفیت و یا بی استفاده بودن اون ها نیست، بلکه در این سیستم عامل ها سعی شده تا تمامی پردازش های سنگین، محیط های گرافیکی و عملیات های نرم افزارها، به حده اقل برسه و مناسب با سخت افزارهای قدیمی باشه. ما معمولا کامپیوترهای قدیمی رو می بینیم که همیشه از ویندوز یا سیستم عامل های دیگه ای استفاده می کردند که الان دیگه توان اجرای نرم افزارهای مختلف رو ندارند و عملا بی استفاده شدند. شما می تونید با این توزیع ها، از اون کامپیوترهای قدیمی به اندازه موسیقی، تایپ، وب گردی و کارهای سبک تر استفاده کنید و اون هارو دوباره به چرخه حیات برگردونید (مسلما ما از کامپیوترهای قدیمی توقع کار با فتوشاپ رو نداریم، پس این توزیع ها هم برای کاربردهای فتوشاپ طراحی نشدند، و فقط تا حد امکان سبک و جوابگوی نیازهای پایه شما هستند).
همچنین شما می تونید این توزیع رو از لینک زیر دانلود کنید و در لینک بعدی هم، یک آموزش مختصری درباره کار با محیط و نصب اون رو ببینید:
این توزیع به خاطر طراحی محیط گرافیکی اون و در عین حال سبک بودن، مشهور هست. این توزیع در سال ۲۰۱۲ معرفی شد و حده اقل میزان رم برای نصب اون، ۲۵۶ مگابایت می باشد و ۷۰۰ مگابایت حافظه رو از هارد دیسک شما به خودش اختصاص میده. همچنین از قابلیت های اون میشه به موارد زیر اشاره کرد:
اگه یک کامپیوتر قدیمی دارید و تازه از ویندوز به لینوکس مهاجرت کردید، بهتون توصیه می کنم این توزیع رو نصب و با کار کنید. همچنین شما می تونید آرچ بنگ رو از لینک زیر دانلود کنید و در لینک بعدی، آموزش نصب و نحوه استفاده اون رو مشاهده کنید:
در مبحث بعدی به معرفی توزیع هایی می پردازیم که برای مباحث تست نفوذ، هک و امنیت طراحی شدند و به واسطه نرم افزارهایی که دارند، خدمات مختلفی رو در این زمینه ارائه می کنند.
همینطور که میدونید سیستم عامل شامل کرنل و نرم افزارهای اطراف اون بود. لینوکس یک کرنل هست و هرکسی میتونه نرم افزارهای مختلفی رو با اون ترکیب و یک سیستم عامل طراحی کنه. امروزه توزیع های لینوکسی زیادی در زمینه هک و امنیت وجود دارند، به صورتی که گروه ها، سازمان ها و مراکز مختلف نرم افزارها و خدماتی رو با کرنل لینوکس ترکیب کردند و یک سیستم عامل کاملی رو در این زمینه ارائه می کنند. در این بخش قصد داریم تا به معرفی ۳ توزیع لینوکسی بپردازیم که مخاطبین و کاربران اون هکرها، کارشناس های امنیت و تست نفوذگرها هستتند.
توزیع لینوکس کالی، یک سیستم عامل محبوب و پر آوازه هست که به واسطه نرم افزارها و برنامه هایی که درون خودش داره، به یک پلتفرم و توزیع جامع و کاملی برای استفاده هکرها تبدیل شده. محبوبیت این سیستم عامل از جایی شروع شد که در سال ۲۰۱۵ سریالی به اسم مستر ربات طراحی و منتشر شد.
در این سریال یک مهندس کامپیوتر به سازمان ها و گروه های مختلفی نفوذ می کنه و نقش یک هکر نجات غریق رو داره. اما نکته مهم اینجاست که در صحنه های زیادی از سریال، صفحه نمایش و یا مانیتور کامپیوتر این هکر نشون داده میشه و ایشون دائم در حال استفاده از کالی لینوکس و ابزارهای اون هست. بعد از انتشار کامل این سریال، محبوبیت این توزیع هم به اوج خودش رسیده و افراد زیادی صرفا به خاطر کنجکاوی اون رو نصب و استفاده کردند. این توزیع بر پایه لینوکس دبیان هست و با الگوگیری از اون، در سال ۲۰۱۳ طراحی و ارائه شده و توسط شرکت Offensive Security پشتیبانی و تامین مالی میشه.
در حال حاضر این سیستم عامل دارای بیش از ۶۰۰ برنامه و نرم افزار در زمینه حملات سایبری هست و خدمات مختلفی رو در این زمینه ها ارائه می کنه. همچنین از قابلیت های اون میشه به موارد زیر اشاره کرد:
یکی از اون افرادی که سریال مستر ربات رو تماشا کرد و بعد به سیستم عامل کالی لینوکس علاقه مند شد، خودم بودم که بعد از نصب، در حال حاضر یکی از افرادی هستم که به شدت از کالی لینوکس دوری می کنم. منظورم اینه که این سیستم عامل یک پلتفرم، و جعبه ابزار خیلی خوب برای استفاده و کاربرد های مختلف در زمینه هک هست اما نداشتن دانش کافی برای استفاده از سیستم عامل و ابزارهای اون، باعث میشه که حتی در روند نصب این توزیع هم مشکلات زیادی رو داشته باشید و بهتون پیشنهاد می کنم که اگه میخواید برای تست از این توزیع استفاده کنید و تجربه کار با اون رو ندارید، حتما اون رو در مجازی سازها و یا کامپیوترهای دیگتون نصب کنید که در آینده هم اگه دچار مشکلات مختلفی شدید، اطلاعات اصلی و کامپیوترتون آسیب نبینه.
شما می تونید فایل این سیستم عامل رو از لینک زیر دانلود کنید و در لینک بعدی هم، آموزش نصب و استفاده پایه ای اون رو مشاهده کنید:
تیلز یک توزیع لینوکس امنیت محور با الگوگیری از دبیان هست که با هدف “حفظ حریم شخصی و ناشناس بودن” طراحی و ارائه شده. ترافیک و اتصالات اینترنتی این سیستم عامل، از شبکه تور (مخفی شدن اطلاعات هویتی شما مثل آدرس آیپی) عبور می کنه و همچنین تنها به صورت لایو و زنده قابل استفاده هست، و شما می تونید از طریق یک سی دی/دی وی دی/فلش از اون استفاده و سپس اون رو از کامپیوتر خودتون جدا کنید، بدون اینکه هیچ ردپایی از اون دیده بشه. همچنین از قابلیت های اون میشه به موارد زیر اشاره کرد:
این توزیع در سال ۲۰۰۹ منتشر و پروژه تور و دیگر سازمان های مختلف، حمایت مالی اون رو به عهده گرفتند. همچنین مخالفت های زیادی برای توسعه اون از سمت دولت های مختلف وجود داره. شما می تونید این سیستم عامل رو از لینک زیر دانلود کنید و در لینک بعدی، آموزش نصب و استفاده اون قرار داده شده است:
توزیع بعدی که قصد معرفی اون رو داریم، لینوکس بلک آرچ هست، یک توزیع تست نفوذ و مبتنی بر سیستم عامل آرچ، که برای اهداف هک و امنیت و خدمات های مشابه ای در این زمینه، در نظر گرفته شده است.
این توزیع بر پایه لینوکس آرچ هست که ابزارهای زیادی در اون نصب شده، و مورد توجه محققان امنیتی هست. همچنین دارای یک محیط گرافیکی خوب هست و فقط ۱۰ گیگابایت از هارد دیسک شما رو اشغال می کنه و از قابلیت های اون میشه به موارد زیر اشاره کرد:
یک نکته ای هم که وجود داره اینه که: ابزارهای ارائه شده در این سیستم عامل ها، برای اون شرکت و یا گروه ارائه دهنده توزیع، نیست و صرفا این سیستم عامل ها، نرم افزارهای کاربردی و مناسبی رو که در زمینه هک و امنیت وجود داره، جمع آوری کردند و بعد در غالب دسته بندی های مختلف، در توزیع خودشون نصب و ارائه کردند.
شما می تونید این توزیع رو از لینک زیر دانلود کنید و آموزش نصب اون رو هم مشاهده کنید:
در این مقاله به معرفی کامپیوترها پرداختیم و روند طراحی و ایجاد سیستم عامل هارو، با همدیگه بررسی کردیم. یاد گرفتیم که لینوکس یک کرنل هست و نه یک سیستم عامل، و هر شخصی می تونه اون رو از اینترنت دانلود و نرم افزارهای مختلفی رو باهاش ترکیب کنه و یک سیستم عامل بسازه. ۳ کاربرد لینوکس رو در زمینه های مختلف باهمدیگه بررسی کردیم و به معرفی توزیع های لینوکسی مختلف پرداختیم. اگه علاقه مند بودید تا مطالعات خودتون رو در این زمینه ها بیشتر کنید، مقالات مرتبطی رو در زمینه های گفته شده براتون قرار میدم که می تونید اون هارو هم مطالعه کنید.