خوب در این مقاله میخوایم راجع به دو موضوع خیلی مهم توی توزیع های لینوکس صحبت کنیم. این دو موضوع که میخوایم درباره اش صحبت کنیم Window Manager و Desktop Environment هستش. من نمیخوام این دو تا کلمه رو فارسیش کنم خوشم هم نمیاد. در عوض به اختصار WM و DE در ادامه بهشون میگیم. خوب بریم سراغ توضیح این دو تا مطلب.
اول از Window Manager شروع می کنیم. WM به زبان ساده نرم افزاری هست که پنجره/صفحه هایی که توی سیستم عامل باز می کنید رو مدیریت می کنه. مثلا شما ترمینال رو که اجرا می کنید یه صفحه ترمینال براتون باز میشه. حالا میخواید اندازه صفحه رو بزرگتر یا کوچیکترش کنید ، پنجره رو جابجا کنید یا حتی ببندید همه این کار ها رو در پشت پرده قطعه نرم افزاری به اسم Window Manager به همراه Compositor اش براتون انجام میده. نشون دادن منو ها و گزینه ها هم به عهده WM هستش. اگه بخوایم به چند تا از WM های مشهور گنو/لینوکس اشاره کنیم میتونیم به bspwm ، Qtile ، herbstluftwm ، awesome ، IceWM ، i3 و Sway اشاره کنیم. هر کدوم از WM های بالا ویژگی ها و قابلیت های خاص خودشون رو دارن. برای مثال Qtile از Wayland و X11 پشتیبانی می کنه ولی Sway فقط از Wayland. یا مثلا xmonad که عنوانش نکردیم فقط از X11 پشتیبانی می کنه. برخی از WM ها سنگین هستن و نمیتونید روی هر سیستمی اونو نصب کنید (که البته مخصوص کاربر های حرفه ای لینوکس هستن) ولی برخی هم سبک یا Lightweight هستن و میتونید تقریبا روی هر توزیعی پیاده اش کنید (که البته باید از Display Server یا Protocol هایی مثل Wayland یا X11 با توجه به اون توزیع پشتیبانی کنه).
Desktop Environment یا DE تو ساختار گرافیکی گنو/لینوکس در لایه بالایی WM قرار داره و برای کار هاش به Window Manager نیاز داره که در واقع اسمش هم روشه! DE به کاربر این اجازه رو میده تا از Start menu ، Panel ، Applet ، Status Bar ، قابلیت drag&drop و بقیه ابزار یا برنامه هایی که بهمراه خود DE نصب میشن مثل Text Editor ، File Explorer ، Email Client استفاده کنه. در یک کلام میشه گفت که تجربه کاربر در استفاده از یک سیستم عامل در وهله اول بر اساس Desktop Environment رقم میخوره. DE میشه اینطوری ادعا کرد که یه قسمت کوچیکی از یه توزیع لینوکس رو تشکیل میده. شما با استفاده از دانش برنامه نویسی اگه داشتید میتونید براحتی WM و DE خودتون رو customize کنید. از DE های مشهور میتونیم به GNOME ، XFCE و KDE اشاره کنیم.