محمد نصیری
بنیانگذار انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران ، هکر کلاه خاکستری ، کارشناس امنیت اطلاعات و ارتباطات

آموزش کامل نصب لینوکس تصویری بصورت گام به گام + انواع نصب لینوکس

امروز می خواهیم آموزش نصب لینوکس با همه روشهای ممکن و همه نکات را با هم یاد بگیریم. در این آموزش نصب لینوکس ما از پایه ای ترین مفاهیم سیستم عامل لینوکس یعنی یک انتخاب درست در نصب لینوکس ، تا انتخاب روشهای نصب مختلف لینوکس ، مزایا و معایب هر روش نصب لینوکس ، از روشن کردن کامپیوتر تا انتخاب توزیع لینوکس و البته نصب گام به گام توضیح هر قسمت از فرآیند نصب لینوکس بصورت مفصل با شما صحبت می کنیم و همه اینها در قالب یک آموزش نصب لینوکس گام به گام در ادامه برای شما آماده شده است.

دوره های شبکه، برنامه نویسی، مجازی سازی، امنیت، نفوذ و ... با برترین های ایران
سرفصل های این مطلب
  1. نصب لینوکس به چه روشهایی انجام می شود؟
    1. نصب لینوکس بصورت همزمان با ویندوز یا Dual Boot چیست؟
    2. نصب لینوکس بصورت لایو (Live) چیست؟
    3. نصب لینوکس با استفاده از ماشین مجازی یا VM چیست؟
    4. نصب لینوکس بصورت مستقیم یا Fresh Install لینوکس چیست؟
    5. آمادگی برای نصب سیستم عامل لینوکس
  2. انتخاب توزیع مناسب برای نصب لینوکس
    1. لینوکس دبیان (Debian) چیست و چه اهمیتی در آموزش لینوکس دارد؟
    2. لینوکس از از کجا دانلود کنیم؟ بهترین توزیع نصب لینوکس
    3. آموزش تنظیمات بوت کامپیوتر برای شروع نصب لینوکس
    4. نکات مهم در پارتیشن بندی دیسک برای نصب لینوکس
    5. هارد دیسک شما شبیه یک پیتزا است
  3. شروع آموزش نصب لینوکس بصورت گام به گام
    1. برای نصب لینوکس باید 32 بیتی انتخاب کنیم یا 64 بیتی؟
    2. امکان نصب لینوکس بصورت همزمان در کنار ویندوز
    3. Boot Loader لینوکس چیست؟ بازگشت به حالت Boot Loader
    4. انتخاب زبان در زمان نصب لینوکس
    5. انتخاب کشور در نصب لینوکس
    6. انتخاب قالب یا Layout کیبورد در نصب لینوکس
    7. شناسایی سخت افزارها در نصب لینوکس
    8. Load کردن اجزا یا Component ها در نصب لینوکس
    9. شناسایی سخت افزارهای شبکه در نصب لینوکس
    10. انجام تنظیمات شبکه در نصب لینوکس
    11. نکته در تنظیمات بدون استفاده از DHCP در هنگام نصب لینوکس
    12. انجام تنظیمات ساعت سیستم در نصب لینوکس
    13. رمز عبور مدیر یا Administrator در نصب لینوکس
    14. امنیت رمز عبور کاربر Administrator سیستم در نصب لینوکس
    15. آموزش ایجاد اولین کاربر در لینوکس قبل از نصب کامل لینوکس
    16. شناسایی دیسک ها و سایر تجهیزات در زمان نصب لینوکس
    17. استفاده از ابزار پارتیشن بندی هارد دیسک
    18. پارتیشن بندی راهنمایی شده یا Guided Partitioning
    19. انتخاب فایل سیستم یا filesystem در نصب لینوکس
    20. پارتیشن بندی دستی یا Manual Partitioning
    21. کوچک کردن یا Shrink کردن پارتیشن های ویندوز
    22. معرفی Mount Point در لینوکس
    23. حافظه مجازی یا Virtual Memory چیست؟
    24. پیکربندی دستگاه های چند دیسکی یا Multidisc Devices
    25. آموزش تنظیمات Logical Volume Manager یا LVM در نصب لینوکس
    26. آموزش ایجاد پارتیشن های رمزنگاری شده یا Encrypted Partitions
    27. نصب شدن بسته های اصلی سیستم عامل یا Debian base system
    28. پیکربندی Package Manager یا apt در نصب لینوکس
    29. پکیج Popularity Contest سیستم عامل Debian
    30. انتخاب package های مورد نظر برای نصب لینوکس
    31. آموزش نصب GRUB Bootloader و گام آخر در نصب لینوکس
    32. پایان فرآیند نصب و reboot شدن سیستم

نصب لینوکس به چه روشهایی انجام می شود؟

اولین سئوالی که باید از خود قبل از نصب لینوکس بپرسیم این است که چه نوع روش نصبی را انتخاب کنیم ؟ بله ، روش های متعددی برای نصب سیستم عامل لینوکس وجود دارد که از آن جمله می توان به Dual Boot کردن ، استفاده از CD های Live ، نصب بصورت Fresh Install و نصب در محیط های مجازی اشاره کرد. یکی از خصوصیات ویژه لینوکس این است که براحتی می توان آن را با سیستم عامل های دیگر بصورت همزمان مورد استفاده قرار داد.

آموزش لینوکس | آموزش لینوکس رایگان | آموزش رایگان لینوکس

شما می توانید از لینوکس در کنار سایر سیستم عامل ها به راحتی استفاده کنید و آن را اجرا کنید. یکی از محبوب ترین روش های نصب لینوکس ، نصب بصورت Fresh Install است در این نوع نصب شما لینوکس را مستقیما بر روی سخت افزار نصب می کنید و در کنار آن سیستم عامل دیگری وجود نخواهد داشت. در این روش نصب ، کامپیوتر 100 درصد منابعی که در اختیار دارد را به سیستم عامل لینوکس اختصاص می دهد. بهرحال امروزه لینوکس را شما می توانید بدون هیچ دردسر خاصی و مانند سایر سیستم عامل ها بر روی سیستم خود نصب کنید .در ادامه روش های مختلف و انواع نصب سیستم عامل لینوکس را به شما نشان خواهیم داد.


نصب لینوکس بصورت همزمان با ویندوز یا Dual Boot چیست؟

در آموزش لینوکس این هست که بدونیم چجوری باید از لینوکس در کنار ویندوز استفاده کنیم. اگر می خواهید لینوکس را به گونه ای نصب کنید که در کنار سیستم عامل فعلی شما قرار گیرد و سیستم عامل فعلی شما را دچار مشکل نکند می توانید از یک روش شناخته شده نصب به نام Dual Boot Install استفاده کنید.

Dual Boot به این معناست که بر روی PC شما دو سیستم عامل بصورت همزمان نصب شده اند و شما در هنگام Boot سیستم می توانید انتخاب کنید که سیستم با کدامیک از این سیستم عامل ها Boot شود.توجه کنید که امروزه Dual Boot کردن ویندوز و لینوکس با توجه به گسترش تکنولوژی های مجازی سازی از محبوبیت خوبی برخوردار نیست اگر از سیستم عامل ویندوز استفاده می کنید ، ساده ترین روش استفاده از لینوکس نصب آن در درون یک Virtual Machine و اجرای آن در سیستم عامل فعلی شما می باشد.

برای ورود به بهترین دوره آموزش لینوکس به زبان ساده فارسی روی تصویر زیر کلیک کنید

آموزش لینوکس ( دوره لینوکس اسنشیال)

نصب لینوکس بصورت لایو (Live) چیست؟

اگر صرفا می خواهید با محیط لینوکس آشنا شوید و نمی خواهید مشکلی برای سیستم عامل فعلی شما بر روی سیستم ایجاد شود می توانید از این گزینه استفاده کنید. بسیاری از توسعه دهنگان لینوکس امکانی برای دانلود کردن محصول خود به شکل Live CD یا Live DVD گذاشته اند این یعنی اینکه لینوکس شما بدون نیاز به هارد دیسک و صرفا از طریق استفاده از حافظه RAM شما Boot می شود و تمامی Source های لینوکس بر روی همین DVD وجود دارد.

بعد از اینکه شما DVD مربوطه را در درون دستگاه قرار دادید و سیستم را روشن کردید ، ابتدا تمامی فایل های مورد نیاز برای Boot سیستم از روی DVD یا CD بر روی حافظه RAM کپی می شوند و سیستم عامل Boot می شود . بعد از اینکه سیستم را خاموش کردید و یا Restart کردید فایل هایی که در درون RAM قرار دارند از بین خواهند رفت و هیچ تاثیری بر روی هارد دیسک شما که سیستم عامل فعلی شما بر روی آن نصب شده است نخواهند داشت.

این روش بهترین گزینه برای تست و آزمایش بر روی نسخه های مختلف لینوکس می باشد تا اینکه شما بتوانید نسخه مورد علاقه خودتان را پیدا کنید.استفاده از CD و DVD های Live روش محبوبی برای برطرف کردن مشکلات مربوط به سیستم عامل های دچار مشکل شده می باشد که بعد ها در خصوص این مورد توضیحاتی ارائه خواهیم کرد.

نصب لینوکس با استفاده از ماشین مجازی یا VM چیست؟

اگر از سیستم عامل فعلی Desktop خود راضی هستید و می خواهید بر حسب علاقه یک سیستم عامل لینوکس را به عنوان سیستم عامل Open Source تجربه کنید بهترین راه برای آزمایش آن نصب لینوکس به عنوان یک ماشین مجازی در سیستم عامل فعلی شماست.

چندین راه برای اینکار وجود دارد ، اما ساده ترین راه این است که ابتدا لینوکس مورد نظر خود را دانلود کنید و سپس آن را بر روی نرم افزار مجازی سازی که از قبل بر روی سیستم خود نصب کرده اید ، نصب کنید برای مثال می توانید از نرم افزار VMware Workstation یا Sun Virtual box استفاده کنید.

در خصوص این مبحث در ادامه مقالات بصورت کامل توضیحاتی ارائه خواهد شد ، اما بهتر است از بحث اصلی خودمان خارج نشویم . توجه کنید که تمامی کارهایی که بر روی یک سیستم عامل لینوکس معمولی نصب شده بر روی سیستم می توان انجام داد را بر روی سیستم عامل لینوکس مجازی نیز می توان انجام داد. این یعنی Database ها ، Browser ها ، E-Mail ها و سایر ابزارها را بدون مشکل می توانید بر روی VM استفاده کنید.

نصب لینوکس بصورت مستقیم یا Fresh Install لینوکس چیست؟

این روش برای کسانی پیشنهاد می شود که آشنایی حدودی با لینوکس دارند و می خواهند بصورت کلی و صرفا با این سیستم عامل کار کنند و سیستم عامل دیگری را بر روی سیستم خود نداشته باشند.در این روش شما هارد دیسک کامپیوتر خود را بصورت کامل فرمت می کنید و یک نسخه کامل لینوکس را از طریق CD یا DVD ای که در اختیار دارید مستقیما بر روی سخت افزاری که دارید نصب می کنید. بعد از نصب ، لینوکس تنها سیستم عامل موجود بر روی کامپیوتر شما خواهد بود.

آموزش LPIC 1 دوره LPIC 1

آمادگی برای نصب سیستم عامل لینوکس

همگی نسخه ها و توزیع های اصلی لینوکس به درجه ای از سادگی در استفاده رسیده اند که براحتی می توان آنها را نصب کرد.برای نصب هر یک از این سیستم عامل ها راهنماهای گام به گامی توسط خود شرکت تولید کننده تهیه شده است که مرحله به مرحله به شما نصب این سیستم عامل ها را آموزش می دهد.

در عین حال شما می توانید با استفاده از روش نصب در محیط گرافیکی بصورت بسیار ساده ای یک سیستم عامل لینوکس را در کمترین زمان ممکن نصب کنید.بایستی به این موضوع توجه کنید که حتی سیستم عامل های تجاری که توسط شرکت های عظیم نرم افزاری تولید و به بازار عرضه می شوند هیچوقت نمی توانند نصب کامل و بدون مشکل را 100 درصد تضمین کنند ، و این یک امر کاملا منطقی است.

اگر از سخت افزارهای غیرمعمول در سیستم استفاده می کنید بروز مشکل ناهماهنگی درایورها با سخت افزارها یکی از معمولترین مشکلاتی است که در هنگام نصب لینوکس ممکن است بروز کند. این یکی از نقاط ضعف های همیشگی سیستم عامل لینوکس بوده است 

توجه کنید که درایورهای ویندوز و لینوکس با هم تفاوت دارند و طبیعی است که درایوری که در ویندوز پشتیبانی می شود در لینوکس پشتیبانی نمی شود.بهرحال لینوکس همیشه در حال گسترش بوده است و در حال حاضر از بیشتر سخت افزارهای شناخته شده براحتی پشتیبانی می کند.

انتخاب توزیع مناسب برای نصب لینوکس

خوب در قسمت قبلی توزیع های مختلفی که در سطح جهانی معروف هستند را به شما معرفی کردیم و پیشنهاد کردیم که ترجیحا از یکی از این نسخه های شناخته شده برای شروع آموزش استفاده کنید .اکثر توزیع هایی که بصورت جانبی و با نام های مختلف ارائه می شوند بر پایه و اساس همین نسخه های اصلی هستند . با توجه به اینکه ما نمی توانیم در مورد تمامی توزیع های لینوکس و روش نصب آنها صحبت کنیم یکی از نسخه های معروف و شناخته شده به نام دبین یا Debian را به عنوان لینوکس آموزشی خود در این سری مقالات انتخاب می کنیم .

آموزش لینوکس | آموزش رایگان لینوکس | آموزش لینوکس رایگان

این انتخاب بنده می باشد و شما هر توزیع دیگری که دوست داشتید را می توانید انتخاب کنید ، اما توجه کنید که سری آموزشی که در این وب سایت قرار دارد بر اساس این توزیع لینوکس نوشته شده است

بنابراین اگر در آغاز یادگیری هستید بهتر است از ابتدا با ما جلو بروید. اما خوب انتخاب این توزیع از لینوکس بصورت تصادفی و سلیقه ای نبوده است و صد در صد ملاک هایی برای انتخاب آن وجود دارد که از این ملاک ها می توان به موارد زیر اشاره کرد :

  1. یک نسخه معروف ، نیرومند و با کیفیت از لینوکس است
  2. به عنوان نسخه اصلی در بسیاری از توزیع های دیگر لینوکس مورد استفاده قرار گرفته است ( مثلا پارسیکس )
  3. عدم استفاده زیاد به عنوان سیستم عامل تجاری و سازمانی باعث وجود مشکلات کمتری در این سیستم عامل است
  4. برای انواع و اقسام کاربرها و کاربرد ها می تواند مورد استفاده قرار بگیرد ، چه تازه کارها و چه حرفه ای ها
  5. براحتی بروز و در دسترس قرار می گیرد

لینوکس دبیان (Debian) چیست و چه اهمیتی در آموزش لینوکس دارد؟

پروژه Debian در سال 1993 توسط شخصی به نام Ian Murdock شروع شد . نام این سیستم عامل از ترکیب اسم Ian و همسرش Debra گرفته شده است که مجموعا تشکیل Deb-Ian را می داد .اما کسی که به Debian هویت واقعی داد شخصی به نام بروس پیرنس بود. بروس یکی از معروف ترین برنامه نویسان و توسعه دهندگان لینوکس است ، او کسی بود که شرکت Pixar را ساخت حتما با انیمیشن های زیبای این شرکت آشنایی دارید ( داستان اسباب بازی ، کمپانی هیولاها و در جستجوی نمو ... ). Debian هیچ شرکتی را در پشت خود ندارد .

در واقع پروژه Debian از طریق یک سازمان عام المنفعه به نام SPI که مخفف Software in Public Interest می باشد حمایت مالی می شود. این سازمان در جهت حمایت و کمک کردن به نرم افزارها و سخت افزارهای Open Source ایجاد شده است .با همه این حرف ها Debian یک توزیع واقعا همه کاره است . این سیستم عامل در عین حال که می تواند به اندازه ای کاربرپسند باشد که آن را می توان با نسخه های Ubunto ، Linspire و Xandros مقایسه کرد

و از طرفی دیگر می توان آن را برای راه اندازی سرورهایی استفاده کرد که داری حساسیت های کاری بسیار بالا هستند و بایستی 24 ساعت در روز و 7 روز در هفته روشن باشند.خوب با توجه به مواردی که اشاره شد ، نصب Debian نه به اندازه نصب سیستم عامل های تجاری و سروری سخت است و نه به اندازی سیستم عامل های کاربری آسان است 

دستورالعمل نصب این سیستم عامل حد متوسط است و دقیقا چیزی است که ما به آن نیاز داریم. در خصوص این موارد در ادامه بصورت کاملتری صحبت خواهیم کرد اما تا اینجا به خاطر داشته باشید که نقطه قوت اصلی استفاده از این سیستم عامل سهولت در بروز رسانی آن با استفاده از سیستم apt-get است.

لینوکس از از کجا دانلود کنیم؟ بهترین توزیع نصب لینوکس

چیزی به نام بهترین توزیع وجود ندارد. اگر از اینترنت پر سرعت استفاده می کنید ( Wimax ، DSL یا هر چیز مشابه ) براحتی می توانید آخرین نسخه موجود ارائه شده از Debian را تهیه و نصب کنید.برای اینکار دو روش اصلی وجود دارد. محبوب ترین روش ریختن فایل ISO ایمیج Debian بر روی DVD و نصب از طریق آن است.

برای اینکار شما ابتدا باید فایل ISO این ایمیج را از وب سایت Debian دانلود کنید و بر روی DVD رایت کنید. توجه کنید که معمولا حجم این فایل سنگین است و در قالب چندین DVD ارائه می شود ، این حجم زیاد به این دلیل است که معمولا توزیع های معتبر لینوکس تا می توانند نرم افزارهای جانبی و ابزارهایی که مورد نیاز شما می باشد را در درون DVD اصلی خود قرار می دهند تا شما نیازی به نصب مجدد آنها نداشته باشید ، این دقیقا عکس کاری است که سیستم عامل ویندوز انجام می دهد.

اما روش دوم که قطعا در ایران کاربرد ندارد استفاده از یک ایمیج خلاصه شده یا minimal Image است که به صورت اختصاصی برای نصب Debian از طریق اینترنت طراحی شده است . با این گزینه فایل های مورد نیاز برای نصب Debian در صورت نیاز از طریق اینترنت دریافت می شوند و سپس بر روی سیستم نصب می شوند.

آموزش LPIC 2

در این حالت شما نیازی به این ندارید که همه DVD های سیستم عامل Debian را دانلود کنید و صرفا یک Image با حجم کم را دریافت خواهید کرد. همانطور که اشاره کردم با توجه به سرعت فجیع اینترنت ، استقبال چندانی در ایران نمی شود به قول یکی از دوستان که می گفتن در کشورهایی مثل کره جنوبی شما براحتی می توانید فیلم ها را آنلاین در اینترنت ببینید و من هم در پاسخ گفتم که در ایران هم ما تا بخواهیم یک فایل از اینترنت دانلود کنیم می توانیم چندین فیلم نگاه کنیم ( این به اون در ) . در هر صورت اگر تمایل به استفاده از این گزینه برای نصب دارید می توانید به لینک زیر مراجعه کنید :

http://www.debian.org/distrib/

اگر سرعت اینترنت شما هم آنقدر زیاد نیست که بتوانید سیستم عامل را دانلود کنید ، می توانید آن را از طریق وب سایت Debian سفارش دهید  البته بنده خودم تا کنون اینکار را در مورد Debian انجام نداده ام و هزینه آن را دقیقا نمی دانم اما در مورد سیستم عامل Ubunto براحتی و بدون توجه به تحریم ها DVD محصول را برای بنده بصورت رایگان به آدرس ایران ارسال کردند.

در هر صورت اگر هم نتوانستید این DVD ها را تهیه کنید از طریق پیام خصوصی با بنده ارتباط برقرار کنید تا DVD ها را در اختیارتان قرار دهم.هر دو روش نصبی که عنوان کردیم بصورت گام به گام و بسیار ساده نصب این سیستم عامل را انجام می دهدند و نتیجه نهایی در نصب این سیستم عامل یکسان خواهد بود.

اصلی ترین تفاوت این دو روش در پهنای باند اینترنتی است که شما در اختیار دارید و دسترسی پذیری و سرعت اینترنت مهمترین عنصر در این روش های نصب می باشد.اگر هم پهنای باند سازمانی رایگان دارید :D و هم سرعت مناسب پس پیشنهاد می کنیم که از روش نصب تحت اینترنت یا Net Install استفاده کنید ، البته بنده کل DVD ها را دانلود کرده ام تا خیال خودم را راحت کرده باشم. به هر حال عزیزان من این DVD ها را تهیه کنید ، سخت نیست ، باور کنید.

آموزش تنظیمات بوت کامپیوتر برای شروع نصب لینوکس

شما می توانید مراحل نصب لینوکس را از ابتدا از همان DVD سیستم عامل لینوکسی که دریافت کرده اید شروع کنید. اولین قدم در این مرحله این است که شما بوت BIOS خود را باید بر روی CD DVD قرار دهید.خوب اگر نمی دانید که چگونه باید Boot سیستم خود را بر روی CD DVD قرار دهید ، پیشنهاد می کنم حتما یک دوره مبانی رایانه را پشت سر بگذارید و بعد از آن به سمت این دوره برگردید .

اما با توجه به اینکه از ابتدای این سری مقالات قرار شده است که همه چیز از ابتدا و گام به گام آموزش داده شود ، روش اینکار را نیز به شما آموزش خواهیم داد.وقتی کامپیوتر خود را روشن می کنید ، پیامی به این شکل را مشاهده خواهید کرد : Press DEL to enter setup . اگر این پیام را مشاهده نکردید ، ممکن است که سازنده دستگاه ن را مخفی کرده باشد ، به هرحال کلید DEL را فشرده تا وارد تنظیمات BIOS سیستم شوید ممکن است در برخی از سیستم ها این کلید ها متفاوت باشد ، در لپ تاپ ها معمولا کلید F2 اینکار را انجام می دهد و در MacBook Pro این ترکیب کلید Ctrl+C است که باعث ورود به تنظیمات BIOS خواهد شد.

تغییر Boot سیستم به DVD  و CD

قاعدتا در این مرحله بایستی یک صفحه آبی مشاهده کنید که دارای چندین منوی مختلف است. در این صفحه به دنبال جایی باشید که حرفی از Boot یا Boot Sequence شده باشد .بر حسب نوع سخت افزار و نسخه BIOS صفجه ها متفاوت خواهند بود. این قسمت همان چیزی است که دنبالش می گردید .

در قسمت Boot Sequence بوت سیستم را بر روی CD DVD قرار دهید ، معمولات اینکار با استفاده از کلید های Page UP و Page Down انجام می شود ، همین کافیست . کلید ESC را فشرده و گزینه SAVE AND EXIT SETUP را انتخاب کنید . فراموش نکنید که بعد از انجام مراحل نصب حتما ساختار Boot را به حالت اولیه بازگردانید.

اگر نمی توانید از CD ROM برای بوت استفاده کنید ، می توانید یک Floppy بوت درست کنید و از آن برای Boot کردن سیستم عامل استفاده کنید که ترجیحا اگر چنین سیستمی دارید ، می توانید در راس ساعت 9 شب آن را دم درب منزل قرار دهید .

همین تنظیمات را می توانید برای VM خود نیز انجام دهید .من برای ادامه سناریو ترجیحا از یک VM که بر روی VMware Workstation نصب شده است استفاده می کنم و ادامه ماجرا را با این VM انجام خواهم داد.

خوب در این لحظه DVD لینوکس را در DVD ROM قرار دهید ، سیستم را Restart کنید و شما در این لحظه Boot شدن سیستم عامل برای نصب از طریق DVD را مشاهده خواهید کرد.

نکات مهم در پارتیشن بندی دیسک برای نصب لینوکس

مهمترین قسمتی که در نصب سیستم عامل لینوکس باید انجام دهید پارتیشن بندی هارد دیسک و ایجاد هارد درایو هاست. شما در هنگام نصب لینوکس براحتی می توانید اینکار را انجام دهید.

بسته به روش نصبی که شما انتخاب کرده اید شما می توانید تمامی هارد دیسک را به یک درایو اختصاص دهید یا روش دیگری را انتخاب کنید.اما کار زیبایی که می توانید انجام دهید این است که پارتیشن های هارد را تفکیک کنید و به چندین قسمت تقسیم کنید و لینوکس را در پارتیشن های مجزایی نصب کنید.برای مثال این روشی است که من برای پارتیشن بندی هارد دیسکم استفاده کرده ام :

خوب فرض کنید که یک هارد دیسک 10 گیابایتی داریم. اولین چیزی که باید در نظر بگیریم این است که چه مقدار RAM در اختیار داریم ؟ از این طریق می توانید تخمین بزنید که چه مقدار پارتیشن SWAP نیاز دارید . SWAP پارتیشن روشی است که لینوکس از طریق آن سرعت حافظه را بالا می برد.

معمولا پیشنهاد می شود که اندازه پارتیشن SWAP دو برابر میزان RAM ای باشد که بر روی سیستم قرار دارد. خوب اگز 256 مگابایت RAM دارید می توانید 500 مگابایت به عنوان پارتیشن SWAP در نظر بگیرید.اگر با ویندوز کار کرده باشید در این سیستم عامل همین مفهوم به عنوان Virtual Memory یا Paging File مطرح می شود . خوب با در نظر گرفتن این موارد شکل کی پارتیشن های ما به شرح زیر می شود :

Partition	Location		Size
swap		/dev/hda2		500 mb
/ (boot)	/dev/hda1		1.2 gb
/usr		/dev/hda3		3.5 gb
/home		/dev/hda4		5 gb

پارتیشن های خود را به شکلی که مشاهده کردید ایجاد کنید . فعلا در مورد قسمت usr و home نگرانی نداشته باشید ، در خصوص این موارد بعدا بصورت مفصل صحبت خواهیم کرد.

در اینجا شما بایستی تعیین کنید که به عنوان پارتیشن Bootable شما قرار بگیرد.

پارتیشن usr بیشتر برنامه هایی که قرار است بر روی سیستم شما نصب و اجرا شود را در خود جای خواهد داد . /home حاوی اطلاعات شخصی شما خواهد بود.

در مواقعی که هارد درایو شما دچار مشکل شود ، این نوع بخش بندی به شما در بازگردانی اطلاعات می تواند کمک کند .

همیشه مرتب بودن و نظم داشتن در طراحی را در اولویت کار خود قرار دهید ، اگر همه ساختار یک هارد دیسک را فقط در قالب یک پارتیشن در نظر بگیرید ، چهره سیستم عامل شما زشت می شود.

قبل از اینکه سایر پارتیشن هایی که شما بر اساس نیاز خود طراحی می کنید را ایجاد کنید بایستی پارتیشن SWAP را نیز تعیین کنید.

تا همین الان مهمترین نکته این است که پارتیشن / به عنوان پارتیشن اصلی بوت Kernel لینوکس مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

هارد دیسک شما شبیه یک پیتزا است

قطعا پیتزا خورده اید ، شما می توانید هارد دیسک خود را شبیه یک پیتزا در نظر بگیرید و آن را به قسمت هایی مشخص تقسیم بندی کنید. مثلا شما اگر مثل من شخص خوش اشتهایی هستید در زمانی که برش های پیتزا را برای چند نفر میزنید ، برای خودتان برش بزرگتری می زنید و برای خواهر زاده کوچکتان که همراهتان است ، برش بچه گانه می زنید .

البته این کاملا به اشتهای شما بستگی دارد. این دقیقا همان معیاری است که می توانید در تخمی اندازه مورد نیاز برای پارتیشن های خود استفاده کنید.

ساختار پارتیشن بندی در لینوکس

قطعا با سیستم عامل ویندوز کار کرده اید ، شما در هنگام نصب این سیستم عامل یا بعد از نصب آن عملیات پارتیشن بندی را انجام می دهید.

مثال من در لپ تاپ خود 4 عدد پارتیشن ایجاد کرده ام که به ترتیب به نام های C و D و E و F شماره گذاری شده اند و البته با توجه به اینکه علاقه زیادی به سریال پنگوئن های ماداگاسکار دارم اسامی آنها را نیز SKIPPER ، PRIVATE ، RICO و KUWALSKI گذاشته ام.

این یک ساختار معروف در سیستم عامل ویندوز است که اکثر شما دوستان نیز از چنین شیوه ای استفاده می کنید. اما این صرفا یک مثال بود برای اینکه درکی از ساختار پارتیشن بندی داشته باشید.

در سیستم عامل لینوکس دیگر چنین ساختاری وجود نخواهد داشت و این سیستم عامل از چنین روشی برای نامگذاری پارتیشن ها استفاده نمی کند بلکه ساختار نامگذاری در لینوکس بطور مثال به شکل hda3 یا hda4 یا sda2/ خواهد بود.

عجله نکنید در مورد تمام این ساختارها بصورت مفصل صحبت خواهیم کرد. اما همانطوری که اشاره کردیم یک پارتیشن دیگر هم نیاز داریم که به آن SWAP partition گفته می شود و برای استفاده به عنوان کمکی حافظه RAM مورد استفاده قرار می گیرد.

قدیمی ترین روشی که شما از طریق آن هارد دیسک خود را پارتیشن بندی می کنید ، استفاده از ابزاری است به نام fdisk که مخفف format disk است .

یادش به خیر وقتی از سیستم عامل ویندوز 98 استفاده می کردیم همین ابزار در آنجا هم بود و هر بار می خواستیم از آن استفاده کنیم ترس و لرز تمامی بدنمان را فرا می گرفت.

زمانیکه از این ابزار استفاده می کنید ، کلی پیام های اخطار دریافت می کنید و اگر اطلاعات خاصی بر روی سیستم خود دارید کلی استرس خواهید داشت که نکند از بین برود.

نسخه ای از همین ابزار برای لینوکس هم طراحی شده است ، البته با دردسر کمتر و البته استرس کمتر نسبت به نسخه ویندوزی آن .

به این نکته توجه کنید که اگر برای اولین بار است که می خواهید سیستم عامل بر روی هارد دیسک خود نصب کنید پس نگران هیچ چیز نباشید و براحتی از این ابزار استفاده کنید

اما اگر سیستم عامل دیگری بر روی هارد دیسک شما قرار دارد و یا در پارتیشن هایی که قبلا ایجاد شده اند اطلاعات شخصی و مهم دارید

قبل از استفاده از این ابزار حتما از آنها یک Backup تهیه کنید و با خیال راحت کار خود را جلو ببرید. توجه کنید که سه اصل Backup و Backup و Backup را همیشه در نظر داشته باشید.

اما نصب سیستم عامل لینوکس خطرناک نیست و شما در هنگام نصب می توانید براحتی مشکلات مربوط به پارتیشن های موجود بر روی سیستم فعلی را حل کنید.

همانطور که قبلا هم اشاره کردیم اگر واقعا قصد دارید ساختار هارد دیسک خود را بصورت چند پارتیشنی درست کنید ، لینوکس براحتی در هنگام ایجاد پارتیشن به شما اعلام می کند که فایل های قبلی خود را به جای دیگر منتقل کنید تا مشکلی پیش نیاید.

البته ما در ابتدای راه هستیم و صرفا می خواهیم دید شما نسبت به این موضوع را باز کنیم ، به امید خدا در مقاله ای جداگانه بصورت مفصل در خصوص این پارتیشن بندی ها در لینوکس صحبت خواهیم کرد.

همه کارهای اساسی در سیستم عامل ها توسط ابزارها و نرم افزارها انجام می شود و پارتیشن بندی هم از این قضیه مستثنی نیست.

ابرازی به نام FIPS First nondestructive Interactive Partition Splitter در نسخه های شناخته شده لینوکس وجود دارد که می تواند پارتیشن های موجود شما را مجددا ساماندهی کند یا در اصطلاح فنی به آن re-arrange کردن پارتیشن می گوییم. البته محصولات تجاری و پولی دیگری هم وجود دارند که همین کار را انجام می دهند.

اما خوب این محصول رایگان است و اگر ساختار پارتیشن های شما پیچیدگی و درهم ریختگی زیادی ندارند از همین ابزار رایگان نیز می توانید استفاده کنید.

خوب به قول خودمان هر چقدر پول بدی ، همانقدر آش می خوری . در سیستم عامل ویندوز ابزاری به نام Disk Management وجود دارد که می تواند تنظیمات پارتیشن های شما را انجام دهد اما ابزار دیگری به نام Partition Magic نیز وجود دارد که معادل تجاری و فروشی این ابزار است .

با اینکه در ایران هستیم و هزینه ای بابت نرم افزارها پرداخت نمی کنیم اما در لینوکس هم ابزارهای حرفه ای بصورت تمام و کمال رایگان نیستند و ما بر حسب نیاز از آنها استفاده خواهیم کرد.

خوب در زمانی که شما قصد دارید از روش Dual Boot کردن استفاده کنید ، باید توجه کنید که هر دوی این سیستم عامل ها در ابتدای کار می خواهند پارتیشن بندی خاص خود را ایجاد کنند و اگر این موضوع جدی گرفته نشود مثل این است که دو نفر که با هم اختلاف دارند را در درون یک اتاق برای زندگی قرار بدهید .

قطعا در آینده دچار مشکل خواهید شد. توجه کنید که در چنین شرایطی سعی کنید در ابتدای کار سیستم عامل اصلی خود که در بیشتر مواقع ویندوز است را نصب کرده و فضای لازم را به آن بدهید و سپس لینوکس را در ادامه فضای باقی مانده بر روی هارد دیسک نصب کنید.

تمامی این موارد را گفتیم ، اما شما هنوز به مرحله نصب سیستم عامل نرسیده اید ، در مقاله بعدی تمامی این توضیحات را بایستی در ذهن داشته باشید تا بتوانیم به کمک هم Debian را از ابتدا و با در نظر گرفتن ساختار پارتیشن بندی که ذکر کردیم نصب کنیم. پس عجله نکنید و با ما باشید.

شروع آموزش نصب لینوکس بصورت گام به گام

در ادامه آموزش لینوکس به سراغ نصب لینوکس می رویم. بعد از اینکه بوت سیستم را بر روی CD DVD قرار دادید و DVD لینوکس را در آن قرار دادید ، bootloader لینوکس در قالب یک منو به شما نمایش داده می شود.

در این لحظه و در این صفحه هنوز Kernel لینوکس Load نشده است ، در واقع در این تصویر شما تعیین می کنید که Kernel چه چیزهایی را برای فرآیند نصب بایستی منتقل کند.

در یک روش نصب استاندارد شما کافیست بر روی گزینه install یا Graphical Install با استفاده از کلید های جهت دار و کلید Enter انتخاب کنید تا فرآیند نصب بصورت خودکار و پیشفرض های در نظر گرفته شده انجام شود.

اگر DVD که از آن برای نصب Debian استفاده می کنید دارای قابلیت Multi-arch می باشد و CPU شما 64 بیتی اینتل یا AMD باشد 

در همین منویی که مشاهده می کنید گزینه های 64bit install و 64bit Graphical Install نیز به شما نشان داده خواهد شد ، پیشفرض نصب بصورت 32 بیتی می باشد.

در عمل معمولا از ساختار های 64 بیتی در سرورها استفاده می شود و کمتر برای سیستم های دسکتاپ مورد استفاده قرار می گیرد .

مهمترین دلیل هم در این است که در صورت نصب سیستم عامل بصورت 64 بیتی مشکلاتی در خصوص برخی از نرم افزارهای پولی که فقط برای ساختارهای 32 بیتی نوشته شده اند ممکن است پیش بیاید.

برای نصب لینوکس باید 32 بیتی انتخاب کنیم یا 64 بیتی؟

تفاوت اصلی بین سیستم های 32 بیتی و 64 بیتی در اندازه آدرس های حافظه ای است که استفاده می کنند. در تئوری یک سیستم 32 بیتی نمی تواند با بیش از 4 گیگابایت حافظه RAM کار کند.

در عمل ، با استفاده از متغیر 686-bigmem kernel و همچنین وجود قابلیت PAE یا Physical Address Extension بر روی پردازنده می توان تا حدودی این محدودیت را رد کرد.

استفاده از این قابلیت باعث بالا رفتن کارایی سیستم بصورت قابل ملاحظه ای می شود . بهرحال همیشه برای سرورها از سیستم های 64 بیتی استفاده می شود تا از حداکثر ظرفیت RAM و حجم بالای RAM بتوان استفاده کرد.

برای کامپیوترهای اداری و شخصی که کارایی بسیار بالا چندان به درد کاربر سیستم نمی خورد ، باید در خاطر داشته باشید که برخی از نرم افزارها و برنامه های کاربردی برای سیستم های 64 بیتی وجود ندارند .

برای مثلا نسخه ای از اسکایپ برای سیستم عامل 64 بیتی لینوکس و یا بسیاری از پلاگین های مرورگرهای اینترنتی برای سیستم های 64 بیتی نوشته نشده اند.

این بدین معنا نیست که شما نمی توانید از این ابزارها استفاده کنید ، تکنولوژی به شما اجازه نصب و استفاده این نرم افزارهای را بر روی سیستم های 64 بیتی می دهد ، اما این نرم افزارها در نهایت بصورت 32 بیتی فعالیت خود را ادامه می دهند.

امکان نصب لینوکس بصورت همزمان در کنار ویندوز

اگر بر روی سیستم شما سیستم عامل ویندوز نصب شده است ، نیازی نیست که برای نصب Debian آن را حذف کنید.شما می توانید هر دو سیستم عامل را همانطور که در مقاله قبلی اشاره کردیم در قابل Dual Boot در دو هارد دیسک یا دو پارتیشن مختلف هارد دیسک در کنار هم داشته باشید و در هنگام Boot سیستم حق انتخاب برای Boot شدن سیستم عامل ها داشته باشید.

همه سیستم عامل ها از قابلیت Dual Boot پشتیبانی نمی کنند و این یکی از قابلیت های سیستم عامل Debian است. عملیات Dual Boot کردن زمانی انجام می شود که شما می خواهید فرآیند پارتیشن بندی هارد دیسک سیستم را انجام دهید.

اگر شما در حال حاضر با سیستم عامل ویندوز خود کار می کنید ، می توانید Debian را از طریق CD یا DVD نصب نکنید. Debian قابلیتی دارد که به شما این امکان را می دهد که با ارائه یک فایل نصبی سیستم عامل ویندوز و نصب آن بر روی سیستم عامل ویندوز براحتی Debian را بر روی هارد دیسک خود نصب کنید.

بعد از نصب این فایل در ویندوز و Reboot کردن سیستم عامل ویندوز ، از شما سئوال می شود که آیا می خواهید ویندوز را Boot کنید یا نرم افزار نصب یا Installer را اجرا کنید.

شما می توانید این ابزار نصبی ویندوز را از طریق وب سایت های زیر دانلود کنید و بر روی ویندوز خود نصب کنید :

→ http://ftp.debian.org/debian/tools/win32-loader/stable/
→ http://www.goodbye-microsoft.com/

Boot Loader لینوکس چیست؟ بازگشت به حالت Boot Loader

bootloader یک برنامه سطح پایین است که وظیفه boot کردن kernel لینوکس بعد از اینکه کنترلهای BIOS انجام شد را بر عهده دارد. برای انجام این وظیفه bootloader بایستی قادر باشد محل kernel لینوکس را شناسایی کرده تا آن را بر روی دیسک boot کند.

در معماری های سیستمی i386 و amd64 دو برنامه اصلی وجود دارند که این وظیفه را بر عهده دارند ، LILO نسخه قدیمی و GRUB نسخه مدرن این برنامه ها می باشد.

برنامه های Isolinux و Syslinux هم به عنوان جایگزین این برنامه ها برای رسانه های قابل حمل یا Removable Media ها هستند.

هر کدام از گزینه هایی که در منوها قرار دارد یک دستور خط فرمان را در خود مخفی کرده است ، در صورت نیاز با استفاده از فشردن کلید TAB می توانید قبل از اجرای دستور آن را مشاهده و تنظیمات آن را انجام دهید.

گزینه Help به شما همان رابط دستوری قدیمی را که با استفاده از کلید های F1 و F10 می توانستید برای دریافت راهنما اقدام کنید را نمایش می دهد ، البته این مورد بیشتر در مواقع خاص کاربردی است و در چنین مواقعی در هنگام نصب سیستم عامل چندان کاربردی نیست.

با استفاده از گزینه Expert Install موجود در منوی Advanced Options ، شما می توانید تمامی امکانات ممکن در فرآیند نصب را بدون نیاز به اینکه بصورت خودکار و به ترتیب فرآیند نصب به آنها دسترسی پیدا کنید ، می توانید مشاهده و تغییر دهید .

این موارد را صرفا جهت آشنایی شما دوستان مطرح کردیم و ترجیحا شما دوستان که در ابتدای کار هستید ، در این تنظیمات دستکاری انجام ندهید.

با توجه به تنظیمات زیادی که در این سیستم عامل وجود دارد احتمال بروز مشکل در این حالت بسیار وجود دارد.


صفحه اول بوت لینوکس در هنگام نصب

شکل یک : صفحه بوت سیستم عامل

بعد از اینکه boot انجام شد ، برنامه نصب بصورت گام به گام شروع به نصب سیستم عامل می کند. در این مقاله شما با جزئیات این گام ها آشنا خواهید شد.

در اینجا ما روش نصب گام به گام سیستم عامل Debian از طریق یک DVD 32 بیتی را به شما آموزش می دهیم.

روش های نصب دیگر که به آنها اشاره کردیم تا حدود زیادی متفاوت هستند و بهترین روش نصب برای شروع یادگیری همین روش نصب از طریق DVD است. علاوه بر روش نصب گرافیکی ما روش نصب کلاسیک یا قدیمی را نیز در کنار روش نصب گرافیکی به شما آموزش خواهیم داد که البته چندان تفاوت خاصی با همدیگر ندارند.

پس ما در عین حال هم حالت Install را جلو می رویم و هم حالت Graphic Install را توضیح خواهیم داد.

انتخاب زبان در زمان نصب لینوکس

برنامه نصب به زبان انگلیسی شروع به کار می کند اما در همان گام اول به شما این اجازه را می دهد که زبان مورد نظر برای ادامه فرآیند نصب را تغییر دهید.

برای مثال ، اگر شما در اینجا زبان آلمانی را انتخاب کنید ، کلیه فرآیند نصب از این پس به زبان آلمانی خواهد بود و همچنین تنظیمات سیستمی هم به زبان آلمانی خواهد بود.

در ادامه تنظیمات کیبورد شما نیز بر اساس همین تنظیمات زبانی که انتخاب کرده اید انجام خواهد شد. خوب از آنجایی که ما در اینجا زبان زیبای لری نداریم از همین زبان پیشفرض که انگلیسی می باشد استفاده می کنیم.

ترجیحا از فارسی برای نصب استفاده نکنید تا در درک مفاهیم و دستورات آینده دچار مشکل نشوید.

در برخی از صفحات نصب سیستم عامل از شما اطلاعاتی خواسته می شود که بایستی در جای مناسب وارد کنید. این صفحات شامل محل هایی برای ورود اطلاعات از قبیل کادر متن ، چک باکس ، لیست انتخابی و ... می باشند.

با استفاده از کلید TAB می توانید در بین این گزینه ها جابجا شوید ، البته در محیط نصب گرافیکی یا Graphic Install شما می توانید اینکار را با موس سیستم انجام دهید.


انتخاب زبان نصب سیستم عامل لینوکس
انتخاب زبان نصب سیستم عامل لینوکس

شکل دو : انتخاب زبان

انتخاب کشور در نصب لینوکس

گام بعدی انتخاب کشوری است که شما در آن قرار دارید. با توجه به زبانی که انتخاب کرده اید سیستم قالب کیبورد را به همان صورت تغییر خواهد داد.

انتخاب کشور بیشتر به دلیل انجام تنظیمات مربوط به زمان سیستم یا Time Zone و همچنین پیشنهاداتی است که معمولا برای زبان های خاص توسط سیستم ارائه می شود.

برای مثال اگر شما کشور United States را انتخاب کنید یک صفحه کیبورد استاندارد QWERTY برای شما در نظر گرفته خواهد شد و زمان سیستم هم بر حسب تفاوت زمانی United States با گرینویج محاسبه خواهد شد.

اگر ایران را انتخاب کنید بر حسب زمان ایران ، سیستم شما تنظیم خواهد شد.

انتخاب کشور در لینوکس
  • شکل سه : انتخاب کشور

انتخاب قالب یا Layout کیبورد در نصب لینوکس

در اینجا قالب استاندارد کیبود خود را انتخاب می کنید که بصورت استاندارد قالب America English می باشد که بصورت QWERTY می باشد.

انتخاب قالب کیبورد در لینوکس
شکل چهار : انتخاب قالب کیبورد متناسب

شناسایی سخت افزارها در نصب لینوکس

این قسمت از فرآیند نصب به دلیل مسائل و پیچیدگی های زیادی که در پس زمینه وجود دارد ، بصورت کاملا خودکار توسط سیستم عامل انجام می شود.برنامه نصب یا همان Installer ، سخت افزارهای شما را شناسایی کرده و با استفاده از محتویات DVD سعی می کند که درایورهای موجود در DVD مرتبط با سخت افزار مربوطه را بر روی سیستم نصب کند.

این برنامه تمامی ماژول هایی که در خصوص سخت افزار شناسایی شده در DVD وجود دارد را لود می کند. Installer می تواند با بسیاری از درایوهای اصلی که وجود دارند اعم از ATAPI ، IDE و EIDE کار کند.

اما اگر در این حین Installer نتواند درایو CD یا DVD را شناسایی کند ، Installer به شما اجازه انتخاب یک ماژول Kernel را خواهد داد که بتوانید درایور CD یا DVDROM مورد نظر خود را برای ادامه فرآیند نصب سخت افزار نصب کنید.

Load کردن اجزا یا Component ها در نصب لینوکس

با توجه به محتویات DVD ای که موجود است ، installer فایل های ضروری برای ادامه کار خود را از این DVD دریافت می کند.

این فایل های شامل درایورهای اضافه بر سازمان برای باقی سخت افزارهایی است که بر روی سیستم قرار دارند به ویژه کارت شبکه می باشد. همچنین فایل های لازم برای ادامه فرآیند نصب نیز از طریق همین DVD دریافت می شود.

load کردن component ها در لینوکس

شناسایی سخت افزارهای شبکه در نصب لینوکس

در این مرحله سیستم بصورت اتوماتیک کارت شبکه را شناسایی کرده و ماژول مربوط به آن را Load می کند. اگر شناسایی اتوماتیک کار نکرد و در اصطلاح fail شد ، شما می توانید بصورت دستی ماژول مورد نظر را load کنید.

اگر هیچیک از ماژول ها کار نکردند ، ممکن است نیاز باشد که ماژول را از طریق یک حافظه جانبی load کنید.

این مرحله آخر صرفا زمانی کاربرد دارد که درایور مورد نظر در kernel استاندارد موجود از لینوکس وجود ندارد اما در جای دیگر ، مثلا وب سایت پشتیبانی سخت افزار مورد نظر درایوری برای آن سخت افزار برای لینوکس قرار داده شده است .

این روش در بسیاری از موارد به ویژه روش نصب از طریق netinst یا businesscard که نصب از طریق شبکه انجام می شود ، کاربرد دارد.

انجام تنظیمات شبکه در نصب لینوکس

با توجه به اینکه در مرحله شناسایی سخت افزارها تمامی فرآیند ها تا حدود زیادی به صورت خودکار انجام می شوند ، installer تنظیمات شبکه را نیز در مرحله اول با استفاده از سرویس DHCP انجام می دهد .

اگر این راه دچار مشکل شود ، انتخاب های دیگری انجام می دهد 

از جمله این انتخاب ها می توان به تلاش مجدد برای دریافت تنظیمات از DHCP سرور در حالت عادی ، دریافت تنظیمات با استفاده از اعلام مجدد نام سیستم در شبکه و در نهایت در صورت عدم دریافت پاسخ مناسب از شبکه انجام تنظیمات شبکه بصورت دستی ، خواهد بود.

آخرین انتخاب در این مرحله نیازمند یک آدرس IP و یک Subnet mask ، یک آدرس default gateway ، یک اسم برای سیستم و یک نام domain است.

نکته در تنظیمات بدون استفاده از DHCP در هنگام نصب لینوکس

اگر شبکه شما دارای یک یا چندین سرور DHCP است ، اما شما نمی خواهید که از آن استفاده شود و قصد قرار دادن یک آدرس ثابت IP بر روی سیستم خود را دارید و صد البته می خواهید این آدرس در همان هنگام نصب سیستم عامل بر روی کارت شبکه شما قرار گیرد

باید دستوری که در زیر مشاهده می کنید را در هنگام boot از طریق DVD و با فشردن کلید TAB و قبل از فشردن کلید Enter از طریق منوی نمایش داده شده در قسمت تعیین شده وارد کنید .

netcfg/use_dhcp=false

توجه کنید که اگر در شبکه ای که شما در آن قرار دارید قوانین خاصی برای اتصال کامپیوترها به شبکه وجود دارد و شما مدیر آن شبکه نیستید ، بدون اجازه کامپیوتر را به شبکه متصل نکنید . ابتدا با مدیر سیستم های شبکه هماهنگ کنید و بعد به شبکه متصل شوید . هر چند از ما گفتن و از شما نشنیدن .

انجام تنظیمات ساعت سیستم در نصب لینوکس

زمانی که شما تنظیمات شبکه را توسط DHCP دریافت می کنید معمولا تنظیمات ساعت سیستم از طریق NTP Server موجود در شبکه بروز خواهد شد.

با اینکار در اولین Reboot سیستم کلیه تنظیمات مربوط به زمان سیستم در هنگام boot درست خواهد بود. اگر در شبکه شما NTP وجود نداشته باشد زمان و ساعت سیستم را از خود سیستم دریافت می شود .

به امید خدا در مقاله های آینده به راه اندازی NTP Server در لینوکس اشاره خواهیم کرد.

تنظیمات ساعت سیستم در لینوکس

رمز عبور مدیر یا Administrator در نصب لینوکس

کاربری به عنوان supre-user یا root user در هنگام نصب سیستم عامل برای انجام تنظیمات مدیریتی سیستم عامل ، توسط خود فرآیند نصب بصورت خودکار ایجاد می شود

این کاربر دارای بالاترین سطح دسترسی سیستمی در سیستم عامل می باشد و قطعا به همین دلیل بسیار مهم است که دارای رمز عبور باشد .

در این مرحله از شما در خصوص قرار دادن رمز عبور این کاربر سئوال می شود. رمز عبور طبق معمول دو بار از کاربر سئوال می شود تا اشتباهی در ورود آن وجود نداشته باشد.

انتخاب رمز عبور برای کاربر root در لینوکس
شکل پنجم : وارد کردن رمز عبور کاربر root سیستم

امنیت رمز عبور کاربر Administrator سیستم در نصب لینوکس

رمزعبور کاربر root بایستی حداقل 6 کاراکتر یا بیشتر از آن باشد و از طرفی این رمز نباید قابل حدس زدن باشد. بدون شک هر سروری که در اینترنت قرار می گیرد بصورت روزانه هدف حملات متعددی از جمله حمله به اکانت های کاربری می شود که در بیشتر این حملات رمزعبور کاربران مورد هدف قرار می گیرد.

برخی اوقات حملاتی از نوع Dictionary Attack که ترکیب اعداد و حروف قابل حدسی که در زبان های مختلف وجود دارند را شامل می شود بر روی سرور ها انجام می شود.

اگر شما رمزی انتخاب کرده باشد که به سادگی قابل حدس زدن باشد یا واژه ای باشد که بصورت معمول در زبان شما مورد استفاده قرار می گیرد 

ممکن است این نوع حملات بصورت موفقیت آمیزی بر روی سرور شما انجام شده و مهاجم این رمز عبور را بدست آورد. به هیچ عنوان از اسامی فزرندان ، والدین ، سالروز تولد ، شماره شناسنامه و ملی ، نام همسر ، نامزد ، دوست دختر و .... در انتخاب رمز عبور استفاده نکنید.

بسیاری از همکاران شما ممکن است اطلاعاتی در خصوص این افراد داشته باشند که بتوانند از آن سوء استفاده کنند. برای ساختن یک رمز عبور قوی می توانید به لینک زیر مراجعه کنید .

آموزش ایجاد اولین کاربر در لینوکس قبل از نصب کامل لینوکس

در هنگام نصب سیستم عامل لینوکس و به ویژه در سیستم عامل Debian ، به شما این اجازه داده می شود که علاوه بر داشتن یک کاربر root کاربر دیگری با نام دلخواه شما در سیستم ایجاد شود.

دلیل اینکار مشخص است ، شما نباید از کاربر root به عنوان یک کاربر همیشگی در لینوکس استفاده کنید و ممکن است استفاده از این کاربر در بسیاری از مواقع باعث بروز بسیاری از مشکلات امنیتی شود.

کاربر جدیدی که ساخته می شود دارای دسترسی های محدود تری نسبت به کاربر root می باشد و طبیعتا خطرات کمتری نسبت به آن دارد.

البته بیشتر اشتباهاتی که در استفاده از کاربر root به وجود می آید اشتباهات انسانی هستند و به همین دلایلی که گفتیم نرم افزار installer از شما درخواست ایجاد یک کاربر محدود شده را می کند.

اگر به سیستم عامل ویندوز هم توجه کرده باشید چنین شرایطی در آنجا هم وجود دارد ، شما یک کاربر Administrator دارید و یک کاربری که خودتان در هنگام نصب ویندوز ایجاد می کنید و

این مرحله از نصب لینوکس دقیقا با همان مفهوم مشابه طراحی شده است ( البته سیستم عامل ویندوز از الگوی لینوکس برداشت کرده است ، شک نکنید ) .

ایجاد اولین کاربر در لینوکس
شکل ششم : ایجاد اولین کاربر سیستم

شناسایی دیسک ها و سایر تجهیزات در زمان نصب لینوکس

در این قسمت هارد دیسک هایی که Debian بر روی آنها قرار است نصب شود بصورت خودکار شناسایی می شوند. ، در خصوص پارتیشن بندی هارد دیسک در ادامه توضیحاتی را ارائه خواهیم داد.

استفاده از ابزار پارتیشن بندی هارد دیسک

پارتیشن بندی هارد دیسک یک مرحله الزامی در انجام فرآیند نصب سیستم عامل ها است ، این فرآیند شامل تقسیم بندی فضای موجود بر روی هارد دیسک ها با توجه به میزان اطلاعاتی است که قرار است بر روی آنها ذخیره شود.

به هر یک از این تقسیم بندی های کوچکتری که بر روی هارد درایو انجام می شود در اصطلاح فنی یک پارتیشن یا partition گفته می شود.

همچنین در این مرحله از کار نوع فایل سیستم یا file system مورد استفاده بر روی پارتیشن ها نیز تعیین می شود. توجه کنید که تمامی تقسیم بندی ها و تنظیماتی که در این مرحله انجام می شود ارتباط مستقیم با کارایی سیستم عامل ، امنیت داده ها و مدیریت سرور دارد.

معمولا مرحله پارتیشن بندی برای کاربران تازه وارد کمی دشوارتر از مراحل دیگر است .

در این مرحله بسیار ضروری است که شما پارتیشن بندی های دیسک را به روش درستی انجام دهید تا فایل سیستم های لینوکس و حافظه مجازی یا SWAP partition به درستی بر روی دیسک سخت ذخیره شود.

در صورت وجود سیستم عامل دیگری بر روی هارد دیسک ، این مرحله از عملیات نصب کمی دشوارتر خواهد بود. در واقع در این حالت باید توجه کنید که با ایجاد پارتیشن های جدید ، پارتیشنی که سیستم عامل قدیمی بر روی آن قرار دارد دچار مشکل نشود.

البته در محیط گرافیکی نصب سیستم عامل ، برای پارتیشن بندی راهنماهای ساده ای تعبیه شده است که با استفاده از آنها براحتی می توانید اینکار را انجام دهید ، در بیشتر مواقع شما با استفاده از همان پیشنهاداتی که خود سیستم در خصوص شیوه پارتیشن بندی به شما ارائه می دهد

می توانید عملیات پارتیشن بندی را به سادگی انجام دهید. فراموش نکنید ، من همیشه به دانشجوهای خودم هم می گویم ، تا خراب نکنید یاد نمی گیرید ، از خرابکاری نترسید.

ابزار پارتیشن بندی لینوکس

شکل هفتم : انتخاب روش پارتیشن بندی هارد دیسک

اولین گزینه در این صفحه به شما پیشنهاد می دهد که کل هارد درایو را برای ایجاد پارتیشن ها مورد استفاده قرار بدهید. در کامپیوتری که خام بوده و اولین باری است که سیستم عامل لینوکس بر روی آن نصب می شود این گزینه بهترین و ساده ترین روش پارتیشن بندی است.

برای استفاده از این روش کافیست بر روی گزینه Guided-use entire disk را انتخاب کنید .اگر کامپیوتر شما دارای دو هارد دیسک برای دو سیستم عامل است می توانید برای هر یک از این سیستم عامل ها یک هارد دیسک را بصورت جداگانه و متسقل تعریف کنید.

در هر دو صورت صفحه بعدی به شما پیشنهاد می دهد که دیسکی را انتخاب کنید که لینوکس قرار است بر روی آن نصب شود ، برای مثال به شما چیزی شبیه آنچه در پایین مشاهده می کنید را نمایش خواهد داد که با انتخاب آن فرآیند پارتیشن بندی نیز شروع خواهد شد.

SCSI3(0,0,0)(sda)-42.9 GB VMware,VMware Virtual S
انتخاب دیسک مناسب جهت پارتیشن بندی در لینوکس

شکل هشتم : انتخاب دیسکی که پارتیشن بندی باید بر روی آن انجام شود

پارتیشن بندی به روش راهنمایی شده یا Guided Partitioning ای که تا کنون مشاهده کردید برای شما Logical Partition ها را نیز ایجاد می کند که در اصطلاح به آن LVM یا Logical Volume هم گفته می شود.

اما برای شما دوستان که تازه کار هستید پیشنهاد می کنیم که از همان گزینه Guided – use entire disk استفاده کنید ، اکثر شما دوستان این سیستم عامل را بر روی VM نصب کرده اید و نباید دغدغه پارتیشن بندی برای آن داشته باشید .

اگر بر روی سیستم عامل دیگری استفاده می کنید پس در هنگام نصب گزینه manual partitioning یا پارتیشن بندی دستی را انتخاب کنید.

پارتیشن بندی راهنمایی شده یا Guided Partitioning

ابزار Guided Partitioning به شما سه روش پارتیشن بندی را پیشنهاد می دهد که هر کدام استفاده های متفاوتی دارند.

ابزار Guided Partitioning در لینوکس

شکل نهم : ابزار Guided Partitioning

اولین روش به عنوان All in one partition معرفی می شود. در این حالت کل سیستم عامل لینوکس با تمامی محتویات و شاخه ها در یک فایل سیستم تکی ذخیره می شوند .

این ساختار پارتیشن بندی برای سیستم های تک کاربره و شخصی بسیار کاربردی است . اما توجه کنید که حتی در این حالت نیز ما دو پارتیشن خواهیم داشت ، اولین پارتیشن سیستم عامل و همه محتویات را در درون خود جای می دهد و دومین پارتیشن به عنوان حافظه مجازی یا SWAP partition ایجاد خواهد شد.

دومین گزینه روش Separate home partition می باشد. این روش هم تا حدودی شبیه روش قبلی است با ایت تفاوت که سلسله مراتب فایل را به دو قسمت تقسیم می کند

یک پارتیشن برای سیستم لینوکس یا همان / و دومین پارتیشن شامل تمامی home directory ها می باشد ، در لینوکس home directory به مجموعه فایل های کاربر و تمامی اطلاعات مربوط به آن می باشد که در پوشه home قرار گرفته است.

اما روش آخر و سومین روش به نام Separate //home //usr //tms و //tmp می باشد که برای سرورها و سیستم عامل های چند کاربره مورد استفاده قرار می گیرد.

در این حالت ساختار درختی فایل ها به پارتیشن های زیادی تقسیم می شود ، علاوه بر پارتیشن ریشه یا root که با علامت // نمایش داده می شود و همچنین پارتیشن های user account ها ، این حالت پارتیشنی برای نرم افزارهای کاربردی به نام usr و برای اطلاعات نرم افزارهای سروری به نام var و یک پارتیشن هم برای استفاده به عنوان temporary یا tmp ایجاد می کند.

این تقسیم بندی ها دارای چندین مزیت می باشند. کاربران به تنهایی نمی توانند تمامی فضایی که در سرور وجود دارد را به خود اختصاص دهند ، فضایی که برای آنها وجود دارد صرفا به tmp و home خودشان محدود می شود.در این حالت فایل های زائد به ویژه لاگ فایل ها نمی توانند فضای سرور را اشغال کنند.

انتخاب فایل سیستم یا filesystem در نصب لینوکس

filesystem چگونگی قرارگیری داده ها بر روی هارد دیسک را تعیین می کند.هر filesystem برای خود مزایا و محدودیت هایی دارد ، برخی از آنها قدرتمند هستند و برخی موثر ، انتخاب filesystem مناسب کاملا به این بستگی دارد که شما به درستی نیازهای خود را درک کرده باشید 

صرفا در این صورت است که شما می توانید انتخاب درستی داشته باشید. در حال حاضر در لینوکس تعداد زیادی filesystem وجود دارد که در وب سایت ها و منابع مختلف مقایسه های بسیاری در خصوص آنها انجام شده است

اما به نظر می رسد فایل سیستم ReiserFS برای خواندن فایل های کوچک مناسبتر از سایر فایل سیستم ها باشد و از طرفی فایل سیستم XFS نیز برای خواندن فایل های بزرگ با سرعت بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.

Ext3 فایل سیستم پیشفرض برای Debian است . این فایل سیستم در واقع نسخه بروز شده فایل سیستم های قبلی به نام ext و ext2 می باشد . پایه و اساس ext3 همان ext می باشد اما بسیاری از محدودیت ها و نقاط ضعف آن پوشش داده شده است .

جدیدترین نسخه فایل سیستمی که می توان آن را بروز شده ext3 نامید ، ext4 می باشد که برخی از محدودیت هایی که در ext3 وجود داشته است را پوشش داده است

این نوع فایل سیستم برای استفاده در هارد درایوهایی با ظرفیت های بسیار بالا مورد استفاده قرار می گیرد. اگر در همین وهله اول کمی شجاعت به خرج دهید می توانید از فایل سیستم دیگری به نام btrfs نیز استفاده کنید

این فایل سیستم در مواقعی که می خواهید از ساختار RAID یا LVM استفاده کنید کاربرد زیادی دارد.

بعد از انتخاب نوع پارتیشن ، نرم افزار یک سری محاسبات انجام داده و پیشنهاداتی را به کاربر ارائه می دهد ، کاربر در صورتی که بخواهد ، می تواند تغییرات لازم را بر روی همین پیشنهاداتی که سیستم ارائه می دهد نیز انجام دهد.

شما در همین لحظه می توانید فایل سیستم را که بصورت استاندارد ext3 در نظر گرفته شده است تغییر دهید. در بسیاری اوقات افراد تازه کار ، همین تنظیمات پیشفرض را انتخاب کرده و با انتخاب گزینه Finish partitioning and write changes to disk عملیات را تمام می کنند.


پارتیشن بندی اولیه هارد دیسک در لینوکس

شکل دهم : تایید فرآیند پارتیشن بندی

پارتیشن بندی دستی یا Manual Partitioning

پارتیشن بندی دستی یا Manual Partitioning دارای انعطاف پذیری بیشتری در انجام تغییرات بر روی ساختار پارتیشن ها است 

این روش به کاربر اجازه می دهد که اندازه و اهداف مورد استفاده یک پارتیشن را برای هر یک از پارتیشن هایی که می خواهد ایجاد کند ، تعیین کند. اگر می خواهید از ساختار RAID های نرم افزاری استفاده کنید ، می توانید این روش را نادیده بگیرید.

کوچک کردن یا Shrink کردن پارتیشن های ویندوز

وقتی می خواهید Debian را به همراه سیستم عامل دیگری نصب کنید ( یا ویندوز یا سایر سیستم عامل ها ) شما بایستی یک فضای هارد درایو ویژه که سیستم عامل دیگر از آن استفاده نمی کند را در اختیار Debian قرار دهید تا Debian بتواند در آن پارتیشن های خود را ایجاد کند.

در بیشتر اوقات شما از قابلیت Shrink کردن پارتیشن ها در ویندوز و خالی کردن فضای هارد درایو استفاده می کنید. Installer در Debian به شما این اجازه را می دهد که با استفاده از قابلیت پارتیشن بندی دستی یا Manual Partitioning اینکار را انجام دهید.

در این حالت کافیست شما پارتیشنی که ویندوز در آن نصب شده است را انتخاب کرده و اندازه جدید آن را وارد کنید ، این روش هم با سیستم فایل FAT و هم با سیستم فایل NTFS به درستی کار می کند.

اولین صفحه در اینجا به شما دیسک های موجود ، پارتیشن هایی که بر روی آنها قرار دارند و هر فضای خالی که هنوز پارتیشن بندی نشده است را به شما نشان می دهد.

شما با استفاده از انتخاب هر یک از این گزینه ها و فشردن کلید Enter لیست اقدام هایی که می توانید انجام دهید را مشاهده خواهید کرد.

شما می توانید با انتخاب کردن یک دیسک ، کلیه پارتیشن هایی که بر روی آن وجود دارد را حذف کنید. زمانیکه فضای خالی را بر روی دیسک انتخاب می کنید ، می توانید بصورت دستی یک پارتیشن جدید ایجاد کنید.

شما می توانید اینکار را با استفاده از Guided Partitioning هم انجام دهید در این روش ، امکانات جالبی برای پارتیشن بندی لینوکس در هارد دیسک هایی که دارای سیستم عامل های دیگری هستند در نظر گرفته شده است. قسمت قبلی در خصوص Guided Partitioning را حتما مرور کنید.

معرفی Mount Point در لینوکس

Mount Point یک directory tree می باشد که محتویات فایل سیستمی که بر روی پارتیشن انتخاب شده وجود دارد را در خود نگه می دارد. بنابراین پارتیشنی که در //home قرار گرفته است داده های کاربر را در خود ذخیره می کند.

زمانیکه دایرکتوری مورد نظر به نام / خالی باشد به عنوا ریشه یا root شناسایی می شود ، معمولا ریشه یک پارتیشن است که سیستم عامل Debian را در خود جای می دهد.

حافظه مجازی یا Virtual Memory چیست؟

حافظه مجازی یا Virtual Memory به Kernel لینوکس این اجازه را می دهد که در هنگامی که حافظه RAM به اندازه کافی وجود ندارد بتواند مقداری از فضای هارد دیسک را به عنوان فضای ذخیره سازی اطلاعات RAM مورد استفاده قرار دهد ، این قسمت را در اصطلاح SWAP Partition می گوییم .

برای شبیه سازی این حافظه اضافی در سیستم عامل ویندوز همانطوری که قبلا هم اشاره شده از یک فایل به نام Paging File استفاده می شود ، اما همین کار در لینوکس به شکل دیگری انجام می شود ، در سیستم عامل لینوکس به جای اینکه حافظه مجازی در قالب فایل وجود داشته باشد

در قالب یک پارتیشن از هارد دیسک مورد استفاده قرار می گیرد . این پارتیشن که SWAP نام دارد بصورت انحصاری برای همین کار مورد استفاده قرار می گیرد. زمانیکه می خواهید یک پارتیشن را انتخاب کنید ، می توانید نوع استفاده از آن را هم در همان وهله اول تعیین کنید :

  • می توانید آن را format کرده و یک mount point را در آن قرار دهید.
  • می توانید آن را به عنوان swap partition مورد استفاده قرار دهید
  • می توانید آن را در حالت physical volume for encryption قرار دهید ( برای حفظ محرمانگی داده ها بر روی پارتیشن های خاص)
  • می توانید آن را در حالت physical volume for LVM قرار دهید ( در ادامه در خصوص این مطلب توضیح خواهیم داد )
  • می توانید آن را به عنوان یک RAID Device که در ادامه مشاهده خواهید کرد معرفی کنید.
  • یا در نهایت می توانید اصلا از آن استفاده نکنید و بدون تغییر باقی بگذارید.

پیکربندی دستگاه های چند دیسکی یا Multidisc Devices

برخی از انواع RAID ها وجود دارند که با استفاده از یک نسخه جانبی از اطلاعات موجود بر روی یک هارد دیسک و کپی کردن آن بر روی هار دیسک دیگر از خراب شدن و از بین رفتن اطلاعاتی که در این هارد دیسک ها وجود دارند جلوگیری می کنند.

یکی از این نوع RAID ها در اصطلاح RAID Level 1 یا mirror گفته می شود. در این نوع RAID کلیه اطلاعات موجود بر روی یک هارد دیسک بر روی دیسک دیگر نیز کپی می شوند

اما سرعت این نوع RAID پایین است و به همین دلیل بیشتر از نوع دیگری از RAID به نام RAID Level 5 که هم سرعت بیشتری دارد و هم اطلاعات را mirror می کند استفاده می شود. در خصوص انواع RAID ها می توانید به مقاله زیر از مهندس نصیری مراجعه کنید :

در این سری از مقالات ما صرفا در خصوص RAID Level 1 که ساده ترین نوع RAID برای پیاده سازی می باشد استفاده می کنیم .

اولین قدم در ایجاد RAID Level 1 در هارد دیسک ها در لینوکس این است که بایستی بر روی هر دو هارد دیسک موجود یک پارتیشن با اندازه یکسان ایجاد کنیم و نام آنها را physical volume for RAID بگذاریم.

بعد از انجام این تنظیمات بایستی گزینه Configure Software RAID را از ابزار پارتیشن بندی انتخاب کرده و یک دیسک مجازی یا virtual disk با استفاده از گزینه Create MD device ایجاد کنیم تا این این دو پارتیشن را با هم یکسان کنیم.

بعد از انجام اینکار شما بایستی به یک سری سئوالات در خصوص این دستگاه جدید پاسخ بدهید. اولین سئوال در خصوص این است که چه نوع RAID ای می خواهید ایجاد و استفاده کنید ؟ که در سناریوی فعلی ما RAID1 مورد نظر می باشد.

سئوال دوم در خصوص تعداد دستگاه های فعال یا active devices می باشد که در این سناریو با توجه به ایجاد دو عدد پارتیشن برای اینکار عدد دو را انتخاب می کنیم تا در MD device وجود داشته باشند.

سئوال سوم در خصوص تعداد دستگاه های یدگی است که در صورت بروز مشکل جایگزین شوند ، در اینجا ما عدد صفر را انتخاب می کنیم .

در نهایت آخرین سئوال در خصوص پارتیشن هایی خواهد بود که ما می خواهیم در ساختار RAID از آنها استفاده کنیم که ما دو عدد پارتیشن را برای اینکار قبلا ایجاد کرده ایم . توجه کنید که پارتیشن هایی را انتخاب کنید که در مرحبه قبلی نامگذاری دقیقا به عنوان RAID نامگذاری شده اند.

به منوی اصلی برمی گردیم ، یک دیسک مجازی ب نام RAID برای شما نمایش داده خواهد شد. این دیسک دارای یک پارتیشن است که نمی توان آن را حذف کرد اما می توان آن را به عنوان یک پارتیشن معمولی مورد استفاده قرار داد. بعد ها در خصوص ساختارهای RAID در لینوکس بصورت مفصل مقاله ای ارائه خواهیم کرد.

آموزش تنظیمات Logical Volume Manager یا LVM در نصب لینوکس

تکنیک LVM به شما اجازه می دهد که بتوانید پارتیشن های مجازی ای ایجاد کنید که بر روی چندین دیسک وجود دارند. مزیت این روش در این است که اندازه پارتیشن ها دیگر وابستگی به اندازه دیسک ما ندارد ، شما می توانید اندازه پارتیشن وجود را در صورت نیاز با استفاده از یک هارد دیسک جدید اضافه کنید.

تکنولوژی بکار رفته در این روش نسبتا ساده است ، شما در این حالت volume های خود را چه فیزیکی و چه منطقی به بلوک های کوچکتری تقسیم بندی می کنید که هر کدام بصورت جداگانه می توانند در ساختار LVM مورد استفاده قرار بگیرند.

زمانیکه یک هارد دیسک جدید به سیستم اضافه می شود ، این بلوک ها در آین هارد دیسک جدید نیز اضافه خواهد شد. با اضافه شدن اطلاعات در هر یک از این بلوک ها و پر شدن آنها ، اطلاعات می توانند در بلوک های دیگر که در هارد دیسک های دیگر قرار گرفته اند ذخیره شوند و به همین روش هیچوقت شما کمبود فضا را احساس نخواهید کرد.

ابزار پارتیشن بندی LVM را در چندین گام پیکربندی می کند. اولین گام این است که شما باید در دیسک موجود پارتیشنی که باید به عنوان physical volume برای LVM مورد استفاده قرار بگیرد را ایجاد کنید.

برای فعال سازی LVM شما بایستی گزینه Configure the Logical Volume Manager را انتخاب کنید ، سپس در همان صفحه تنظیمات گزینه Create a volume group را انتخاب کنید تا بتوانید physical volume های موجود را به LVM مرتبط کنید.

در نهایت شما می توانید logical volume های خود را در این volume group ایجاد کنید. توجه کنید که سیستم اتوماتیک پارتیشن بندی قادر است تمامی این مراحل را بصورت خودکار انجام دهد.

در منوی پارتیشن بندی هر physical volume به عنوان یک دیسک با یک پارتیشن نمایش داده می شود که نمی توانید آن را حذف کنید اما می توانید از آن استفاده کنید. ، در خصوص استفاده از LVM بصورت مفصل تری در ادامه این سری مقالات صحبت خواهیم کرد.

آموزش ایجاد پارتیشن های رمزنگاری شده یا Encrypted Partitions

برای تضمین محرمانگی اطلاعاتی که شما بر روی هارد دیسک خود دارید ، در مواقعی که هارد دیسک یا اطلاعات شما به سرقت می رود ، امکانی در لینوکس تعبیه شده است که شما می توانید برخی از پارتیشن هایی که را که اطلاعات حساس بر روی آن دارید را رمزنگاری کنید.

در خصوص شیوه راه اندازی این نوع پارتیشن نیز در آینده و در قالب یک مقاله کامل توضیحاتی را ارائه خواهم داد و در اینجا صرفا جهت اطلاع این موضوع را مطرح کردیم.

نصب شدن بسته های اصلی سیستم عامل یا Debian base system

در این قسمت که هیچ نیازی به دخالت کاربر نداشته و سیستم بصورت خودکار آن را انجام می دهد ، سیستم عامل Debian پکیج های base system خود را نصب می کند. این مرحله شامل نصب ابزارهای dpkg و apt می باشد که وظیفه مدیریت پکیج های نرم افزاری در Debian را بر هه دارند.

یکی دیگر از ابزارهایی که در این مرحله نصب می شود ، ابزارهای مورد نیاز جهت boot شدن سیستم و استفاده از آن است. در هر شرایطی که Debian را نصب کنید ، چه اط طریق شبکه و چه از طریق DVD ، پکیج های Debian از دیسک خوانده می شوند


نصب base system در لینوکس

شکل یازدهم : نصب شدن base system

پیکربندی Package Manager یا apt در نصب لینوکس

برای اینکه ابزاری apt بتواند پکیج های نرم افزارهای جانبی مورد نیاز سیستم را دریافت کند نیاز به معرفی یک منبع برای دریافت این پکیج ها دارد .

این مرحله از کار تا حدود زیادی بصورت خودکار انجام می شود. در این مرحله از شما سئوال می شود که پکیج ها را از طریق شبکه دریافت کنیم یا از طریق منابع موجود در DVD های محصول دریافت شود.

اگر installer تشخیص دهد که یک DVD نصب Debian در دستگاه وجود دارد ، دیگر نیازی نیست که تنظیمات apt را برای جستجوی پکیج ها در شبکه انجام دهیم ، apt بصورت خودکار به گونه ای تنظیم شده است که بتواند پکیج های موجود در DVD را بخواند و نصب کند.

اگر ساختار DVD های بصورت چند تایی است ، نرم افزار installer بصورت خودکار برای جستجو در سایر پکیج ها از شما تقاضای سایر دیسک ها را نیز خواهد کرد.

اگر قرار است پکیج های نرم افزاری توسط شبکه دریافت شوند ، دو سئوال مطرح می شود که برای انتخاب سروری که پکیج ها در آن وجود دارند از شما پرسیده خواهد شد 

سئوال اول منبع اصلی پکیج ها و سئوال دوم mirror یا کپی همان پکیج ها را از شما سئوال می کند ، در صورت عدم دسترسی به منبع اصلی از منبع یدکی یا mirror استفاده می شود.

این منبع اصلی معمولا آرشیو اصلی Debian یا Debian Primary Archive می باشد.

تصویر دوازدهم : انتخاب mirror منبع دریافت پکیج ها

در نهایت شما بایستی در صورت نیاز یک آدرس Proxy برای برنامه معرفی کنید که بتواند اینترنت را از آن دریافت کند. اگر اینترنت از طریق Proxy دریافت نمی شود ، سیستم بصورت خودکار بصورت مستقیم به اینترنت متصل خواهد شد .

توجه کنید که تنظیمات مربوط به Proxy Server را در این قسمت انجام نخواهیم داد ، به امید خدا در مقاله های آینده در خصوص ساختار Proxy Server ها و راه اندازی Squid که Proxy Server قدرتمند لینوکسی است صحبت خواهیم کرد.

پکیج Popularity Contest سیستم عامل Debian

سیستم Debian دارای یک پکیج به نام popularity-contest می باشد ، وظیفه این پکیج تحلیل وضعیت نرم افزارهای مورد استفاده بر روی سیستم شما و دریافت بازخورد است آنها می باشد.

هر هفته این بسته نرم افزاری کلیه اطلاعات لازم در خصوص پکیج های نصب شده بر روی سیستم شما را دریافت کرده و معمولا بدون اطلاع شما این اطلاعات را برای تیم مدیریت پروژه Debian ارساال می کند.

بعد از ارسال این اطلاعات ، تیم مدیریت پروژه Debian اطلاعات مربوط را تحلیل می کند و بر اساس آنها تعیین می کند که چه بسته های نرم افزاری استفاده بیشتری پیدا کرده اند و همچنین چه مشکلاتی داشته اند ، با استفاده از همین تحلیل ها است که مدیران پروژه می توانند در سیستم عامل Debian تغییرات جدید مورد نیاز را تعیین کرده و به آن اضافه کنند.

مشابه همین کار را نیز سیستم عامل ویندوز انجام می دهد ، البته با یک سیاست خاص. البته برخلاف مایکروسافت که این اطلاعات را بدون دانستن کاربر دریافت می کند ، در سیستم عامل لینوکس ، فعال سازی این package کاملا اختیاری است و برای حفظ محرمانگی کاربران ، تا کاربر آنرا فعال نکن ، کاری انجام نمی شود.

انتخاب package های مورد نظر برای نصب لینوکس

در این قسمت شما هدف از استفاده از این سیستم را مشخص می کنید ، این بدین معناست که سیستم شما قرار است در شبکه چه نقشی ایفا کند ؟

و همچنین چه package های نرم افزاری بایستی بر روی آن نصب شوند ؟ تمامی سرویس ها و package هایی که در اینجا مشاهده می کنید در ادامه نیز در قالب مقاله های جداگانه معرفی و راه اندازی می شوند

اما راه اندازی این سرویس ها در هنگام نصب سیستم عامل خود می تواند یک مزیت باشد که شما را از نصب و راه اندازی مجدد این package ها پس از نصب سیستم عامل راحت می کند.

برخی از package ها بصورت خودکار و با توجه به سخت افزارهای شناسایی شده بر روی سیستم نصب می شوند ، توجه کنید که همه این کارها توسط package های نرم افزاری انجام می شود و اینکار را نیز package نرم افزاری به نام discover-pkginstall در هنگام شناسایی سخت افزارها انجام می دهد.

برای مثال اگر سیستم یک Virtual Machine از VirtualBox بر روی سیستم تشخیص دهد ، نرم افزار بصورت خودکار package ای به نام virtualbox-ose-guest-dkms را بر روی سیستم شما نصب خواهد کرد تا ماشین مجازی و سیستم هاست با همدیگر بتوانند هماهنگی بیشتری را داشته باشند.

انتخاب package های نصب بر روی لینوکس

شکل سیزدهم : انتخاب نقش هایی که سیستم ایفا می کند

آموزش نصب GRUB Bootloader و گام آخر در نصب لینوکس

Bootloader همانطوری که اشاره شد اولین برنامه ای است که توسط BIOS اجرا می شود. این برنامه kernel لینوکس را به داخل حافظه load می کند و سپس آن را اجرا می کند.همچنین این نرم افزار امکانی را برای شما فراهم می کند تا شما بتواند از طریق منو انتخاب کنید که سیستم عامل بوت شود یا اینکه kernel لینوکس load شود .

این فاز از مرحله نصب سیستم عامل Debian سیستم عاملی که بر روی سیستم شما در حالت فعلی نصب شده است را شناسایی می کند و بصورت خودکار این سیستم عامل را در منوی بوت قرار می دهد ، اما دقت کنید که همه برنامه های نصب این کار را انجام نمی دهند.

توجه کنید که معمولا اگر شما سیستم عامل ویندوز را بعد از لینوکس نصب کنید ، bootloader حذف خواهد شد. سیستم عامل Debian همچنان بر روی هارد دیسک وجود دارد اما دیگر در منوی boot سیستم دیده نخواهد شد

در چنین مواقعی شما بایستی سیستم عامل Debian را در حالت rescue mode بوت کنید و bootloader سیستم را تعمیر کنید ، این فرآیند بصورت کامل در لینکی که مشاهده می کنید آموزش داده شده است .

https://packages.debian.org/stretch/debian-installer/rescue-mode

بصورت پیشفرض منویی که توسط GRUB به شما نمایش داده می شود شامل تمامی کرنل های لینوکسی می باشد که بر روی سیستم نصب شده اند ، همچنین هر نوع سیستم عامل دیگری به غیر از لینوکس نیز که بر روی سیستم نصب شده باشد در این منو نمایش داده می شود.

این همان دلیلی است که شما در هنگام نصب با اعمال تغییرات بر روی Master Boot Record موافقت می کنید. اگر نسخه بروز رسانی شده ای از سیستم عامل را نیز نصب کرده باشید این نسخه ها قابل بوت شدن هستند

همیشه پیشنهاد می شود که سه نسخه از آخرین نسخه هایی که از آنها بر روی سیستم خود بروز رسانی کرده اید را نگهداری کنید تا در صورت بروز مشکل در سیستم عامل جدید بتوانید از طریق آن سیستم را بالا بیاورید.

GRUB در واقع bootloader پیشفرضی است که توسط Debian بر روی سیستم نصب می شود . GRUB توانایی فعالیت با انواع سیستم فایل را دارد و به همین دلیل شما نیازی به بروز رسانی Kernel بعد از نصب هر Kernel جدیدی ندارید ، در این حالت در زمان بوت GRUB تنظیمات را در حالت بوت خوانده و دقیقا محل Kernel جدید را شناسایی می کند.

توجه کنید که دو نسخه از GRUB وجود دارد که نسخه یک آن قدیمی بوده و برخی از ساختارهای RAID و LVM را پشتیبانی نمی کند ، اما نسخه دوم دارای این مشکلات نیست. برخی اوقات پیش می آید که شما نیاز دارید که به جای GRUB از LILO استفاده کنید ، LILO یک bootloader دیگر مشابه GRUB است.

پایان فرآیند نصب و reboot شدن سیستم

فرآیند نصب در اینجا تمام شده است و شما در این لحظه بایستی DVD را از دستگاه خارج کرده و سیستم را Reboot کنید ، بعد از Boot شدن سیستم عامل صفحه ای که در ادامه مشاهده می کنید را می بینید که حاکی از نصب درست سیستم عامل است. و به پایان فرآیند نصب سیستم عامل لینوکس خود می رسیم.

  • بهترین روش نصب لینوکس چیست؟

    بهترین روش نصب لینوکس برای یادگیری ، نصب کردن لینوکس در محیط های مجازی مثل VMware می باشد ، هم برای تمرین و هم برای یادگیری ، در نهایت پس از یادگیری می توانید همان ماشین را به محیط واقعی منتقل کنید
  • آیا نصب لینوکس سخت است؟

    خیر ، نصب لینوکس بصورت گرافیکی بسیار ساده است اما باید همیشه نکات قبل و بعد از نصب لینوکس را رعایت کنید تا اطلاعاتی که در سیستم دارید از بین نرود.

محمد نصیری
محمد نصیری

بنیانگذار انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران ، هکر کلاه خاکستری ، کارشناس امنیت اطلاعات و ارتباطات

محمد نصیری هستم ، هکر قانونمند و کارشناس امنیت سایبری ، سابقه همکاری با بیش از 50 سازمان دولتی ، خصوصی ، نظامی و انتظامی در قالب مشاور ، مدرس و مدیر پروژه ، مدرس دوره های تخصص شبکه ، امنیت ، هک و نفوذ ، در حال حاضر در ایران دیگه رسما فعالیتی غیر از مشاوره انجام نمیدم و مقیم کشور ترکیه هستم ، عاشق آموزش و تدریس هستم و به همین دلیل دوره های آموزشی که ضبط می کنم در دنیا بی نظیر هستند.

نظرات